Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 12 oppslagsord

spådom

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt spádómr

Tyding og bruk

det å spå;
utsegn om noko som skal hende
Døme
  • spådomen slo ikkje til

gå inn

Tyding og bruk

Sjå:
  1. om blad, avis: slutte å kome ut
  2. om tips, spådom: bli oppfylt, lykkast

horoskop

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk hora ‘time, tid’ og -skop

Tyding og bruk

  1. stode av himmellekamar over ein stad på eit visst tidspunkt
  2. spådom om personlegdomen og livet til ein person ut ifrå den stoda himmellekamane har
    Døme
    • ho stilte horoskopet mitt ut frå fødestad, fødselsdato og klokkeslett;
    • horoskop er ikkje vitskaplege

orakelsvar

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. svar frå eit orakel (1)
  2. fleirtydig svar;
    uklar spådom

profeti

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. forkynning av ei guddomleg openberring

Faste uttrykk

  • sjølvoppfyllande profeti
    det at forventingar til at noko særskilt skal hende, medverkar til at det faktisk hender

domedagsprofeti, dommedagsprofeti

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. pessimistisk spådom om framtida

framsyn

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt framsýn

Tyding og bruk

  1. det å vere framsynt (1);
    synsk evne, spådomsevne
  2. Døme
    • ha framsyn på noko;
    • ha framsyn om noko;
    • ha framsyn i noko

belegg

substantiv inkjekjønn

Uttale

belegˊg

Opphav

av beleggje

Tyding og bruk

  1. lag som dekkjer noko
    Døme
    • belegg på tennene;
    • eit belegg av bakteriar;
    • leggje nytt belegg på taket
  2. samla mengd menneske som tek opp plassane på overnattingsstader, i større lokale eller om bord i transportmiddel
    Døme
    • hotellet har fullt belegg;
    • Hurtigruta slit med for lågt belegg utanom høgsesongen
  3. kjensgjerning som stadfestar ein teori, påstand eller spådom
    Døme
    • det finst ikkje belegg for at dette tiltaket har nokon effekt
  4. døme som tener til prov, til dømes på at ei viss språkform finst
    Døme
    • det eldste belegget på eit ord;
    • det første belegget for ordet ‘jordmor’

tipping

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. Døme
    • veit du svaret, eller er det rein tipping?
  2. Døme
    • fotballtipping;
    • vinne i tipping

prognose

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk prognosis ‘førehandskjennskap’

Tyding og bruk

teori om venta utvikling, bygd på røynsler frå tidlegare tilfelle eller statistiske utrekningar;
Døme
  • leggje fram prognosane for havnivået i framtida;
  • ein sjukdom med dårleg prognose