Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 135 oppslagsord

gale

gala

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt gala

Tyding og bruk

  1. om hane eller gauk: lage ein kvinande, langdregen og modulert lyd
    Døme
    • hanen gjel
  2. Døme
    • ho-ho, gol han;
    • kva gjel du etter?
    • du skal, anten du pistrar eller gjel!
    • vinden gol om nova;
    • det gjel i tarmane av svolt

galen

adjektiv

Opphav

norrønt galinn, opphavleg ‘fortrolla’; opphavleg perfektum partisipp av gale

Tyding og bruk

  1. som er frå vitet, frå seg sjølv
    Døme
    • eg trur eg blir galen av dette bråket;
    • mannen må jo vere sprøyte galen;
    • te seg som galne
  2. styrlaus (2), vill (4), laussleppt;
    sinna
    Døme
    • galne påfunn;
    • vere ung og galen;
    • bli galen på ein for noko;
    • full og galen
  3. svært ihuga, huga eller hugteken;
    vill etter
    Døme
    • ho er heilt galen etter han;
    • han er galen etter å spele fotball;
    • vere galen etter søtt
  4. Døme
    • kua er galen
  5. Døme
    • ta galen lei;
    • rette og galne svar;
    • riv ruskande galne opplysningar;
    • det er noko gale med motoren
    • brukt som adverb
      • klokka går gale;
      • dei fór gale i denne saka
  6. Døme
    • det er noko gale fatt;
    • det er for gale at han aldri skulle gifte seg;
    • gå frå gale til verre;
    • det heldt på å gå gale på køyreturen;
    • det er så gale med meg no at eg søv ikkje om nettene
  7. ulovleg, moralsk klanderverdig
    Døme
    • det er gale å lyge;
    • dette er gale av deg;
    • kome på galne vegar;
    • kva har eg eigenleg gjort deg gale?

Faste uttrykk

  • aldri så gale at det ikkje er godt for noko
    ei hending som berre ser uheldig ut, kan likevel føre med seg noko positivt

girkasse

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

kasse kring giret (1 på eit køyretøy
Døme
  • det er ikkje noko gale med girkassa

ei ulykke kjem sjeldan aleine

Tyding og bruk

når noko går gale, kan ein rekne med at endå meir går gale;
Sjå: aleine, ulykke

ta nokon i skule

Tyding og bruk

kritisere nokon og seie kva som er rett og gale;
Sjå: skule

på nippet

Tyding og bruk

nær ved (å gjere eller hende);
Sjå: nipp,
Døme
  • dei var på nippet til å gje opp;
  • det var på nære nippet det skulle gått gale

mishugse seg

Tyding og bruk

hugse gale;
Sjå: mishugse
Døme
  • eg har nok mishugsa meg

misfare seg

Tyding og bruk

fare gale åt;
fare vill;
ta feil;
Sjå: misfare
Døme
  • der misfor eg meg stygt

bort i/borti natta

Tyding og bruk

meiningslaust, heilt gale, absurd;
Sjå: natt
Døme
  • resultatet var heilt bort i natta;
  • prisane er borti natta

bort i/borti alle vegger

Tyding og bruk

i hytt og vêr;
meiningslaust, gale;
Sjå: bort, vegg
Døme
  • prosjektet er bort i alle vegger;
  • forslaget var borti alle vegger