Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
56 результатів

Словник букмола 28 oppslagsord

partikkel

іменник чоловічий

Походження

av latin particula ‘liten del’, av pars ‘del’

Значення та вживання

  1. smådel av et stoff
    Приклад
    • en atomkjerne er bygd opp av to typer partikler, protoner og nøytroner
  2. i språkvitenskap: ubøyelig småord eller stavelse
    Приклад
    • ‘av’ i ‘ta av lokket’ er en partikkel
Сторінка статті

nekting

іменник жіночий або чоловічий

nektelse

іменник чоловічий

Значення та вживання

  1. det å nekte (1);
    nektende utsagn;
    Приклад
    • de har satt i gang en aksjon med nekting av overtidsarbeid
  2. i grammatikk: nektende ord eller partikkel, for eksempel ikke og u- (2
Сторінка статті

løst sammensatt verb

Значення та вживання

verb der partikkel (2) og verb skrives hver for seg, for eksempel ‘slå av’ til forskjell fra ‘avslå’;
Se: løs, verb
Сторінка статті

verb

іменник середній

Походження

fra latin ‘ord’

Значення та вживання

ord som kan bøyes i tid (tempus) og fungere som verbal (1, og som oftest betegner en handling, tilstand eller tilstandsendring
Приклад
  • ‘skrive’ er et verb;
  • verbets tider;
  • transitive og intransitive verb

Фіксовані вирази

  • durativt verb
    verb som uttrykker at verbalhandlingen varer ved
    • ‘å holde’ er et durativt verb
  • løst sammensatt verb
    verb der partikkel (2) og verb skrives hver for seg, for eksempel ‘slå av’ til forskjell fra ‘avslå’
  • refleksivt verb
    verb der subjektet i setningen retter handlingen mot seg selv, for eksempel i uttrykkene ‘hun giftet seg’, ‘de skyndte seg’, ‘vi samler oss’, ‘du undrer deg’
  • resiprokt verb
    verb med endelse ‘-s’ som betegner en handling som inkluderer to eller flere
    • verbene ‘slåss’ og ‘møtes’ er resiproke verb
  • sterke verb
    i germanske språk: verb som danner preteritum uten bøyningsendelse, ofte med vokalendring i rotstavingen;
    til forskjell fra svake verb
    • 'grine' og 'bite' er eksempler på sterke verb
  • svake verb
    verb som får bøyingsendelse i preteritum;
    til forskjell fra sterke verb
    • 'lese' og 'regne' er eksempler på svake verb
  • uselvstendig verb
    verb som ikke kan stå alene uten predikativ (1
    • 'hete' er et uselvstendig verb
Сторінка статті

rusk 2

іменник середній

Походження

av ruske

Значення та вживання

  1. avfall, skrap, skrot;
    Приклад
    • papiravfall og annet rusk
  2. støvkorn eller annen liten partikkel
    Приклад
    • få rusk i forgasseren;
    • jeg fikk et rusk i øyet

Фіксовані вирази

  • rusk og rask
    avfall, skrap
    • fjerne rusk og rask fra gatene
Сторінка статті

puls

іменник чоловічий

Походження

av latin pulsus ‘slag, støt’

Значення та вживання

  1. rytmisk trykkøkning i pulsåre i takt med hjerteslagene;
    hjerteslag i minuttet;
    Приклад
    • hun har en puls på 70 slag i minuttet;
    • pulsen til pasienten er ganske uregelmessig;
    • han slapper av og har lav puls
  2. kortvarig, brå forandring av elektrisk spenning;
    kortvarig partikkel- eller lysstråle
  3. regelmessig rytme, for eksempel i musikk

