Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 20 oppslagsord

gjæring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. Døme
    • setje deigen til gjæring
  2. i overført tyding: uro (3)
    Døme
    • det er gjæring i folkemassane
Artikkelside

yste

ysta

verb

Opphav

jamfør norrønt ystast ‘bli til ost’; av ost

Tyding og bruk

  1. lage ost ved å varme opp mjølk og setje til syre eller løype (3 slik at kaseinet og visse andre emne går saman i ostemasse, som ein så (etter at mysa er fråskild) pressar i stykke og legg til gjæring og mogning
  2. koke inn myse-, mjølke- eller fløyteblandingar og såleis få fram visse slag brunost
Artikkelside

gil 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt gil- i samansetningar

Tyding og bruk

  1. øl som står til gjæring
  2. kar, kum der øl står i gjæring;
Artikkelside

gilså

substantiv hankjønn

Opphav

av gil (2 og så (2

Tyding og bruk

kar, kum der øl står i gjæring
Artikkelside

kiselgur

substantiv hankjønn

Opphav

etterleddet av tysk Gur, opphavleg truleg ‘gjæring’

Tyding og bruk

mjølen, kvit jord som for det meste er skalrestar av kiselalgar
Artikkelside

gang

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt gangr; samanheng med gå (1

Tyding og bruk

  1. det å gå på føtene;
    Døme
    • gang kring juletreet;
    • gå den tunge gangen til kemneren;
    • kjenne nokon på gangen
  2. rekkje av steg i ei utvikling eller ein prosess
    Døme
    • livsens gang;
    • gangen i arbeidet;
    • gangen i filmen;
    • arbeidet går sin vande gang
  3. Døme
    • få gang i ølet;
    • setje gang på deigen
  4. gjæringsmiddel, gjær
  5. ytterrom mellom inngangsdør og andre rom i eit hus;
    smalt, langt rom til å gå gjennom (og med dører inn til andre rom);
    entré, korridor
    Døme
    • vente ute på gangen;
    • set skoa frå deg i gangen
  6. smal passasje eller veg
  7. tunnel, kanal, løp
    Døme
    • grave gangar i jorda
  9. Døme
    • ein gang mat;
    • ein gang sengeklede

Faste uttrykk

  • gå nokon/noko ein høg gang
    kunne måle seg med eller overgå noko eller nokon
    • dei gjekk sine forgjengarar ein høg gang;
    • skipet gjekk verdas flottaste cruiseskip ein høg gang
  • i gang
    i rørsle, i fart;
    i verksemd, i drift;
    i gjenge
    • toget er i gang;
    • setje klokka i gang;
    • kome i gang med arbeidet;
    • krigen er i full gang;
    • få i gang nye kurs
  • på gang
    i emning
    • noko var på gang
Artikkelside

oksidativ

adjektiv

Tyding og bruk

som har med oksidering å gjere
Døme
  • oksidativ gjæring;
  • oksidativ aldring
Artikkelside

grampositiv

adjektiv

Tyding og bruk

om bakteriar: som er sensitive mot antibiotiske legemiddel;
i motsetnad til gramnegativ
Døme
  • desse bakteriane er grampositive og kan setje i gang gjæring
Artikkelside

gonge 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt ganga; samanheng med gå (1 og gang

Tyding og bruk

  1. det å gå på føtene;
    måte å gå på;
    Døme
    • gå i sakte gonge;
    • ha lett gonge;
    • kjenne nokon på gonga;
    • ein times gonge herifrå
  2. rørsle, funksjon, drift
    Døme
    • kome i gonge;
    • få noko i gonge;
    • i full gonge
  3. Døme
    • gå på gonger
  4. Døme
    • få gonge på ølet

Faste uttrykk

  • kjenne lusa på gonga
    vite kva ein kan vente seg fordi ein kjenner nokon godt;
    kjenne att ein viss type
    • ho kjente lusa på gonga og lét seg ikkje lure
  • vere på gonga
    skulle til å gå
Artikkelside

gjæringsprosess

substantiv hankjønn

Opphav

av gjære (1

Tyding og bruk

  1. prosess med gjæring (1)
  2. i overført tyding: prosess som fører til eller kan føre til endring
    Døme
    • programmet vart til gjennom ein lang gjæringsprosess
Artikkelside
Side 1 av 2