Avansert søk

Enkelt søk

Nynorskordboka 576 oppslagsord

hjelp

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt hjǫlp

Tyding og bruk

det å hjelpe;
noko som hjelper;
berging (1);
stønad (2), medverknad;
gagn;
råd (1, 2)
Døme
- rope på hjelp;
- få hjelp;
- søkje hjelp;
- gje hjelp;
- sende hjelp;
- hente hjelp;
- takk for hjelpa;
- ta natta til hjelp;
- det er inga hjelp i det
arbeidsfolk, medhjelpar, assistent (1)
Døme
- ha lite hjelp på garden
- - arbeidshjelp
  - hushjelp

Faste uttrykk

med hjelp av
takka vere, på grunn av
ved eiga hjelp
ved å bruke;
med eiga kraft;
på eiga hand
dersom eg dett, klarar eg ikkje ved eiga hjelp å reise meg opp att;
ho har lært å snu seg frå ryggen til magen ved eiga hjelp
ved hjelp av
takka vere, på grunn av;
ved å bruke;
forkorta vha.

Artikkelside

hjelpe

hjelpa

verb

Opphav

norrønt hjalpa

Tyding og bruk

yte hjelp (til);
berge (1);
verke med, arbeide til beste for, stø
Døme
- hjelpe ein med noko;
- hjelpe ein i naud;
- hjelpe ein gammal ven;
- hjelpe til i onna;
- hjelpe til med noko;
- hjelpe ein med eit lån;
- hjelpe kvarandre
brukt i utrop
Døme
- hjelpe meg!
- hjelpe og trøyste!
ha verknad, gagne, nytte, forslå
Døme
- mosjon hjelper mot gikt;
- det hjelper ikkje kva du seier

Faste uttrykk

det får ikkje hjelpe
det kan vere det same
det får ikkje hjelpe om det gjer vondt
ei hjelpande hand
hjelp, støtte;
handsrekking
ho gav meg ei hjelpande hand;
flyktningane fekk ei hjelpande hand
hjelpast åt
hjelpe kvarandre
hjelpe fram
fremje
hjelpe på
gjere monn
det hjelper godt på
hjelpe seg med
ta i bruk; greie seg med
hjelpe seg som best ein kan
greie seg så godt ein kan med midla ein har
ikkje kunne hjelpe for
ikkje kunne rå for;
ikkje kunne hindre
eg kan ikkje hjelpe for det
kunne hjelpe seg sjølv
greie seg utan hjelp frå andre

Artikkelside

hovud

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hǫfuð

Tyding og bruk

kroppsdel over eller framfor halsen på menneske og dyr, med hjerne, sanseorgan, munn og opning for luftvegane
Døme
- få ein stein i hovudet;
- ha vondt i hovudet;
- han fall og slo seg i hovudet;
- eit troll med tre hovud
person, individ
Døme
- betale skatt per hovud;
- viss vi deler utlegga likt, blir det 200 kroner per hovud
- - hengjehovud
  - overhovud
  - rotehovud
åndsevne, forstand (1);
hug (1, 1);
tankar (1
Døme
- ha hovudet fullt av planar;
- dette er ikkje etter mitt hovud;
- fordreie hovudet på nokon;
- det er berre sport som står i hovudet på dei;
- kunne noko i hovudet
øvre del av noko eller noko med form som kan likne på eit hovud (1)
Døme
- ei pipe med utskore hovud
- - blomkålhovud
  - brevhovud
  - kålhovud
  - rivehovud
  - spikarhovud

