Avansert søk

Nynorskordboka 10 oppslagsord

snytt

adjektiv

Opphav

eigenleg perfektum partisipp av snyte (

Tyding og bruk

lurt, narra
Døme
- kjenne seg snytt
full, rusa
Døme
- vere heller snytt

snyte 2

snyta

verb

Opphav

norrønt snýta; samanheng med snute (

Tyding og bruk

reinske nasen for snørr
Døme
- snyte seg;
- snyte seg i, med fingrane, lommetørkleet;
- slikt er ikkje snytt or nasen – ikkje gjort i ei snarvending
lure (1, svindle
Døme
- gateseljaren snytte oss;
- snyte skatt;
- snyte på skatten;
- Noreg vart snytt for sigeren

kjøpe katten i sekken

Tyding og bruk

Sjå: katt, sekk

ikkje vite kva ein får;
bli snytt (1)
gjere eit dårleg kjøp

sekk

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt sekkr; av latin saccus

Tyding og bruk

større pose eller behaldar av strie, plast, papir eller liknande brukt til emballasje eller til å frakte eller oppbevare noko i
Døme
- ein sekk med mjøl;
- fylle sekken med klede;
- ein sekk med poteter
- - havresekk
  - mjølsekk
  - søppelsekk
pose med reimar til å bere på ryggen, ofte med beremeis og eit lokk
Døme
- ho tok sekken på ryggen og la i veg;
- reimane på sekken gnog på skuldrene
- - ryggsekk
  - svipptursekk
mengd som får rom i ein sekk (1)
Døme
- ein sekk mjøl
klesplagg som sit laust på kroppen
Døme
- denne kjolen er ein sekk;
- ho likte å gå rundt i ein sekk heime
uordna samling av noko ueinsarta eller uspesifisert
Døme
- tilskota er samla i ein stor sekk
brukt som etterledd inemningar for poseliknande organ eller holrom i kropp
- - hårsekk
  - magesekk
brukt som etterledd i botaniske nemningar om lite holrom
- - kimsekk

Faste uttrykk

i både pose og sekk
meir enn ein kunne håpe eller rekne med
her får kjøparen i både pose og sekk
kjøpe katten i sekken
- ikkje vite kva ein får;
  bli snytt (1)
- gjere eit dårleg kjøp
kle seg i sekk og oske
(opphavleg ein jødisk skikk) vise ytre teikn på sorg eller anger
mørkt som i ein sekk
veldig mørkt, bekmørkt
da straumen gjekk, vart det mørkt som i ein sekk i stova
sleppe katten ut av sekken
- røpe ei hemmelegheit
- kome med ei sensasjonell opplysning
som sleppt ut av ein sekk
plutseleg og kraftig
stormen kom som sleppt ut av ein sekk

kjøpe katta i sekken

Tyding og bruk

Sjå: katte

ikkje vite kva ein kjøper eller får;
bli snytt (1)
Døme
- ho kjøpte verkeleg katta i sekken da ho kjøpte denne bilen
gjere eit dårleg kjøp

nase 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt nǫs

Tyding og bruk

lukteorgan i andletet på menneske og hos visse dyr;
jamfør snute (2, 1)
Døme
- ha krum nase;
- vere tett i nasen;
- det lukta så ille at eg måtte halde meg for nasen
- - haukenase
  - oppstopparnase
evne til å lukte (med nasen);
luktesans
Døme
- hunden har ein skarp nase
i overført tyding: evne til å oppdage eller oppfatte noko;
sans (2), teft (3)
Døme
- ha nase for det som rører seg i tida
framspringande, spiss del av noko som fortel kva retning ein rører seg i
Døme
- nasen på eit fly;
- skipet snudde nasen mot aust;
- det var på tide å vende nasen heimover

Faste uttrykk

bein i nasen
sterk vilje og evne til å tole motstand
bite seg i nasen på
vere sikker på
få lang nase
bli narra
grine på nasen
vise misnøye
ho grein på nasen av det dårlege resultatet;
kaffien var kald, og han grein på nasen
gå etter nasen
gå rett fram (utan å vite vegen)
gå med nasen i ein klut
- ha sorg eller kjenne skam
- vere kraftig forkjølt med rennande nase
  eg har gått med nasen i ein klut heile jula
gå på nasen
dette framover
ikkje sjå lenger enn nasen rekk
vere kortsynt
med nasen i
heilt oppslukt av, intenst oppteken med
sitje med nasen i ei avis;
han går konstant med nasen i mobilen
nasen i sky/vêret
brukt om å ha ei overlegen mine eller vere høg på pæra
utan eit ord sette ho nasen i sky og gjekk sin veg;
sprade forbi alle med nasen i vêret;
stikke nasen høgt i sky
peike nase av
setje hendene framfor nasen med fingrane i vêret for å håne nokon
pusse nasen
snyte seg
rett framfor/for nasen på nokon
like framfor nokon
ho snappa det siste kakestykket rett framfor nasen på meg;
boka låg rett for nasen på han utan at han fann henne
rive i nasen
lukte skarpt
lukta av mugg riv i nasen;
ei skarp lukt av sprit reiv han i nasen
rukke på nasen
vise misnøye
som snytt ut av nasen på
oppsiktsvekkjande lik
den guten er som snytt ut av nasen på far sin
stikke nasen fram
markere seg, bli lagd merke til;
stikke seg fram
takk til alle som våga å stikke nasen fram og skrive under
stikke nasen i
blande seg opp i (noko som ikkje vedkjem ein)
ta ved nasen
narre, snyte (nokon)

meine

meina

verb

Opphav

norrønt meina; frå lågtysk

Tyding og bruk

ha i tankane;
tenkje på;
sikte til
Døme
- pengane var meinte som ei gåve;
- kva meiner du med det?
- eg skjønar ikkje kva du meiner
føle eller tenkje inst inne
Døme
- det var ikkje så gale meint som det var sagt;
- seie det ein meiner;
- meine alvor;
- meine det godt;
- det var sikkert godt meint
tru, synast
Døme
- eg meiner eg såg det i avisa i går;
- meine seg snytt;
- ho visste ikkje kva ho skulle meine om den saka
brukt for å framheve noko som eit faktum
Døme
- ja, det skulle eg meine!

Faste uttrykk

meine på
hevde, påstå;
ha til siktemål
han meinte på å dra

vonsviken

adjektiv

Tyding og bruk

lurt, narra, snytt;

som snytt ut av nasen på

Tyding og bruk

oppsiktsvekkjande lik;

Sjå: nase, snyte

Døme

den guten er som snytt ut av nasen på far sin

snoten

adjektiv

Opphav

eigenleg sterkt perfektum partisipp av II snyte

Tyding og bruk

lurt, snytt, vonbroten;

Døme

sitje så snoten