Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
161 результатів

Словник букмола 87 oppslagsord

sølvsmed

іменник чоловічий

Значення та вживання

håndverker som smir, former og lager gjenstander av sølv
Сторінка статті

talong

іменник чоловічий

Походження

av fransk talon ‘hæl, spore’

Значення та вживання

stykke som blir igjen av ulike former for verdipapirer etter at en har klippet eller revet av kupongen
Приклад
  • talongene i loddboka
Сторінка статті

forme seg

Значення та вживання

ta eller ha en viss form;
Se: forme
Приклад
  • et elastisk materiale som former seg rundt kroppen;
  • skuespillerne må forme seg etter rollene
Сторінка статті

flekterende språk

Значення та вживання

språk der ordet for et begrep har skiftende former alt etter den funksjonen ordet har i den språklige sammenhengen;
til forskjell fra agglutinerende språk;
Сторінка статті

avrunde

дієслово

Значення та вживання

  1. gi runde, jevne former;
    Приклад
    • avrunde en krapp sving
    • brukt som adjektiv:
      • et bord med avrundede kanter
  2. gjøre om (øke eller redusere) et tall slik at det for eksempel blir lettere å regne med
    Приклад
    • beløpet avrundes nedover til nærmeste hele hundre;
    • vi kan avrunde 9,21 til 9
  3. Приклад
    • avrunde et møte;
    • avrunde kvelden med dans
Сторінка статті

utvikle

дієслово

Походження

etter tysk auswickeln og entwickeln, etter fransk développer og; latin evolvere

Значення та вживання

  1. danne, frambringe, la oppstå
    Приклад
    • utvikle nye bærsorter, nye produkter;
    • filosofene utvikler ulike teorier
    • refleksivt:
      • det utviklet seg sopp i kjelleren
  2. endre, gradvis omdanne, modne
    Приклад
    • utvikle kroppen ved, gjennom trening;
    • utvikle evnen til kritisk tenkning;
    • utvikle maskinen til noe nær det fullkomne;
    • pattedyra har utviklet seg fra laverestående former;
    • barnet utviklet seg raskt;
    • krisen kan utvikle seg til krig
    • som adjektiv i presens partisipp:
      • et utviklende miljø – gunstig, stimulerende for ens utvikling;
      • det er utviklende å reise
    • som adjektiv i perfektum partisipp:
      • et tidlig utviklet barn – modent, velutviklet;
      • ha mangelfullt utviklede sjelsevner;
      • en høyt utviklet kultur, teknikk
  3. legge fram, gjøre rede for, forklare
    Приклад
    • historikeren utvikler revolusjonens årsaker gjennom tre svære bind
Сторінка статті

skole 1

іменник чоловічий

Походження

norrønt skóli, gjennom lavtysk; fra gresk skhole ‘fritid brukt til lærd virksomhet’

Значення та вживання

  1. institusjon for planmessig undervisning og opplæring
    Приклад
    • skolen begynner 20. august;
    • han arbeider i skolen;
    • skulke skolen
  2. bygning som er innrettet til å drive undervisning i;
    Приклад
    • bygge ny skole;
    • bo like ved skolen
  3. elever og lærere ved en skole (1, 2)
    Приклад
    • hele skolen hadde fri i går
  4. vitenskapelig eller kunstnerisk retning eller krets
    Приклад
    • de utviklet en ny skole innenfor landskapsmaleriet
  5. livserfaringer som utvikler og former en person
    Приклад
    • oppveksten i bygda var en viktig skole;
    • de har gått i en hard skole

Фіксовані вирази

  • av den gamle skolen
    preget av gammeldagse oppfatninger
    • en sjef av den gamle skolen
  • danne skole
    bli forbilde eller modell for en ny retning (innenfor kunst, musikk, vitenskap eller lignende)
  • holde skole
    gi undervisning
  • livets skole
    erfaringer i livet som er med på å utvikle og forme en
  • ta noen i skole
    kritisere noen og si hva som er riktig og galt;
    irettesette
Сторінка статті

refleksiv 2

прикметник

Значення та вживання

som viser tilbake på noe eller noen;
Приклад
  • ‘møtes’ og ‘undres’ er refleksive former av verbet

Фіксовані вирази

  • refleksivt pronomen
    pronomenet seg som viser tilbake på subjektet i setningen, for eksempel i ‘han satte seg’, ‘de greide seg selv’
  • refleksivt verb
    verb der subjektet i setningen retter handlingen mot seg selv, for eksempel i uttrykkene ‘hun giftet seg’, ‘de skyndte seg’, ‘vi samler oss’, ‘du undrer deg’
Сторінка статті

maskin

іменник чоловічий

Вимова

masjiˊn

Походження

gjennom latin machina; fra gresk makhana, mekhane ‘verktøy’

Значення та вживання

  1. apparat som omgjør tilført energi til mekanisk arbeid eller til andre former for energi
    Приклад
    • skrive på maskin;
    • jeg syr helst på maskin og ikke for hånd
  2. motor, særlig i framkomstmiddel
    Приклад
    • maskinen har begynt å fuske
  3. maskinrom i fartøy
    Приклад
    • gå ned i maskinen
  4. framkomstmiddel, særlig fly eller helikopter
    Приклад
    • flyselskapet skal sette inn en ny maskin på strekningen
  5. effektivt apparat (3);
  6. noe stort og effektivt, men upersonlig

Фіксовані вирази

  • for egen maskin
    ved egen hjelp;
    ved å bruke egne krefter
    • skipet kom seg i havn for egen maskin etter grunnstøtingen;
    • nå puster hun for egen maskin
  • for full maskin
    med hele kapasiteten eller alle kreftene sine
    • fabrikken går for full maskin
  • for halv maskin
    med bare halvparten av kapasiteten eller kreftene sine
    • hun har bare arbeidet for halv maskin i det siste
  • som en maskin
    effektivt, mekanisk og svært utholdende
    • han løp som en maskin
Сторінка статті

konstituere

дієслово

Походження

fra latin ‘fastsette’

Значення та вживання

  1. tilsette midlertidig
    Приклад
    • konstituere noen i en stilling
  2. brukt som adjektiv: fungerende;
    forkortet kst.
    Приклад
    • konstituert konsernsjef
  3. organisere i faste former
    Приклад
    • konstituere en stortingsgruppe
    • brukt som adjektiv:
      • holde et konstituerende møte
  4. utgjøre eller danne hovedtrekk i
    Приклад
    • felles minne til en nasjon konstituerer felles fortid

Фіксовані вирази

  • konstituere seg
    holde det første møtet for å fordele roller og ansvar
    • det nye styret konstituerte seg
Сторінка статті

Словник нюношка 74 oppslagsord

talong

іменник чоловічий

Походження

av fransk talon ‘hæl, spore’

Значення та вживання

stykke som blir att av ulike former for verdipapir etter at ein har klipt eller rive av kupongen
Приклад
  • talongen på ein tippekupong
Сторінка статті

spa 1

іменник середній

Походження

etter namnet på byen Spa i Belgia, kjend for varme kjelder og kurbad

Значення та вживання

  1. stad eller verksemd som tilbyr ulike former for bad og behandling med og i vatn
  2. bad som gjev massasje med straumar av luft og vatn gjennom dyser i botnen og sidene
Сторінка статті

ytst

прикметник

Походження

norrønt ýztr; jamfør ytre (2

Значення та вживання

  1. som er, ligg lengst ute (mot kant, rand, grense, overflate eller utvendig side og liknande), som ligg lengst borte (frå sentrum og liknande);
    som er nærmast havet
    Приклад
    • ytste garden;
    • det var ytst på kanten;
    • ytste øyane;
    • ytste odden;
    • frå den ytste landsenden;
    • det var ytst på tunga mi – eg hadde nær sagt det;
    • ytste laget, skalet;
    • ytste fingertuppen – del av fingertuppen lengst ute
    • i religiøst mål:
      • det ytste mørkeret – stad lengst frå Gud der fullstendig mørker rår
    • som adverb: lengst ute (mot kant, rand, grense, overflate eller utvendig side o l)
      • ytst på kanten, stupet;
      • han sat ytst på benken;
      • ytst ute på neset;
      • ytst hadde han ein tjukk genser
  2. etter nytestamentleg gresk eskhatos ‘sist’
    Приклад
    • den ytste tida – siste tida, tida før dommedag
    • om person:
  3. sterkast, størst mogleg, overmåte intens, særs djuptgåande;
    òg: prekær, på livet laus
    Приклад
    • i den ytste einsemd;
    • i den ytste naud
  4. mest langtdriven;
    mest konsekvent, mest reindyrka
    Приклад
    • til dei ytste konsekvensar;
    • i sine ytste former

Фіксовані вирази

  • den ytste dagen
  • gjere sitt ytste
    gjere det ein kan;
    yte sitt beste
  • liggje på sitt ytste
    liggje for døden
  • til det ytste
    til grensa av det moglege;
    i aller høgste grad
    • spenninga er driven til det ytste;
    • utnytte noko til det ytste;
    • han er harmfull til det ytste
Сторінка статті

ytre 2

прикметник

Походження

norrønt ýtri; jamfør ytst

Значення та вживання

  1. som er eller ligg lengst ute
    Приклад
    • rive av det ytre bordlaget;
    • i dei ytre byområda;
    • det ytre verdsromet
  2. som ligg nærmare havet eller kysten
    Приклад
    • dei ytre delane av Vestlandet;
    • i ytre strøk av Lofoten
  3. om angrepsspelar i fotball: som står lengst til høgre eller venstre side av bana
    Приклад
    • spele ytre venstre
  4. som gjeld overflate eller utsjånad;
    Приклад
    • eit ytre sår;
    • ytre former;
    • mange legg lite vekt på slike ytre ting;
    • på det ytre planet
  5. som kjem eller verkar utanfrå
    Приклад
    • ytre påverknad;
    • ei ytre årsak;
    • ytre krefter;
    • ytre fiendar
  6. som er lengst ute til høgre eller venstre i politikken
    Приклад
    • vere på ytre høgre fløy

