Розширений пошук

Простий пошук

Словник нюношка 10 oppslagsord

spørje ut

Значення та вживання

stille mange og grundige spørsmål om noko;

forhøyre;

Sjå: spørje

Приклад

aktor spurde ut vitnet;
da han kom heim, vart han spurt ut av foreldra

Сторінка статті

spørjepronomen

іменник середній

Значення та вживання

pronomenet ‘kven’ eller ‘kva’, brukt til å innleie spørsmål eller indirekte spørjesetningar, og som viser til nokon eller noko det blir spurt etter

Сторінка статті

spørje

spørja

дієслово

розділений інфінітив: -a

Походження

norrønt spyrja ‘følgje spor, granske’

Значення та вживання

vende seg til nokon for å få avklart noko som er uvisst
Приклад
- «kjem du snart heim?» spurde faren;
- ho spør korleis vêret er;
- han spør etter vegen;
- ho har spurt om vi dreg på hytta snart
be om informasjon, meining, råd, lov eller liknande
Приклад
- ho spør om hjelp;
- han spurde seg fri frå skulen;
- du må spørje mor di om lov;
- spør du meg, er boka fantastisk
stille spørsmål ved eksamen eller liknande;
eksaminere
Приклад
- ho vart spurd om napoleonskrigane til eksamen;
- læraren spør alle i leksa

Фіксовані вирази

spør om
brukt forsterkande om noko overraskande og positivt;
gjett om, du kan tru at
spør om eg var glad!
spør om han vart overraska
spørje nytt
spørje etter nyhende
ho spør nytt frå heimbygda
spørje og grave
spørje mykje
ungane spurde og grov
spørje seg fram
komme fram til eit mål, eit svar og liknande ved å spørje andre
dei spurde seg fram til hotellet;
du må spørje deg fram til kunnskapen
spørje seg føre
søkje informasjon (om);
skaffe seg greie på;
forhøyre seg
spørje seg sjølv
fundere på sjølv;
grunde på
eg spurde meg sjølv om kva eg eigenleg ville studere
spørje til råds
be om råd eller hjelp frå nokon
han spurde mor si til råds
spørje ut
stille mange og grundige spørsmål om noko;
forhøyre
aktor spurde ut vitnet;
da han kom heim, vart han spurt ut av foreldra

Сторінка статті

fadder

іменник чоловічий

Походження

gjennom lågtysk (ge)vadder(e); frå latin compater ‘(åndeleg) medfader’

Значення та вживання

person som er vitne ved dåp;
dåpsvitne
Приклад
- dei har spurt henne om å vere fadder til barnet;
- foreldre og fadrar
person som hjelper ein som er yngre eller meir urøynd, i ein startfase
Приклад
- kvar førsteklassing får ein eldre elev som fadder;
- ho er fadder for den nytilsette;
- dei nye studentane får tildelt ein fadder

Фіксовані вирази

stå fadder for
- vere fadder ved dåpen
  eg stod fadder for nevøen min
- vere med på å få fram
  han stod fadder for den nye lova

Сторінка статті

att

прислівник

Походження

norrønt aptr

Значення та вживання

attover, bakover, tilbake, bak (3, 5);
akter;
jamfør att å ende og att å bak
Приклад
- gå att i båten;
- han sprang utan å sjå seg att
tilbake til same staden;
igjen (1)
Приклад
- kome heim att;
- ho fekk att det ho hadde lånt bort
tilbake, igjen (2) (på same staden)
Приклад
- stå att;
- sitje att (på skulen)
om rest eller leivning: igjen (2)
Приклад
- gløyme att noko;
- er det langt att før vo er framme?
- kaste det som vart att;
- no står det berre att å seie takk
som hender ein gong til;
på nytt;
igjen (3)
Приклад
- dei har spurt etter deg att;
- friskne til att;
- dei har byrja å røre på seg att;
- så sette ho seg att;
- gjere noko opp att og opp att
om tilhøve eller tilstand som er slutt eller blir oppretta på nytt: igjen (4)
Приклад
- finne att;
- kjenne att;
- nå nokon att;
- rive ned att;
- byggje opp att;
- reise seg att
om stenging, fylling eller dekking av ei opning og liknande: igjen (5)
Приклад
- late att døra;
- kneppe att frakken;
- knyte att sekken;
- fylle att holet;
- vegen snødde att
(til) vederlag (for);
igjen (6)
Приклад
- ha noko att for bryet;
- få mykje att for pengane

Фіксовані вирази

att fram
bak fram;
bakvend
ta på seg genseren att fram
att og fram
- i rørsle mellom to punkt;
  fram og tilbake (1)
  gå att og fram på vegen
- om og men
  det var mykje att og fram før dei bestemte seg
gje att
- om handel: gje vekslepengar
  gje att på ein tiar
- fortelje att;
  referere (2)
  gje att noko ein har høyrt
gå att
- vise seg etter døden
  historier om døde som går att
- vise seg på nytt (fleire gonger);
  stadig dukke opp
  ei formulering som går att i mange avtalar
halde att
- hindre ei rørsle framover;
  bremse ei utvikling
  regjeringa tek ansvar ved å halde att på pengebruken
- ikkje sleppe frå seg
  forfattaren veit å halde att dei siste brikkene i krimgåta;
  visse typar utstyr blir stadig haldne att i leveransane
sitje att
måtte bli att på skulen etter skuletid som straff;
sitje igjen
vite korkje att eller fram
vere rådvill;
vere forvirra
han vart så forferda at han visste korkje att eller fram

Сторінка статті

spurtoppgjer

іменник середній

Значення та вживання

spurt i slutten av eit løp som avgjer kven som vinn

Приклад

800-meteren vart eit spurtoppgjer mellom nordmannen og svensken

Сторінка статті

sluttspurt

іменник чоловічий

Значення та вживання

siste del av ein spurt (1) eller eit krafttak (2);

innspurt

Приклад

sluttspurten på 10 000 meter;
sluttspurten før eksamen

Сторінка статті

eksplodere

eksplodera

дієслово

Походження

av latin eks- og plaudere ‘klappe’

Значення та вживання

sprengjast brått etter oppbygging av trykk;
springe, smelle (2;
jamfør detonere (1
Приклад
- dynamitten eksploderer;
- bilen eksploderte etter kollisjonen;
- fyrverkeriet eksploderte på alle kantar
la kjensler få brått utløp
Приклад
- eksplodere av sinne;
- eksplodere i glede
auke tempo eller kraft brått
Приклад
- rommet eksploderer i musikk;
- eksplodere i ein spurt;
- arbeidsløysa har eksplodert

Сторінка статті

ork

іменник середній

Походження

norrønt orka ‘arbeid, strev’

Значення та вживання

slit (1), strev (1)
Приклад
- det var eit ork å gjere husarbeidet
kraft, energi, uthald
Приклад
- eg hadde ikkje ork til ein spurt

Сторінка статті

innspurt

іменник чоловічий

Значення та вживання

spurt (1) i siste delen av eit løp like før mål
Приклад
- innspurten var hard
i overført tyding: siste del av noko ein held på med;
eit siste krafttak (2)
Приклад
- innspurten av valkampen;
- no er det siste innspurt før eksamen

Сторінка статті