Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
402 treff

Bokmålsordboka 201 oppslagsord

samfunn

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt samfundr ‘sammenkomst’

Betydning og bruk

  1. gruppe av folk med felles tro, meninger, formål osv.;
    forening
    Eksempel
    • de helliges samfunn
  2. folk i en stat (med felles institusjoner, lover, sedvaner, tradisjoner og lignende)
    Eksempel
    • individ og samfunn;
    • forandre det bestående samfunnet;
    • de små i samfunnet
  3. (folket i) bygd, kommune, by, tettsted
    Eksempel
    • et lite, avstengt samfunn
  4. dyrekoloni med en viss form for organisasjon
    Eksempel
    • mauren lever i samfunn
Artikkelside

parallellsamfunn

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

gruppe eller samfunn som eksisterer ved siden av det dominerende samfunnet, men med andre religiøse, sosiale og kulturelle normer
Eksempel
  • språkopplæring er viktig for å unngå parallellsamfunn
Artikkelside

i miniatyr

Betydning og bruk

i svært lite format;
Sjå: miniatyr
Eksempel
  • familien er et samfunn i miniatyr
Artikkelside

proletariatets diktatur

Betydning og bruk

i marxismen: absolutt maktutøvelse fra proletariatets side under utviklingen mot et klasseløst, statsløst samfunn;
Artikkelside

deskriptiv etikk

Betydning og bruk

beskrivelse av de etiske holdninger og moralske regler som gjelder i et samfunn;
Sjå: etikk
Artikkelside

AS Norge

Betydning og bruk

Norge som samfunn eller bedrift;
Se: AS
Eksempel
  • en viktig industri for AS Norge;
  • statsministeren har tatt rollen som administrerende direktør for AS Norge
Artikkelside

økonomisk geografi

Betydning og bruk

lære om utviklingen av næringsvirksomhet og sysselsetting i ulike samfunn;
Artikkelside

arvesølv

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

  1. sølv(saker) som har gått i arv
    Eksempel
    • gammelt arvesølv
  2. i overført betydning: noe som er spesielt verdifullt for et samfunn
    Eksempel
    • vannkraften er selve arvesølvet vårt;
    • å selge kommunenes arvesølv
Artikkelside

allmennkultur

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

kultur (1) som er felles for et samfunn;
Artikkelside

enkeltmenneske

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

ett enkelt menneske sett i motsetning til en gruppe, et samfunn eller lignende
Eksempel
  • enkeltmenneskets behov for å uttrykke seg
Artikkelside

Nynorskordboka 201 oppslagsord

samfunn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt samfundr ‘samkome’

Tyding og bruk

  1. gruppe av folk med sams tru, meiningar, føremål osv.;
    foreining
    Døme
    • eit samfunn av dei heilage
  2. folk i ein stat (med felles institusjonar, lover, sedvanar, tradisjonar og liknande)
    Døme
    • individ og samfunn;
    • samfunnet i dag;
    • dei små i samfunnet
  3. (folket i) bygd, by, kommune, tettstad
    Døme
    • eit lite, avstengt samfunn
  4. dyrekoloni med ei viss form for organisasjon
    Døme
    • mauren lever i samfunn
Artikkelside

parallellsamfunn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

gruppe eller samfunn som eksisterer ved sida av det dominerande samfunnet, men med andre religiøse, sosiale eller kulturelle normer
Døme
  • ekstremismen har ofte god grobotn i parallellsamfunna
Artikkelside

proletariatets diktatur

Tyding og bruk

i marxismen: absolutt maktutøving frå proletariatet si side under utviklinga mot eit klasselaust, statslaust samfunn;
Artikkelside

deskriptiv etikk

Tyding og bruk

skildring av dei etiske oppfatningane og moralske reglane som gjeld i eit samfunn;
Sjå: etikk
Artikkelside

AS Noreg

Tyding og bruk

i overført tyding: Noreg som samfunn eller bedrift;
Sjå: AS
Døme
  • ein viktig industri for AS Noreg;
  • statsministeren har teke rolla som administrerande direktør for AS Noreg
Artikkelside

høg og låg

Tyding og bruk

folk frå forskjellige sosiale lag;
Sjå: høg, låg
Døme
  • eit samfunn med kort avstand mellom høg og låg
Artikkelside

maskinorientert

adjektiv

Tyding og bruk

som er retta mot maskinar
Døme
  • eit maskinorientert samfunn

Faste uttrykk

Artikkelside

idealsamfunn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

samfunn som er eit ideal (1, 1);
Artikkelside

låg 2

adjektiv

Opphav

norrønt lágr; samanheng med liggje

Tyding og bruk

  1. som ikkje er høg, som ikkje når langt opp
    Døme
    • ei låg dør;
    • ein låg stol;
    • eit lågt hus;
    • låge støvlar;
    • du er lågare enn meg
  2. som står eller er stilt langt nede
    Døme
    • låg sol;
    • låg himmel;
    • lågt tak;
    • på det lågaste punktet
    • brukt som adverb:
      • liggje lågt med hovudet;
      • fly lågt
  3. som ligg langt nede på toneskalaen, djup
    Døme
    • ein låg orgeltone
    1. brukt som adverb:
      • songen går lågt i bassen
  4. om lyd: dempa, svak
    Døme
    • ei låg kviskring
    • brukt som adverb:
      • snakke lågt
  5. som er liten i tal eller verdi
    Døme
    • eit lågt tal;
    • låge prisar;
    • låge kostnader;
    • ha låg løn;
    • inntektene er lågare enn forventa;
    • halde seg på eit lågt nivå;
    • låg temperatur;
    • lågt lufttrykk;
    • halde låg fart;
    • dei lågare klassestega i skulen
    • brukt som adverb:
      • vere lågt lønt;
      • lågast mogleg kostnader
  6. som står langt nede i rang;
    lite vørd
    Døme
    • offiserar av lågare grad;
    • lågare organismar;
    • låg levestandard
  7. simpel, ufin
    Døme
    • lågare drifter;
    • låg komikk

Faste uttrykk

  • ha låge tankar om noko/nokon
    tru vondt om og ha små forventingar til noko eller nokon
    • vi hadde låge tankar om arbeidet hennar;
    • mange veljarar har låge tankar om partiet
  • halde ein låg profil
    ha ei forsiktig, avventande haldning;
    ikkje markere seg
    • han har halde ein låg profil i media
  • høg og låg
    folk frå forskjellige sosiale lag
    • eit samfunn med kort avstand mellom høg og låg
  • høgt og lågt
    overalt
    • ho leita høgt og lågt etter boka
  • liggje lågt i terrenget
    ikkje markere seg
    • ho låg lågt i terrenget for ikkje å irritere han
  • lågt under taket
    • med liten avstand frå golv til tak
    • lite vidsyn, liten toleranse
      • det var ikkje lågt under taket i avisredaksjonen
  • over ein låg sko
    i fleng, uhemma
    • dei bedrog kvarandre over ein låg sko
Artikkelside

kulturarv

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

arv (4) av materielle og åndelege kulturverdiar frå tidlegare tider i eit samfunn
Døme
  • folkeviser og stadnamn høyrer med til norsk kulturarv
Artikkelside
Side 1 av 21