Фіксовані вирази

  • føle noen på pulsen
    finne ut hva en person virkelig vil eller mener
  • ta pulsen
    telle hjerteslagene over en viss tid ved å kjenne på en pulsåre
  • ta pulsen på
    • telle hjerteslagene over en viss tid ved å kjenne på en pulsåre
      • legen tok pulsen på pasienten
    • undersøke hva som virkelig foregår
      • filmen tar pulsen på samtiden
Сторінка статті

korn

іменник середній

Походження

norrønt korn

Значення та вживання

  1. fellesbetegnelse for næringsrike, dyrkede gressarter
    Приклад
    • treske korn;
    • dyrke korn og poteter
  2. frukt av kornplante
    Приклад
    • modent korn;
    • brød med korn i
  3. frukt eller frø som minner om korn (2)
  4. partikkel eller klump som ligner korn (2)
  5. fremste sikte på gevær
    Приклад
    • korn og skur;
    • ta grovt korn

Фіксовані вирази

  • ta på kornet
    • sikte på
    • karakterisere treffende
Сторінка статті

gnist

іменник чоловічий

Походження

norrønt gneisti

Значення та вживання

  1. lysende eller glødende partikkel fra ild eller elektrisk utladning (som fyker i lufta)
    Приклад
    • det føk gnister fra bålet;
    • en elektrisk gnist utløste brannen
  2. sterk følelse av begeistring som gir inspirasjon til handling;
    Приклад
    • mangle gnisten;
    • ha gnisten
  3. begynnelse til vekst eller utvikling;
    Приклад
    • gnisten til opprøret
  4. svakt tegn;
    antydning, snev
    Приклад
    • hun har ikke en gnist av forstand;
    • det er ikke en gnist av fornuft i forslaget
  5. om eldre forhold: telegrafist på skip

Фіксовані вирази

  • slå gnister
    • sende ut gnister
      • en lavspentmast slo gnister og antente lyngen
    • utstråle eller framkalle sterke følelser
      • det slo gnister mellom dem;
      • debatten slo gnister i sosiale medier
  • sprute gnister
    • sende ut gnister
      • det spruter gnister fra vinkelsliperen
    • vise sterk følelse, særlig sinne
      • hun sprutet gnister og truet med rettssak
Сторінка статті

væskepartikkel

іменник чоловічий

Значення та вживання

Сторінка статті

takyon

іменник середній

Походження

av gresk takhys ‘rask’ og -on

Значення та вживання

hypotetisk kjernefysisk partikkel som går fortere enn lyset
Сторінка статті

Словник нюношка 28 oppslagsord

partikkel

іменник чоловічий

Походження

av latin particula ‘liten del’, av pars ‘del’

Значення та вживання

  1. smådel av eit stoff
    Приклад
    • radioaktive partiklar
  2. i språkvitskap: ubøyelege småord eller staving
    Приклад
    • 'opp' i 'ta opp spørsmålet' er ein partikkel
Сторінка статті

verb

іменник середній

Походження

frå latin ‘ord’

Значення та вживання

ord som kan bøyast i tid (tempus) og fungere som verbal (1, og som oftast nemner ei handling, ein tilstand eller ei tilstandsendring
Приклад
  • 'skrive', 'leve' og 'slokne' er verb;
  • transitive og intransitive verb

Фіксовані вирази

  • durativt verb
    verb som uttrykkjer at verbalhandlinga varer ved
    • ‘å halde’ er eit durativt verb
  • laust samansett verb
    verb der partikkel (2) og verb blir skrive kvar for seg, til dømes ‘føre opp’ til skilnad frå ‘oppføre’
  • linne verb
    i germanske språk: verb som lagar preteritum med bøyingsending;
    til skilnad frå sterke verb
    • 'hoppe' og 'spele' er linne verb
  • refleksivt verb
    verb der subjektet i setninga rettar handlinga mot seg sjølv, til dømes i uttrykka ‘ho gifte seg’, ‘dei skunda seg’, ‘vi samlar oss’, ‘du undrar deg’
  • resiprokt verb
    verb med ending ‘-st’ som skildrar ei handling som inkluderer to eller fleire
    • verba ‘møtast’ og ‘slåst’ er resiproke verb
  • sterke verb
    i germanske språk: verb som dannar preteritum utan bøyingsending, ofte med vokalendring i rotstavinga;
    til skilnad frå linne verb
    • 'grine' og 'bite' er døme på sterke verb
  • usjølvstendig verb
    verb som ikkje kan stå aleine utan predikativ (1
    • 'tykkjast' er eit usjølvstendig verb
Сторінка статті

rusk 2

іменник середній

Походження

av ruske

Значення та вживання

  1. avfall, skrap, skrot;
    Приклад
    • sjokoladepapir og anna rusk
  2. støvkorn eller annan liten partikkel
    Приклад
    • få rusk i forgassaren;
    • eg fekk eit rusk i auget

