Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
27 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 27 oppslagsord

herleg

adjektiv

Opphav

av lågtysk herlik, mellomhøgtysk her ‘fornem’, samanheng med herre (1; jamfør òg norrønt harðla ‘mykje, særs’

Tyding og bruk

  1. vedunderleg, praktfull, strålande
    Døme
    • ein herleg sommar;
    • ei herleg kjensle;
    • eit herleg måltid;
    • det herlegaste utsyn til fjord og fjell
    • brukt som adverb
      • det smakte herleg;
      • det duftar så herleg reint og friskt
  2. monaleg, kraftig;
    stor
    Døme
    • få ein herleg omgang juling;
    • ei herleg blanding av nytt og gammalt
Artikkelside

gud betre

Tyding og bruk

Sjå: betre, gud
  1. brukt i utrop
    Døme
    • gud betre oss for eit vêr;
    • gud betre for ei herleg tid
  2. sant å seie;
    ærleg talt
    Døme
    • det er nok slik fatt, gud betre
Artikkelside

frid

adjektiv

Opphav

norrønt fríðr; samanheng med fred

Tyding og bruk

Døme
  • ven og frid;
  • fride jenter, fargar, bygder
Artikkelside

æveheim

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i litterært mål, særleg i bunden form eintal
  1. livet etter dauden;
    òg: himmelen
    Døme
    • gå inn i æveheimen – døy;
    • i æveheimen er alt fullkome og herleg
  2. det uendelege verdsrommet
Artikkelside

fager

adjektiv

Opphav

norrønt fagr; same opphav som fair

Tyding og bruk

Døme
  • ein fager song;
  • vere ung og fager;
  • eg er stolt av den fagre heimstaden min

Faste uttrykk

  • fagre ord og løfte
    vakre, men ofte upålitelege løfte
Artikkelside

gud

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt goð, guð

Tyding og bruk

  1. overnaturleg skapning som har makt over naturen og menneska (og som blir æra og dyrka)
    Døme
    • greske gudar;
    • dyrke framande gudar;
    • bli æra som ein gud
  2. (brukt som særnamn) i monoteistiske religionar, særleg kristendomen: allmektig skapar som rår over verda og menneska;
    personleggjord åndeleg kraft som menneske ber til
    Døme
    • tru på Gud;
    • be til Gud;
    • takke Gud;
    • Gud vere lova;
    • Herren vår Gud;
    • forkynne Guds rike;
    • trua på Jesus som Guds son;
    • misbruke Guds namn;
    • lære at alle menneske er Guds barn
  3. brukt i utrop og andre meir eller mindre faste seiemåtar
    Døme
    • gud hjelpe meg;
    • gode gud for eit vêr;
    • gud, så redd eg vart;
    • det er eit guds under at det gjekk godt;
    • det var ei guds lykke at ikkje fleire liv gjekk tapt

Faste uttrykk

  • av Guds nåde
    som er svært evnerik
    • ein kunstnar av Guds nåde
  • det skal/må gudane vite
    det anar eg ikkje
  • eit syn for gudar
    noko som er svært vakkert eller umåteleg morosamt å sjå
  • for guds skuld
    framfor alt;
    for all del
    • sei for guds skuld ikkje noko
  • gud betre
    • brukt i utrop
      • gud betre oss for eit vêr;
      • gud betre for ei herleg tid
    • sant å seie;
      ærleg talt
      • det er nok slik fatt, gud betre
  • Gud nåde
    brukt som trugsel: måtte Gud vise nåde (til den som vågar det nemnde)
    • Gud nåde deg om du kjem for seint!
  • gud og kvarmann
    absolutt alle
    • han skrytte av det til gud og kvarmann
  • gud veit
    det er ikkje godt å seie;
    ingen kan vite
    • gud veit kvar han er no
  • gudane veit
    det er ikkje godt å seie;
    ingen kan vite
    • gudane veit korleis det gjekk til
Artikkelside

gudedrikk, gudedrykk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. i klassisk mytologi: drikk som gudane drakk, og som skulle gjere dei udøyelege;
  2. i overført tyding: herleg drikk
Artikkelside

guddomleg, guddommeleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som gjeld ein gud;
    som gjeld Gud
    Døme
    • guddomleg kraft;
    • eit guddomleg teikn
  2. praktfull, storarta, herleg;
    Døme
    • ei guddomleg oppleving;
    • eit guddomleg syn
    • brukt som adverb
      • more seg guddomleg
Artikkelside

himmelsk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som høyrer til, kjem frå himmelen
    Døme
    • vår himmelske far;
    • himmelske sanningar
  2. i alle måtar god;
    herleg, vedunderleg
    Døme
    • eit himmelsk måltid
    • brukt som adverb
      • alt smakte himmelsk
Artikkelside

digg 2

adjektiv

Tyding og bruk

særs god;
herleg;
jamfør digge
Døme
  • digg musikk;
  • dei diggaste bollane;
  • det er digg å sjå folk danse
Artikkelside
Side 1 av 3