Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 23 oppslagsord

foss

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt fors, foss

Tyding og bruk

  1. stor mengd med fallande vatn (i elv);
    Døme
    • fossen brusar;
    • falle i fossen
  2. brusande vassmengd
    Døme
    • fossen stod om båten
  3. i overført tyding: stor mengd, flaum (2)
    Døme
    • ein foss av skjellsord

Faste uttrykk

  • prate/snakke som ein foss
    snakke mykje og fort
    • guten pratar som ein foss;
    • programleiaren snakka som ein foss

fosse

fossa

verb

Tyding og bruk

Døme
  • vatnet fossa inn i båten;
  • ro så det fossar

Faste uttrykk

  • fosse fram
    gjere eller få monaleg framgang
    • partiet fossar fram

skumrøyk

substantiv hankjønn

Opphav

av skum (1

Tyding og bruk

røyk eller skodde over foss eller skummande sjø

prate/snakke som ein foss

Tyding og bruk

snakke mykje og fort;
Sjå: foss
Døme
  • guten pratar som ein foss;
  • programleiaren snakka som ein foss

røyr 3

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt reyrr

Tyding og bruk

  1. lang og hol sylinderforma gjenstand
    Døme
    • leggje røyr frå vassinntaket til kraftverket;
    • is og snø tettar røyra under vegen
  2. (del av) plante med lang, hol stilk;
    Døme
    • skjere røyr til å blåse erter i

Faste uttrykk

  • leggje i røyr
    nytte vatnet i foss eller elv til kraftproduksjon ved å byggje vasskraftverk
  • leggje på røyret
    slutte ei telefonsamtale

glymje

glymja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt glymja; av glum (1

Tyding og bruk

dundre, ljome, dynje
Døme
  • rope så det glym i veggene
  • brukt som adjektiv:
    • ein glymjande foss

brus 2

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. det å bruse (1);
    brusande lyd;
    Døme
    • høyre brus av ein stor foss
  2. det å bruse (2)
    Døme
    • håret stod i eit brus omkring henne

katarakt

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk , av katarrassein ‘falle ned’

Tyding og bruk

  1. om utanlandske forhold: langstrekt foss (1) eller stryk (1)
  2. augesjukdommen grå stær

fallhøgd, fallhøgde

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. strekning som ein foss eller ein lekam fell fritt
    Døme
    • fossen har ei fallhøgd på 50 meter
  2. i overført tyding: risiko for å mislykkast
    Døme
    • eit prestisjeprosjekt med stor fallhøgd

kaskade

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå italiensk cascata ‘falle’; av latin cadere ‘falle’

Tyding og bruk

  1. kunstig vassfall, foss i park eller liknande
  2. i overført tyding: (svært) stor mengd
    Døme
    • ein kaskade av lys;
    • kaskader av feiltrinn