Фіксовані вирази

  • rusk og rask
    avfall, skrap
    • rusk og rask må fjernast før nasjonaldagen
Сторінка статті

puls

іменник чоловічий

Походження

av latin pulsus ‘slag, støyt’

Значення та вживання

  1. rytmisk trykkauke i pulsåre i takt med hjarteslaga;
    hjarteslag i minuttet;
    Приклад
    • ho har ein puls på 70 slag i minuttet;
    • pulsen hans var høg under treninga;
    • den skadde har svak puls
  2. kortvarig, brå endring i elektrisk spenning;
    kortvarig partikkel- eller lysstråle
  3. regelbunden rytme, til dømes i musikk

Фіксовані вирази

  • kjenne nokon på pulsen
    finne ut kva ein person verkeleg vil eller meiner
  • ta pulsen
    kjenne på pulsåre og telje hjarteslaga ei viss tid
  • ta pulsen på
    • kjenne på pulsåre og telje hjarteslaga ei viss tid
      • legen tok pulsen på pasienten
    • undersøkje kva som verkeleg går føre seg
      • filmen tek pulsen på samtida
Сторінка статті

korn

іменник середній

Походження

norrønt korn

Значення та вживання

  1. samnemning for næringsrike, dyrka grasarter
    Приклад
    • drive med korn og poteter;
    • treskje korn
  2. frukt av kornplante
    Приклад
    • korn er ei skalfrukt;
    • moge korn
  3. frukt eller frø som minner om korn (2)
  4. partikkel eller klump som minner om korn (2)
  5. fremste sikte på skytevåpen
    Приклад
    • skur og korn;
    • bruke fint korn

Фіксовані вирази

  • ta på kornet
    • sikte på
    • karakterisere på ein treffande måte
Сторінка статті

gneiste 1

іменник чоловічий

Походження

norrønt gneisti

Значення та вживання

  1. brennande eller lysande partikkel frå eld eller elektrisk utlading (som fyk i lufta)
    Приклад
    • det fyk gneistar frå bålet;
    • det sprutar gneistar frå vognhjulet;
    • elektrisk gneiste
  2. sterk kjensle av oppgløding som inspirerer til handling;
    Приклад
    • mangle gneisten
  3. byrjing til vekst eller utvikling;
    Приклад
    • gneistane til fridom
  4. svakt teikn;
    Приклад
    • det finst ikkje ein gneiste av von

Фіксовані вирази

  • slå gneistar
    • sende ut gneistar
      • hamaren slo gneistar
    • stråle ut eller kalle fram sterke kjensler
      • det slo gneistar mellom dei;
      • han skreiv så det slo gneistar
  • sprute gneistar
    • sende ut gneistar
      • det spruta gneistar frå toget
    • syne sterk kjensle, særleg sterkt sinne
      • han spruta gneistar av sinne;
      • det spruta gneistar av konfrontasjonane mellom dei
Сторінка статті

laust samansett verb

Значення та вживання

verb der partikkel (2) og verb blir skrive kvar for seg, til dømes ‘føre opp’ til skilnad frå ‘oppføre’;
Sjå: verb
Сторінка статті

verbalpartikkel

іменник чоловічий

Значення та вживання

partikkel (2) i samansett verb
Приклад
  • i ‘leggje på seg’ er ‘på’ verbalpartikkel
Сторінка статті

takyon

іменник середній

Походження

av gresk takhys ‘rask’ og -on

Значення та вживання

hypotetisk kjernefysisk partikkel som går fortare enn lyset
Сторінка статті

småord

іменник середній

Значення та вживання

lite ord, særleg preposisjon eller partikkel
Сторінка статті