Faste uttrykk

bli raud i hovudet
hisse seg opp
bruke hovudet
tenkje klokt
no må du bruke hovudet her
bry hovudet sitt med noko
spekulere eller gruble på noko vanskeleg
dette treng du ikkje bry hovudet ditt med
bøye hovudet
syne teikn på audmjukskap, skam eller sorg
dreie hovudet rundt på
gjere nokon forvirra;
gjere nokon forelska i seg
fordreie hovudet på
gjere nokon forelska i seg;
gjere innbilsk
følgje sitt eige hovud
ikkje bry seg om råd frå andre
få noko inn i hovudet på nokon
få nokon til å forstå eller lære noko
læraren prøvde å få pensumet inn i hovudet på elevane
gjere eit hovud kortare
avrette ved å hogge hovudet av
gå på hovudet
falle framover
gå til hovudet på
- bli ør eller rusa
  vinen gjekk rett til hovudet på meg
- bli overmodig
  suksessen gjekk til hovudet på henne
ha eit godt hovud
vere intelligent
ho har eit godt hovud
ha/halde hovudet over vatnet
greie seg så vidt
dei fekk nok støtte til å ha hovudet over vatnet i ei veke til;
det er så vidt verksemda held hovudet over vatnet utan driftstilskot
ha stort hovud og lite vit
vere dum
ha tak over hovudet
ha husrom
halde hovudet høgt
vise teikn på sjølvkjensle eller stoltheit
halde hovudet kaldt
tenkje klart eller bevare dømekrafta, særleg i ein vanskeleg situasjon
henge med hovudet
vere motlaus eller nedtrykt
hol i hovudet
dumt, vanvettig;
bort i natta
klø seg i hovudet
syne teikn på rådville
klø seg i hovudet over situasjonen
krevje hovudet til nokon på eit fat
(etter Matt 14,8 f. og Mark 6,25 f.) krevje at nokon blir avretta;
krevje at nokon blir ofra som syndebukk
la hovuda rulle
- avrette i mengd
- nådelaust avsetje eller døme leiande personar
leggje hovudet i bløyt
tenkje hardt
lyst hovud
flink og intelligent person
han er det lyse hovudet i klassa
med hovudet i hendene
initiativlaus;
utan å gjere noko
med hovudet under armen
utan å tenkje;
ikkje bruke hovudet
med lyfta hovud
med stoltheit;
med sjølvtillit
miste hovudet
miste fatninga;
bli rådvill
han mistar hovudet når han blir stressa
over hovudet på nokon
- liggje på for høgt nivå for målgruppa
  brøkrekning gjekk over hovudet på elevane
- ta ei avgjerd utan å rådspørje eller varsle den det gjeld
  avgjerda blei teken over hovudet på dei tilsette
rekne i hovudet
rekne i tankane, utan nedskrivne tal
riste på hovudet
syne teikn på nekting, vonløyse eller at ein er oppgjeven
setje/stille saka på hovudet
snu opp ned på eller framstille ei sak stikk imot dei faktiske tilhøva
dei nye opplysningane set saka på hovudet;
domen stilte saka på hovudet
setje seg noko i hovudet
bestemme seg for å gjennomføre noko;
få ein fiks idé som ein ikkje vil endre på
stange/renne hovudet mot veggen
møte uovervinnelege hindringar
vi prøver å få svar, men stangar hovudet i veggen;
dei renner hovudet i veggen, uansett kor vi spør etter hjelp
stikke hovuda saman
leggje hemmelege planar eller liknande
stikke hovudet fram
våge å vise seg eller hevde seg
ho har fleire gonger stukke hovudet fram i avisdebatten
stikke hovudet i sanden
ikkje vilje sjå ubehagelege sanningar i auga
stå på hovudet
- stå opp ned
- vere endevend eller i vill uorden
  vi må rydde, heile kjøkenet står på hovudet
ta seg vatn over hovudet
ta på seg noko ein ikkje greier
eg er redd vi har teke oss vatn over hovudet med dette prosjektet
vekse ein over hovudet
vinne over ein;
ta makta frå ein
alle arbeidsoppgåvene veks meg over hovudet

Artikkelside

dreie

dreia

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

få til å svive rundt ein akse;
sveive, svinge (2), snu (2, 1), vri (2, 1)
Døme
- dreie rattet;
- dreie på rattet;
- dreie på hovudet
ta ei ny retning
Døme
- vinden dreier vestleg
runde til, forme (eit emne som roterer) med skjerereiskap;
svarve (2)
Døme
- dreie ein bolle
forme, til dømes leirgods, ved hjelp av dreieskive (1)
slå (2, 1)
Døme
- dreie til ein

Faste uttrykk

dreie av
manøvrere frå vinden eller kursen
dreie hovudet rundt på
gjere nokon forvirra;
gjere nokon forelska i seg
dreie rundt veslefingeren
ha makta over
dreie seg om
- snu seg rundt
  dreie seg om på hælen
- handle om, gjelde
  det er pengar att, det kan dreie seg om 50 000 kr

Artikkelside

rope

ropa

verb

Opphav

truleg frå tysk; jamfør norrønt hrópa ‘baktale’

Tyding og bruk

bruke sterk røyst;

skrike, kalle

Døme

rope om hjelp;
rope hurra;
rope på nokon;
rope opp namna på ei liste;
rope noko ut

Faste uttrykk

rope på elgen
kaste opp;
spy (2, 1)
rope på noko
be om noko, gjere krav på noko;
krevje (1), forlange
rope på høgare løn
som ein roper i skogen, får ein svar
ein blir så mykje påakta som ein fortener

Artikkelside

rop

substantiv inkjekjønn

Opphav

truleg frå tysk; jamfør norrønt hróp ‘baktaling, lastord’

Tyding og bruk

det å rope;

lyd av roping;

brøl, skrik

Døme

eit rop om hjelp

- bravorop
- hallelujarop
- jubelrop

Artikkelside

sælebot

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt sálubót, av sála ‘sjel’; jamfør sål (

Tyding og bruk

hjelp i ei stor naud;

velgjerning

Døme

det er sælebot å hjelpe folk som treng det

Faste uttrykk

gjere sælebot
vise miskunn

Artikkelside

stolt

adjektiv

Opphav

norrønt stoltr, stolz; frå lågtysk

Tyding og bruk

glad og nøgd eller triumferande over noko eller nokon ein har ei særleg tilknyting til, til dømes ein prestasjon eller noko ein eig;
byrg, kry (2, 1)
Døme
- han er stolt av å ha vunne løpet;
- ho var veldig stolt over barnebarna
som kjenner eigen verdi og set omdømet sitt (overdrive) høgt;
hovmodig, storlåten, kaut
Døme
- eg var for stolt til å ta imot hjelp
som fører med seg heider og ære;
som ein opplever som stor
Døme
- ei stolt stund i livet
ærgjerrig
Døme
- stolte draumar
flott, staselig;
staut (2
Døme
- eit stolt kvinnfolk;
- ei stolt skute

Artikkelside

stimreins

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

reins (1) ved hjelp av damp;

jamfør stim (, 1)

Artikkelside

bønleg, bønnleg

adjektiv

Tyding og bruk

(audmjukt) bedande;

inntrengjande

Døme

eit bønleg blikk

brukt som adverb
- spørje bønleg om hjelp;
- be bønleg

Artikkelside

Resultater per side: