Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
17 treff

Nynorskordboka 17 oppslagsord

gjæring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. Døme
    • setje deigen til gjæring
  2. i overført tyding: uro (4)
    Døme
    • det er gjæring i folkemassane
Artikkelside

gonge 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt ganga; samanheng med gå (1 og gang

Tyding og bruk

  1. det å gå på føtene;
    måte å gå på;
    Døme
    • gå i sakte gonge;
    • ha lett gonge;
    • kjenne nokon på gonga;
    • ein times gonge herifrå
  2. rørsle, funksjon, drift
    Døme
    • kome i gonge;
    • få noko i gonge;
    • i full gonge
  3. Døme
    • gå på gonger
  4. Døme
    • få gonge på ølet

Faste uttrykk

  • kjenne lusa på gonga
    vite kva ein kan vente seg fordi ein kjenner nokon godt;
    kjenne att ein viss type
    • ho kjente lusa på gonga og lét seg ikkje lure
  • vere på gonga
    skulle til å gå
Artikkelside

gang

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt gangr; samanheng med gå (1

Tyding og bruk

  1. det å gå på føtene;
    Døme
    • gang kring juletreet;
    • gå den tunge gangen til kemneren;
    • kjenne nokon på gangen
  2. rekkje av steg i ei utvikling eller ein prosess
    Døme
    • livsens gang;
    • gangen i arbeidet;
    • gangen i filmen;
    • arbeidet går sin vande gang
  3. Døme
    • få gang i ølet;
    • setje gang på deigen
  4. gjæringsmiddel, gjær
  5. ytterrom mellom inngangsdør og andre rom i eit hus;
    smalt, langt rom til å gå gjennom (og med dører inn til andre rom);
    entré, korridor
    Døme
    • vente ute på gangen;
    • set skoa frå deg i gangen
  6. smal passasje eller veg
  7. tunnel, kanal, løp
    Døme
    • grave gangar i jorda
  9. Døme
    • ein gang mat;
    • ein gang sengeklede

Faste uttrykk

  • gå nokon/noko ein høg gang
    kunne måle seg med eller overgå noko eller nokon
    • dei gjekk sine forgjengarar ein høg gang;
    • skipet gjekk verdas flottaste cruiseskip ein høg gang
  • i gang
    i rørsle, i fart;
    i verksemd, i drift;
    i gjenge
    • toget er i gang;
    • setje klokka i gang;
    • kome i gang med arbeidet;
    • krigen er i full gang;
    • få i gang nye kurs
  • på gang
    i emning
    • noko var på gang
Artikkelside

oksidativ

adjektiv

Tyding og bruk

som har med oksidering å gjere
Døme
  • oksidativ gjæring;
  • oksidativ aldring
Artikkelside

gjærsopp

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

eincella sopp som framkallar gjæring (1)
Artikkelside

gjæringstid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tid med mykje uro og omskifte;
jamfør gjæring (2)
Artikkelside

gjær

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt gerð ‘gjerning, virke’, påverka av lågtysk gere, jamfør tysk Gäre ‘gjæring, gjær’, same opphav som gjerd; jamfør gjære (1

Tyding og bruk

stoff som spaltar sukker til alkohol og karbondioksid, særleg brukt til å framstille alkoholdrikkar og til å heve kakedeig;
Artikkelside

gjæringskar

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør kar (2

Tyding og bruk

kar der øl eller vin står til gjæring (1)
Artikkelside

grampositiv

adjektiv

Tyding og bruk

om bakteriar: som er sensitive mot antibiotiske legemiddel;
i motsetnad til gramnegativ
Døme
  • desse bakteriane er grampositive og kan setje i gang gjæring
Artikkelside

ferment

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin ‘gjæring’

Tyding og bruk

  1. eldre nemning for enzym
  2. drivande kraft
    Døme
    • rørsla har vore eit ferment i utviklinga;
    • kunsten er eit viktig ferment i heile samfunnet
Artikkelside
Side 1 av 2