Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
38 treff

Nynorskordboka 38 oppslagsord

biskop

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt biskup; av gresk episkopos ‘tilsynsmann’

Tyding og bruk

høgaste geistlege embetsperson i eit bispedøme
Artikkelside

pontifikalia

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. ornat for prest eller biskop
  2. staseleg embetsdrakt;
    stasklede

Faste uttrykk

  • i fulle pontifikalia
    med rett (seremoniell) klednad
    • møte opp til seremonien i fulle pontifikalia
Artikkelside

katedral

substantiv hankjønn

Opphav

frå mellomalderlatin , av cathedra ‘bispestol’; jamfør kateter (1

Tyding og bruk

  1. hovudkyrkje med ein biskop knytt til;
    Døme
    • den praktfulle katedralen i Köln;
    • Nidarosdomen er ein katedral
  2. naturformasjon eller liknande som liknar ein katedral (1)
    Døme
    • trekronene reiste ein katedral over oss
  3. i overført tyding: viktigaste stad
    Døme
    • skulen skal vere ein katedral for læring

Faste uttrykk

  • børs og katedral
    økonomiske og åndelege verdiar
Artikkelside

kalle

kalla

verb

Opphav

norrønt kalla

Tyding og bruk

  1. rope (på);
    Døme
    • kalle på hunden;
    • pliktene kallar;
    • kalle inn til møte;
    • bli kalla av Gud;
    • bli kalla opp over radioen;
    • er det nokon som kjenner seg kalla til å ta på seg oppgåva?
    • filmen kalla fram tårene;
    • produsenten måtte kalle attende vara
  2. Døme
    • ho vart kalla til biskop
  3. gje namn;
    tiltale som;
    karakterisere som
    Døme
    • dei kalla dottera Saima;
    • vi kallar henne sjefen;
    • kalle seg fagmann;
    • kalle seg rik;
    • føremiddagsmaten eller dugurden, dei kallar;
    • kallar du det å rydde?
  4. rope utnamn til;
    skjelle ut
    Døme
    • dei kallar meg!
    • stå og kalle kvarandre

Faste uttrykk

  • kalle opp
    • gje namn etter noko eller nokon
      • dei vil kalle opp oldefaren dersom dei får ein gut;
      • plassen er kalla opp etter den tidlegare statsministeren
    • (prøve å) kontakte til dømes gjennom eit radiosamband
      • flygeleiaren kalla opp flyet
Artikkelside

episkopal

adjektiv

Opphav

frå latin, av gresk episkopos; same opphav som biskop

Tyding og bruk

Faste uttrykk

Artikkelside

ende 4

enda

verb

Opphav

norrønt enda; av ende (1

Tyding og bruk

  1. gjere slutt på;
    Døme
    • han enda livet sitt for eiga hand
    • brukt som adjektiv
      • flytte heim etter enda studium
  2. ta ende;
    slutte på ein særskild måte;
    få som endepunkt
    Døme
    • krigen enda i 1945;
    • møtet enda i kaos;
    • filmen endar godt;
    • ordet endar på ‘t’;
    • han enda som biskop;
    • bilen enda i sjøen

Faste uttrykk

  • ende opp
    til slutt vere på ein viss stad, i ein viss tilstand, i ei viss rolle eller liknande;
    få som endeleg resultat
    • bilete som endar opp på internett;
    • ende opp i kaos;
    • stadig fleire barn endar opp med delt bustad;
    • ho enda opp som gartnar
  • ende sine dagar
    slutte å eksistere;
    døy
    • ho enda sine dagar i 1920;
    • flyet enda sine dagar på ein fjelltopp
Artikkelside

anglikansk

adjektiv

Uttale

anglikaˊnsk

Tyding og bruk

som høyrer til den anglikanske kyrkja og kyrkjesamfunn tilknytt den
Døme
  • anglikansk biskop

Faste uttrykk

  • den anglikanske kyrkja
    den engelske nasjonalkyrkja
Artikkelside

visitator

substantiv hankjønn

Uttale

visitaˊtor, i fleirtal visitaˊtorar eller  visitatoˊrar

Opphav

av visitere

Tyding og bruk

  1. person som gjennomfører visitasjon (1)
  2. person, særleg biskop, som gjer ein visitas i ein kyrkjelyd
Artikkelside

visitas

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; same opphav som visitasjon

Tyding og bruk

vitjing som biskop gjer i ein kyrkjelyd for å føre tilsyn med han
Artikkelside

årmann

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt ármaðr, av árr ‘tenar’

Tyding og bruk

i norsk mellomalder: lokal ombodsmann for konge eller biskop i eit distrikt
Artikkelside
Side 1 av 4