Avansert søk

41 treff

Bokmålsordboka 21 oppslagsord

mani

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk, eller fransk; fra gresk mania ‘raseri’

Betydning og bruk

  1. i psykiatri: oppstemthet med sterk selvbevissthet og virketrang
  2. sterk, ensidig lyst eller interesse;
    Eksempel
    • ha mani for kortspill;
    • jogging kan bli en ren mani

pyromani

substantiv hankjønn

Opphav

av pyro- og -mani

Betydning og bruk

sykelig trang til ildspåsettelse

nymfomani

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -mani

Betydning og bruk

utdatert betegnelse for hyperseksualitet hos kvinne

pasjon

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk og fransk; fra latin passio, av pati ‘lide’

Betydning og bruk

  1. altoppslukende interesse;
    lidenskap, mani
    Eksempel
    • ha en pasjon for noe;
    • hans pasjon her i livet er racerbiler og fly
  2. lidelse, særlig om Jesu lidelse og død
  3. framstilling av Jesu lidelseshistorie, særlig i musikk
    Eksempel
    • Bachs pasjoner

romani

substantiv hankjønn eller intetkjønn

Uttale

romˊmani; romaˊni

Opphav

fra romanes; jamfør rom (2

Betydning og bruk

språk hovedsakelig brukt av det skandinaviske romanifolket, og som har trekk fra skandinaviske språk i tillegg til en kjerne av indoariske ord;
til forskjell fra romanes
Eksempel
  • snakke norsk romani

megalomani

substantiv hankjønn

Opphav

nydanning av gresk megas, megalo- ‘kjempe-'; jamfør mega- og -mani

Betydning og bruk

sykelig vrangforestilling om egen storhet;

monomani

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -mani

Betydning og bruk

svært sterk og ensidig interesse for noe;
fiks idé

narkomani

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -mani

Betydning og bruk

avhengighet av narkotiske stoffer

-man 2

adjektiv

Betydning og bruk

suffiks brukt til å lage adjektiv som tilsvarer substantiv-mani;

manisk

adjektiv

Opphav

av mani

Betydning og bruk

  1. som lider av mani (1)
  2. som viser overdreven interesse for noe
    Eksempel
    • bli mer og mer manisk og besatt
    • brukt som adverb:
      • de er manisk opptatt av å følge reglene

Nynorskordboka 20 oppslagsord

mani

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk eller fransk; frå gresk mania ‘raseri’

Tyding og bruk

  1. i psykiatri: oppspilt sinnsstemning med sterk sjølvkjensle og verketrong
  2. sterk, einsidig lyst eller interesse;
    Døme
    • ha mani for motorsyklar;
    • kortspel kan bli ein rein mani

pyromani

substantiv hankjønn

Opphav

av pyro- og -mani

Tyding og bruk

sjukleg trong til eldspåsetjing

nymfomani

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -mani

Tyding og bruk

utdatert nemning for hyperseksualitet hos kvinne

pasjon

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk og fransk; frå latin passio, av pati ‘lide’

Tyding og bruk

  1. altoppslukande interesse;
    lidenskap, mani
    Døme
    • ein romantisk pasjon
  2. liding, særleg Jesu liding og død
  3. kunstnarleg framstilling av Jesu lidingssoge, særleg i musikk
    Døme
    • ein pasjon av Bach

romani

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Uttale

romˊmani; romaˊni

Opphav

frå romanes; jamfør rom (2

Tyding og bruk

språk hovudsakleg brukt av det skandinaviske romanifolket, og som har trekk frå skandinaviske språk i tillegg til ein kjerne av indoariske ord;
til skilnad frå romanes
Døme
  • snakke norsk romani

megalomani

substantiv hankjønn

Opphav

nylaging av gresk megas, megalo- ‘kjempe-'; jamfør mega- og -mani

Tyding og bruk

sjukleg førestilling om eigen stordom;

monomani

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -mani

Tyding og bruk

særleg sterk og einsidig interesse for noko;
fiks idé

-mani

substantiv hankjønn

Opphav

same opphav som mani

Tyding og bruk

suffiks i substantiv som nemner ein sjukleg trong etter eller urimeleg hug til det som førsteleddet nemner;
i ord som kleptomani og pyromani

narkomani

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -mani

Tyding og bruk

sjukleg trong etter narkotiske middel

-man 2

adjektiv

Tyding og bruk

suffiks brukt til å lage adjektiv som svarer til substantiv-mani;