Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
16 treff

Bokmålsordboka 6 oppslagsord

stave 1

verb

Opphav

av stav

Betydning og bruk

  1. bruke stav;
    Eksempel
    • stave seg over gulvet
  2. bruke skistaver for å komme seg framover;
    Eksempel
    • stave seg mot mål
Artikkelside

stave 2

verb

Opphav

norrønt stafa

Betydning og bruk

forbinde bokstaver til stavelser og ord;
nevne bokstav for bokstav i et ord;
Eksempel
  • lære å stave;
  • stave seg gjennom et brev;
  • stave et navn riktig;
  • hvordan staver du ‘medisin’?
Artikkelside

staving

substantiv hunkjønn eller hankjønn

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • korrekt staving av navn
  2. Eksempel
    • ordet ‘kaste’ består av stavingene ‘kas’ og ‘te’
Artikkelside

håndalfabet, handalfabet

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

sett av håndformer som representerer bokstavene i et alfabet
Eksempel
  • stave navnet sitt med håndalfabetet
Artikkelside

bokstavere

verb

Uttale

bokstaveˊre

Opphav

av tysk buchstabieren

Betydning og bruk

Artikkelside

etternavn

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

siste del av fullt navn på en person (felles for flere i familien);
Eksempel
  • skifte etternavn;
  • hun har tatt morens etternavn som mellomnavn;
  • kan du stave etternavnet ditt?
Artikkelside

Nynorskordboka 10 oppslagsord

stave 1

stava

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av stav

Tyding og bruk

  1. bruke stav;
    Døme
    • stave seg over golvet
  2. bruke skistavar for å kome seg framover;
    Døme
    • stave seg mot mål
  3. syne tydelege linjer eller striper
    Døme
    • det stavar i vatnet
Artikkelside

stave 2

stava

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt stafa

Tyding og bruk

binde saman bokstavar til stavingar og ord;
nemne bokstav for bokstav i eit ord;
Døme
  • lære å stave;
  • stave seg gjennom eit brev;
  • stave namnet gale;
  • korleis stavar du ordet ‘kjensgjerning’?
Artikkelside

staving

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  2. del av eit ord som er bygd opp av ein kjerne (vokal eller stavingsberande konsonant) med moglege andre lydar framfor eller bak seg
    Døme
    • ordet ‘kaste’ er samansett av stavingane ‘kas’ og ‘te’
  3. minste teikn til ytring
    Døme
    • han har ikkje med ei staving sagt kva han meinte om saka

Faste uttrykk

  • lukka staving
    staving som endar på ein konsonant eller ei konsonantgruppe
  • open staving
    staving som endar på ein vokal
Artikkelside

stake 2

staka

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt staka; av stake (1

Tyding og bruk

  1. setje opp stakar
    Døme
    • stake opp, ut vegen, kursen – òg: gjere eit nybrotsarbeid
    • opne, reinse med ei bøyeleg stong, stålfjør eller liknande
      • stake opp ein kloakkleidning
  2. skuve fram (med stake)
    Døme
    • stake ein elvebåt;
    • skiløparene staka seg over flatene
  3. gå stivt, tungt og seint;
    stave, stolpre (med stav)
    Døme
    • det var så vidt han staka seg over golvet
Artikkelside

fram

adverb

Opphav

norrønt fram(m) av adjektivet framr ‘god, gjæv’; jamfør fremre og fremst

Tyding og bruk

  1. i den leia ein ser eller fer;
    framover, mot eit visst mål, ofte med overført tyding
    Døme
    • fare fram;
    • ture fram;
    • kome seg fram i verda;
    • sjå noko fram for seg;
    • prøve seg fram;
    • gå fram til husa
  2. utover i tida;
    vidare, lenger
    Døme
    • fram gjennom tidene;
    • lenger fram på våren;
    • fram mot jul;
    • når det lid fram i veka
  3. til endes, til målet
    Døme
    • det er langt fram enno;
    • nå fram;
    • kome fram;
    • kjempe fram ei sak;
    • hjelpe nokon fram i livet;
    • bere fram eit foster;
    • avle fram paprika
  4. til syne, ut i dagen, ut, til stades
    Døme
    • bryte fram;
    • gro fram;
    • piple fram;
    • finne fram noko frå skapet;
    • by fram mat;
    • stige fram;
    • vise seg fram;
    • lokke fram noko eller nokon;
    • leggje fram ei sak;
    • seie fram ei helsing;
    • stotre fram eit ord;
    • tydinga går fram av samanhengen;
    • sanninga skal fram
  5. Døme
    • lenger fram i kupeen

Faste uttrykk

  • att og fram
    • i rørsle mellom to punkt;
      fram og tilbake (1)
      • gå att og fram på vegen
    • om og men
      • det var mykje att og fram før dei bestemte seg
  • beint fram
    • nett som det er framstilt
      • stave eit ord beint fram;
      • ei keisam historie om ein les ho beint fram
    • ikkje vanskeleg;
      problemfri;
      lett (2);
      beintfram (2)
      • vegen ut av dette uføret er ikkje enkel og beint fram
    • utan atterhald;
      med reine ord;
      beintfram (3)
      • seie si meining beint fram
    • rett og slett;
      verkeleg (5), sanneleg
      • dette er beint fram trist;
      • ho er beint fram ikkje til å stogge;
      • eg tykkjer beint fram at …
  • fram og tilbake
    • i rørsle mellom to punkt;
      att og fram (1)
      • fram og tilbake i tid;
      • bilane køyrer fram og tilbake
    • for og imot
      • eg har tenkt mykje fram og tilbake på kva eg skal gjere
  • få/ha fram
    gjere kjent;
    understreke
    • få fram kva ein meiner;
    • ho vil ha fram alle sider ved saka
  • halde fram
    • gå vidare, føre vidare, ikkje slutte
    • hevde (1, 2)
      • han heldt fram at han hadde vunne saka
  • sjå fram til
    gle seg til, vente på noko
    • ho ser fram til å samarbeide med dei
  • stå fram
    vise seg, tre fram
    • han stod fram som ein angrande syndar
Artikkelside

bein 2

adjektiv

Opphav

norrønt beinn

Tyding og bruk

  1. ikkje bogen;
    Døme
    • stonga er bein;
    • ein bein og fin molo;
    • sikte etter om det er beint
    • brukt som adverb
      • greina står beint ut frå stomnen;
      • sjå nokon beint inn i auga
  2. brukt som adverb, om ytring: som går like på saka
    Døme
    • seie beint nei
  3. reint, plent
    Døme
    • ho skapte seg beint galen
  4. Døme
    • det er ikkje så beint å få det til

Faste uttrykk

  • beint fram
    • nett som det er framstilt
      • stave eit ord beint fram;
      • ei keisam historie om ein les ho beint fram
    • ikkje vanskeleg;
      problemfri;
      lett (2);
      beintfram (2)
      • vegen ut av dette uføret er ikkje enkel og beint fram
    • utan atterhald;
      med reine ord;
      beintfram (3)
      • seie si meining beint fram
    • rett og slett;
      verkeleg (5), sanneleg
      • dette er beint fram trist;
      • ho er beint fram ikkje til å stogge;
      • eg tykkjer beint fram at …
  • beint ut
    • utan atterhald;
      rett ut
      • seie noko beint ut;
      • beint ut sagt
    • rett og slett
      • dette er beint ut frekt
Artikkelside

stavemåte

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

måte å stave (2 eit ord på;
Døme
  • framandord bør ha norsk stavemåte
Artikkelside

beint fram

Tyding og bruk

Sjå: bein, fram
  1. nett som det er framstilt
    Døme
    • stave eit ord beint fram;
    • ei keisam historie om ein les ho beint fram
  2. ikkje vanskeleg;
    problemfri;
    Døme
    • vegen ut av dette uføret er ikkje enkel og beint fram
  3. utan atterhald;
    med reine ord;
    Døme
    • seie si meining beint fram
  4. rett og slett;
    Døme
    • dette er beint fram trist;
    • ho er beint fram ikkje til å stogge;
    • eg tykkjer beint fram at …
Artikkelside

handalfabet

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

sett av handformer som representerer bokstavane i eit alfabet
Døme
  • stave namnet sitt med handalfabetet
Artikkelside

bokstavere

bokstavera

verb

Uttale

bokstaveˊre

Opphav

av tysk buchstabieren

Tyding og bruk

Artikkelside