Avansert søk

Nynorskordboka 23 oppslagsord

spinne

spinna

verb

Opphav

norrønt spinna

Tyding og bruk

lage tråd ved å tvinne saman fibrar (av ull, bomull, lin eller liknande)
Døme
- spinne garn på handtein
om kongro og visse larver: lage tråd til fangstnett eller kokong
Døme
- kongroer hadde spunne tette nett i trea
i overført tyding: dikte opp, finne på;
jamfør oppspinn
Døme
- spinne i hop ei forteljing
i overført tyding: føre vidare;
utvikle
Døme
- spinne vidare på ein idé
gå rundt (utan å få feste);
kome i spinn
Døme
- bilhjula spinn i søla;
- flyet spann fleire gonger før det gjekk i sjøen
dure veikt;
surre (1, 1)
Døme
- motoren spann jamt og fint

Faste uttrykk

naud lærer naken kvinne å spinne
ein finn ei løysing når ein er i ein vanskeleg situasjon
spinne silke på noko
få (økonomisk) føremon av noko
spinne silke på eit populistisk standpunkt

rokk 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt rokkr

Tyding og bruk

reiskap til å spinne tråd på
i overført tyding: skrøpeleg køyretøy
Døme
- ein gammal rokk

tråd

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þráðr; samanheng med dreie

Tyding og bruk

tynn snor av tekstil eller anna materiale
Døme
- sy med nål og tråd;
- træ i tråden;
- spinne ein tråd av ull
- - bektråd
  - nylontråd
  - ståltråd
  - ulltråd
samanheng i ei historie, utvikling, ein diskusjon eller liknande;
jamfør raud tråd
Døme
- eg finn ingen tråd i framstillinga;
- nøste opp dei viktigaste trådane i historia
nettstad, chat eller anna digitalt forum der ein kan diskutere eit særskilt emne;
jamfør diskusjonstråd
Døme
- på jobben har vi ein felles tråd for sosiale sprell;
- mange melde seg på i tråden om formuesskatt

Faste uttrykk

henge i ein tynn tråd
om tiltak, prosjekt eller liknande: berre så vidt kunne bergast
i tråd med
i samvar med;
som følgje av
leve i tråd med eigne verdiar;
vedtaket er heilt i tråd med reglane
knute på tråden
usemje mellom vener, kjærastar, partnarar eller liknande;
mellombels uvenskap
det er knute på tråden mellom familiane;
diplomatiske knutar på tråden
laus tråd
uoppklara omstende eller spor
drapsvåpenet er framleis ein laus tråd;
historia har mange lause trådar
lett på tråden
som har mange seksualpartnarar;
promiskuøs
miste tråden
gå surr i samanhengen
miste tråden i resonnementet
på tråden
i andre enden i ein telefonsamtale
ha mormor på tråden
samle trådane
setje saman den overordna samanhengen i noko basert på mange ulike opplysningar
forsøkje å samle trådane frå litteraturhistoria;
vi må få samla trådane i saka
slå på tråden
ringje opp;
telefonere
ta opp tråden
byrje att med noko ein har gjort tidlegare
ta opp tråden frå førre møte;
ta opp att tråden med den årlege teltturen
trekkje i trådane
dirigere eller kontrollere noko utan å ha ein synleg framskoten plass
trekkje i trådane i det kriminelle miljøet
utan ein tråd
heilt naken

tull 1

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

noko som er tulla saman;
bylt, bundel, knyte
Døme
- ein tull med klede
kringgang, ring, kvervel
Døme
- springe i tull
(spel til ein slags) stutt dans;
stutt melodi;
stutt song
krull, rull;
karde
Døme
- spinne tullar
person med skort på kunnskap eller vit;
tulling;
tåpe, tosk

spinning 1

substantiv hokjønn

Opphav

Tyding og bruk

det å spinne tråd
Døme
- karding og spinning
det at noko går rundt utan å få feste
Døme
- bruke kjetting på hjula for å sleppe spinning
det å dure veikt
Døme
- høyre den låge spinninga frå motoren

Faste uttrykk

vinninga går opp i spinninga
gevinsten blir eten opp av kostnaden

tein 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt teinn

Tyding og bruk

lite rotskot frå tre;
renning (3, kvist (1)
- - misteltein
handreiskap til å spinne med, laga av ein kjegleforma trestav med ei tung skive i den eine enden
Døme
- spinne på tein
- - handtein

puppe 2

puppa

verb

Faste uttrykk

puppe seg
om larve: spinne seg inn i eit nett av trådar av sekret frå kjertel;
jamfør kokong (1)

spinn

substantiv inkjekjønn

Opphav

Tyding og bruk

nett av fine trådar;
jamfør edderkoppspinn (1)
Døme
- spinn av kongroa
i overført tyding: samanfiltra system av hendingar, førestillingar eller liknande
Døme
- eit spinn av flokete tanker
- - hjernespinn
  - oppspinn
  - tankespinn

Faste uttrykk

gå i spinn
kome ut av kontroll;
miste fatninga
tenk om datasystema går i spinn;
han gjekk heilt i spinn da kjærasten gjorde det slutt
i spinn
i roterande rørsle
bilen kom i spinn i ein krapp sving;
flyet kom i spinn

silke

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt silki; gjennom slavisk, frå mongolsk sirgek, av eldre kinesisk sir

Tyding og bruk

råstoff av glinsande trådar som silkeormen spinn kring seg når han puppar seg
stoff som er vove av silketrådar
Døme
- ein kjole av raud silke;
- brodere i silke

Faste uttrykk

spinne silke på noko
få (økonomisk) føremon av noko
spinne silke på eit populistisk standpunkt

naud, nød

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt nauð(r)

Tyding og bruk

vanskeleg situasjon;
fare, krise
Døme
- vere i naud
- - havsnaud
stor mangel;
fattigdom, armod;
skort
Døme
- lide naud;
- yte bistand der nauda er størst
- - fôrnaud
  - husnaud
tvingande grunn
Døme
- eg har ikkje naud til å gjere det

Faste uttrykk

ha inga naud
ikkje vere nokon fare
det har inga naud
i nauda skal ein venene røyne
sanne vener hjelper ein om ein får det vanskeleg
med naud og neppe
knapt nok;
berre så vidt
med nauda
knapt nok;
så vidt
naud lærer naken kvinne å spinne
ein finn ei løysing når ein er i ein vanskeleg situasjon
når nauda er størst, er hjelpa nærmast
når alt ser vanskeleg ut, kan det vere at ein får hjelp
til naud
i naudsfall, i verste fall
vere i naud for
mangle
vere i naud for arbeidsplassar

Resultater per side: