Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
7721 результатів

Словник букмола 4020 oppslagsord

den 1

займенник

Походження

av den (2

Значення та вживання

3. person entall femininum og maskulinum
Приклад
  • den som lever, får se;
  • moralen og dens voktere;
  • finn fram oppskriften og les den nøye
Сторінка статті

den 2

детермінатив демонстративний

Походження

norrønt þann, þenn, akkusativ av sá ‘den’

Значення та вживання

3. person entall femininum og maskulinum, trykksterkt
Приклад
  • den jenta liker jeg;
  • er det den bilen?
  • foran relativsetning:
    • kvinner blir ofte referert til som datter eller kona til den og den;
    • hun er ikke den som gir opp

Фіксовані вирази

  • den og den
    brukt om noen eller noe som ikke er nærmere presisert
    • før ble kvinner ofte referert til som datter eller kona til den og den;
    • de tror at alt blir bra bare de får den og den ferieturen
Сторінка статті

den 3

детермінатив демонстративний

Походження

av den (2

Значення та вживання

  1. i entall femininum og maskulinum
    Приклад
    • Olav den hellige;
    • den 17. mai;
    • den nyfødte;
    • den nye skjorta;
    • den første gangen
  2. uten adjektiv:
    Приклад
    • den Herre Jesus – etter tysk;
    • i morgen den dag
Сторінка статті

tapet

іменник чоловічий або середній

Походження

gjennom tysk, fra italiensk; av latin ‘teppe, duk’

Значення та вживання

innvendig veggbekledning av tekstil, papir, kunststoff eller lignende
Приклад
  • et mønstrete tapet;
  • det blomstrete tapetet;
  • kle veggene med tapet

Фіксовані вирази

  • gå i ett med tapetet
    være usynlig
    • de satt musestille og gikk i ett med tapetet
  • ha på tapetet
    ha planer om
    • bandet har mye på tapetet neste år
  • komme på tapetet
    bli emne for debatt
    • ny skogbruksplan er kommet på tapetet
  • stå på tapetet
    stå for tur;
    være aktuell
    • en debatt om klimaet står på tapetet
  • tennene i tapetet
    (oftest i den uoffisielle formen tenna i tapetet);
    full fest;
    jamfør hælene i taket
    • her blir det dansing på bordene og tenna i tapetet
  • være på tapetet
    bli omtalt eller diskutert
    • flere planer er på tapetet
Сторінка статті

svart 2

прикметник

Походження

norrønt svartr

Значення та вживання

  1. med farge som ligner sot eller kull
    Приклад
    • svarte sko;
    • en svart hest;
    • svarte høstnetter;
    • midt på svarte natta
  2. om person eller folkegruppe: som har medfødt mørk hudfarge;
    jamfør brun (2) og hvit (2)
    Приклад
    • en svart mann fra sørstatene;
    • den svarte befolkningen i USA
    • brukt som substantiv:
      • de svarte og hvite i Sør-Afrika
  3. mørk, øde
    Приклад
    • midt i svarte skogen
  4. møkkete, skitten
    Приклад
    • være svart på fingrene
  5. Приклад
    • svart av folk
  6. Приклад
    • sauene gnagde svart omkring seg
  7. som er uten fangst
    Приклад
    • trekke svarte garn
  8. mislykket, dyster, mørk
    Приклад
    • en svart dag for norsk fotball;
    • alt var svart og håpløst;
    • virkeligheten er enda svartere;
    • den svarteste fortvilelse;
    • plutselig ble alt svart for meg
    • brukt som adverb:
      • se svart på framtiden
  9. brukt om penger: som er unndratt skatt;
    som foregår uoffisielt og ulovlig;
    motsatt hvit (4)
    Приклад
    • svarte penger;
    • landet har en stor svart økonomi;
    • en av fire har kjøpt svart arbeid
    • brukt som adverb:
      • arbeide svart;
      • de kjøpte tjenesten svart
  10. brukt i ed
    Приклад
    • for svarte svingende!

Фіксовані вирази

  • arbeide/jobbe svart
    arbeide for svarte penger
    • bli dømt for å arbeide svart;
    • en useriøs aktør som jobber svart
  • på svarte livet
    alt en orker
    • henge i på svarte livet;
    • springe på svarte livet
  • svart hav
    hav uten fisk
  • svart hull
    område i verdensrommet med så sterk gravitasjon at ingenting slipper ut, ikke engang lys
    • svarte hull ser en ikke, men en kan se virkningen på omgivelsene
  • svart humor
    pessimistisk, grotesk humor
  • svart kaffe
    kaffe uten fløte eller melk
  • svart løgn
    sjofel løgn
  • svart magi
    trolldom som er ment å skade eller drepe;
    svartekunst
  • svarte penger
    penger som unndras beskatning
Сторінка статті

surrete, surret

прикметник

Походження

av surre (1

Значення та вживання

  1. Приклад
    • være surrete i hodet etter den lange bilturen
  2. Приклад
    • et surrete opplegg
Сторінка статті

tersett

іменник чоловічий

Походження

av italiensk terzetto, av terzo ‘den tredje’

Значення та вживання

stykke for tre (sang)stemmer;
jamfør trio (1)
Сторінка статті

svartne

дієслово

Значення та вживання

  1. bli mørk eller svart
    Приклад
    • det svartnet for øynene
  2. bli svimmel;
    (nesten) besvime
    Приклад
    • det svartner for meg
  3. miste besinnelsen
    Приклад
    • det svartnet for den tiltalte
Сторінка статті

norsk 1

іменник чоловічий або середній

Походження

av norsk (2

Значення та вживання

språk i den vestnordiske språkgruppa hovedsakelig brukt i Norge
Приклад
  • skrive god norsk;
  • ha problemer med norsken på skolen
  • brukt i nøytrum:
    • snakke et godt norsk
Сторінка статті

syrne

дієслово

Значення та вживання

  1. få til å bli sur (1);
    gjøre sur
    Приклад
    • syrne fløten til rømme
    • brukt som adjektiv:
      • syrnet melk
  2. Приклад
    • melka syrner om den står for lenge på kjøkkenbenken
Сторінка статті

Словник нюношка 3701 oppslagsord

den 1

детермінатив демонстративний

Походження

norrønt þann, þenn, akkusativ av sá ‘den’

Значення та вживання

særleg om noko fjernare (jf denne);
3. person eintal femininum og m; jamfør det (2 og og dei (2
Приклад
  • den her mannen el. den mannen her – denne mannen;
  • dei fann ei sag, og den skal eg seie kom til nytte;
  • den saka er klar;
  • den gongen, tida (da ...);
  • den slags;
  • den var god (den)!
  • ser du den dama der (borte)?
  • den tid den sorg;
  • for den del;
  • i den grad – el. mon (som)
  • føre relativsetning:
    • den som kjem først (...)
  • ei(n) slik ei(n)
    • han er ikkje den som gjev seg
  • forsterkande:
    • dei har kjøpt seg den bilen – dvs ein flott bil
  • allment:
    • eg bryr meg ikkje om kva den og den seier
Сторінка статті

den 2

детермінатив демонстративний

Походження

av den

Значення та вживання

i hokjønn og hankjønn eintal:
Приклад
  • Nils Berg den yngre (fork. d.y.), den eldre (fork. d.e.) – junior, senior;
  • Olav den heilage;
  • den 17. mai;
  • den nyfødde;
  • den største (av dei);
  • den gamle vogna, bilen

Фіксовані вирази

  • den dag i dag
    i samb
    som adverb, framleis
    • vonde minne plagar han den dag i dag
Сторінка статті

få taum/taumane

Значення та вживання

få råderom;
Sjå: taum
Приклад
  • da den nye leiinga fekk taumane, skjedde det endringar på arbeidsplassen
Сторінка статті

surrete

прикметник

Походження

av surre (1

Значення та вживання

  1. Приклад
    • bli surrete i hovudet av den lange bilturen
  2. Приклад
    • eit surrete opplegg
Сторінка статті

tersett

іменник чоловічий

Походження

av italiensk terzetto, av terzo ‘den tredje’; jamfør ters (1

Значення та вживання

stykke for tre (song)røyster;
jamfør trio (1)
Сторінка статті

svartne

svartna

дієслово

Значення та вживання

  1. bli mørk eller svart
    Приклад
    • det svartna for auga
  2. bli svimmel;
    (nesten) svime av
    Приклад
    • det svartnar for meg
  3. miste fatninga
    Приклад
    • det svartna for den tiltalte
Сторінка статті

spindelvev

іменник чоловічий

Значення та вживання

  1. fangstnett som ein edderkopp (1) spinn av silketrådar frå spinnevorter i bakkroppen;
    Приклад
    • eit støvete glas med spindelvev i krokane
  2. i overført tyding: forgreina system som fangar eller kontrollerer og er umogleg å sleppe unna
    Приклад
    • den politiske spindelveven
Сторінка статті

stein 1

іменник чоловічий

Походження

norrønt steinn

Значення та вживання

  1. fast og hardt mineralsk materiale som finst i store og små stykke i jordskorpa;
    til skilnad frå jord (3), sand (1) og grus (1
    Приклад
    • bryte stein;
    • i Noreg er det mykje stein
  2. blokk eller klump av stein (1, 1)
    Приклад
    • kaste stein;
    • få stein i skoen;
    • hoppe frå stein til stein over elva;
    • steinane rasa ned fjellsida
  3. stykke som er tilhogge av stein (1, 1) eller laga av betong, tegl eller liknande og nytta til eit særskilt føremål
    Приклад
    • reise ein stein på grava;
    • leggje ny stein på taket
  4. edelt (fargerikt) mineral (1) brukt i smykke;
    Приклад
    • edle steinar
  5. frø av steinfrukt med hardt skal rundt
    Приклад
    • spytte ut steinen
  6. hardt frø i bær
    Приклад
    • druer utan stein
  7. i medisin: liten fast lekam som blir skild ut, særleg i kjertlar

Фіксовані вирази

  • byggje/leggje stein på stein
    arbeide tolmodig for å nå eit mål
    • bedrifta bygde stein på stein i etableringsfasen;
    • vi må leggje stein på stein for å få framgang
  • ein skal ikkje kaste stein når ein sit i glashus
    ein bør ikkje kritisere andre for noko ein sjølv kan kritiserast for
  • erte på seg stein
    terge til den aller rolegaste blir oppøst
  • falle ein stein frå nokons hjarte
    bli fri frå ei tung bør (1, 2)
    • det fall ein stein frå hjartet hans da han fekk vite sanninga
  • få ein stein til å gråte
    få den mest kjenslelause til å ynkast over nokon
  • ha eit hjarte av stein
    vere hard og kjenslelaus
  • hard som stein
    svært hard
  • hoggen/skriven i stein
    umogleg å endre
    • framtida er ikkje hoggen i stein;
    • planane er ikkje skrivne i stein
  • ikkje liggje att stein på stein
    vere eller bli heilt øydelagd
  • kaste den første steinen
    vere den første til å døme eller kritisere
  • kaste stein i glashus
    kritisere nokon for noko ein sjølv har gjort feil
    • opposisjonspartiet kastar stein i glashus
  • leggje stein til børa/byrda
    auke vanskane for andre
    • denne lova legg stein til byrda for dei som er komne i ein vanskeleg situasjon;
    • den låge lønsveksten la stein til børa
  • snu kvar stein
    undersøkje nøye;
    saumfare
  • sove som ein stein
    sove tungt
  • steinar for brød
    noko verdilaust i staden for noko nyttig
Сторінка статті

gruse

grusa

дієслово

Значення та вживання

  1. leggje grus (1 på
    Приклад
    • gruse vegen
  2. vinne overlegent over;
    Приклад
    • gruse den gamle rekorden
Сторінка статті

grum 1

прикметник

Походження

same opphav som grom

Значення та вживання

hardhjarta, grufull, fæl
Приклад
  • den grumme tyrannen
Сторінка статті