Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
11 treff

Nynorskordboka 11 oppslagsord

gjengs

adjektiv

Opphav

norrønt gengr ‘gangfør, gyldig’; av gå (1

Tyding og bruk

vanleg;
allmenn;
rådande, utbreidd
Døme
  • eit gjengs uttrykk;
  • gjengse meiningar;
  • det har vorte gjengs
Artikkelside

ortodoks

adjektiv

Opphav

av gresk doksa ‘meining’; jamfør orto-

Tyding og bruk

  1. som er i samsvar med den hevdvunne eller offisielle læra;
    Døme
    • ortodoks marxisme;
    • ortodoks forkynning;
    • ein ortodoks jøde
  2. allment godteken;
    vanleg;
    Døme
    • ortodoks finanspolitikk

Faste uttrykk

  • den ortodokse kyrkja
    austleg grein av kristendomen med utspring i den bysantinske kyrkja
    • den ortodokse kyrkja er sett saman av fleire sjølvstyrte kyrkjer, som den gresk-ortodokse og den russisk-ortodokse
Artikkelside

gjengeleg

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • eit gjengeleg ord
Artikkelside

gjelde 1

gjelda

verb

Opphav

norrønt gjalda ‘betale’; samanheng med gjeld (1

Tyding og bruk

  1. vere gyldig, lovleg, offisiell;
    telje (med), bli rekna med;
    stå ved lag;
    vere gjengs
    Døme
    • billetten gjeld i to veker;
    • lova gjaldt for alle
  2. dreie seg om, vedkome, spørjast om
    Døme
    • saka gjeld nokre skattespørsmål;
    • påbodet gjaldt berre nokre få
  3. ha verdi som;
    bli halden for;
    gå for
    Døme
    • meiningar gjeld lite i vitskapen;
    • kvitteringa gjeld som garanti;
    • ho gjaldt for å vere smart
  4. vere av eller ha (stor) verdi;
    vere viktig
    Døme
    • det er no det gjeld;
    • denne jula var det gull og glitter som gjaldt;
    • det gjeld å ikkje kome for seint
Artikkelside

nonkonformisme

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

avvik frå ei gjengs retning, til dømes i politikk eller religion
Artikkelside

populær

adjektiv

Opphav

gjennom fransk; frå latin populus ‘folk’

Tyding og bruk

  1. godt likt, omtykt, venesæl, folkekjær
    Døme
    • ein populær talar
  2. lettfatteleg, enkel, folkeleg
    Døme
    • ei populær framstilling av eit vanskeleg emne
  3. vanleg, utbreidd, gjengs
    Døme
    • sykling er populært
Artikkelside

nonkonformist

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

  1. person med oppfatningar som vik av frå det som er gjengs, til dømes i politikk og religion
  2. i Storbritannia: protestantisk dissident
Artikkelside

hevdvunnen

adjektiv

Tyding og bruk

  1. vunnen ved hevd (2, 1)
    Døme
    • ein hevdvunnen rett;
    • ein hevdvunnen praksis
  2. gjengs, innarbeidd
    Døme
    • hevdvunnen praksis
Artikkelside

normal 2

adjektiv

Opphav

av latin normalis ‘laga etter vinkelmål, vinkelrett’, av norma; jamfør norm

Tyding og bruk

  1. Døme
    • følgje normal framgangsmåte;
    • normal nedbørmengd;
    • det normale for alderen
    • brukt som adverb:
      • svangerskapen varer normalt 40 veker
  2. som har fulle åndsevner;
    tilrekneleg, psykisk frisk
    Døme
    • ho er ikkje heilt normal
Artikkelside

generell

adjektiv

Uttale

sjenerelˊl

Opphav

gjennom tysk, frå latin generalis; same opphav som general-

Tyding og bruk

allmenn(gjeldande), vanleg, gjengs
Døme
  • gje ein generell karakteristikk;
  • gje ein generell kommentar;
  • eit generelt problem;
  • gå frå det spesielle til det generelle
  • brukt som adverb
    • reint generelt kan ein seie …
Artikkelside
Side 1 av 2