Фіксовані вирази

  • i det ytre
    å sjå til;
    tilsynelatande
    • i det ytre ein hyggjeleg mann
Сторінка статті

utvikle

utvikla

дієслово

Походження

etter tysk auswickeln og entwickeln, som er etter fransk développer og latin evolvere

Значення та вживання

  1. få fram, skape, framstille
    Приклад
    • energi utviklar varme;
    • utvikle nye bærsortar, nye produkt, ein ny idé
    • refleksivt:
      • det har utvikla seg sopp i kjellaren
  2. endre gradvis og sakte, lage om, la vekse, mogne
    Приклад
    • utvikle kroppen med trening;
    • utvikle evna til tenking
      • pattedyra har utvikla seg frå lågare former;
      • barnet utviklar seg fort – kroppsleg, åndeleg;
      • han har utvikla seg som hoppar;
      • krisa kan utvikle seg til krig
    • i presens partisipp:
      • opphaldet verkar utviklande på deltakarane
    • i perfektum partisipp:
      • vere tidleg, seint, vel, dårleg utvikla – kroppsleg, åndeleg;
      • ha mangelfullt utvikla sjelsevner;
      • ein høgt utvikla kultur, teknikk
  3. leggje fram, greie ut om
    Приклад
    • utvikle teorien sin i ei bok
Сторінка статті

refleksiv 2

прикметник

Значення та вживання

som viser tilbake på noko eller nokon;
Приклад
  • ‘møtast’ og ‘undrast’ er refleksive former av verbet

Фіксовані вирази

  • refleksivt pronomen
    pronomenet seg som viser tilbake på subjektet i setninga, til dømes i ‘han sette seg’, ‘dei greidde seg sjølve’
  • refleksivt verb
    verb der subjektet i setninga rettar handlinga mot seg sjølv, til dømes i uttrykka ‘ho gifte seg’, ‘dei skunda seg’, ‘vi samlar oss’, ‘du undrar deg’
Сторінка статті

orden

іменник чоловічий

Походження

gjennom lågtysk; frå latin ordo

Значення та вживання

  1. rekkjefølgje, plassering
    Приклад
    • namna står i alfabetisk orden
  2. regelbunden tilstand;
    system
    Приклад
    • ha god orden i sakene sine
  3. Приклад
    • syte for ro og orden
  4. i biologi: systematisk gruppe av organismar;
    underordna klasse (1, 2) og overordna familie (3)
    Приклад
    • ein orden femner i regelen om fleire familiar
  5. samskipnad som følgjer faste reglar
    Приклад
    • ein geistleg orden
  6. Приклад
    • St. Olavs orden

Фіксовані вирази

  • for ordens skuld
    for at alt skal gå riktig for seg
    • ho ville forklare situasjonen for ordens skuld
  • gå i orden
    bli ordna
    • saka gjekk i orden
  • i orden
    • i stand
      • bilen er i orden
    • greitt, ok
      • det er i orden at du kjem på søndag
  • i tur og orden
    i rekkjefølgje;
    etter kvarandre
    • innslaga kom i tur og orden
  • slutta orden
    rørsler i ei oppstilt militæravdeling der alle har fast plass
    • drill og marsj er former for slutta orden
  • spreidd orden
    med større avstand til andre soldatar
    • dei går frå leiren i spreidd orden
Сторінка статті

maskin

іменник жіночий або чоловічий

Вимова

masjiˊn

Походження

gjennom latin machina; frå gresk makhana, mekhane ‘verktøy’

Значення та вживання

  1. apparat som gjer om tilført energi til mekanisk arbeid eller til andre former for energi
    Приклад
    • brevet var skrive på maskin;
    • eg syr helst på maskin og ikkje for hand
  2. motor, særleg i framkomstmiddel
    Приклад
    • det er ein feil på maskinen
  3. maskinrom i fartøy
    Приклад
    • gå ned i maskinen
  4. framkomstmiddel, særleg fly eller helikopter
    Приклад
    • flyselskapet må setje inn ein ny maskin på strekninga
  5. effektivt apparat (3);
  6. noko stort og effektivt, men upersonleg

Фіксовані вирази

  • for eigen maskin
    ved eiga hjelp;
    ved å bruke eigne krefter
    • skipet kom seg i hamn for eigen maskin etter grunnstøytinga;
    • han kom seg ut av senga for eigen maskin
  • for full maskin
    med heile kapasiteten eller alle kreftene sine
    • produksjonen går for full maskin
  • for halv maskin
    med berre halvparten av kapasiteten eller kreftene sine
    • han arbeider berre for halv maskin
  • som ein maskin
    effektivt, mekanisk og svært uthaldande
    • ho jobbar vanlegvis som ein maskin
Сторінка статті

linn

прикметник

Походження

opphavleg ‘bøyeleg, som gjev etter’; innverknad frå lin (3

Значення та вживання

  1. mild;
    lite salt
    Приклад
    • linn suppe;
    • linn i smaken
  2. brukt som adverb: forsiktig
    Приклад
    • klappe lint
  3. i språkvitskap: med regelviss bøying;
    til skilnad frå sterk (11)
    Приклад
    • linne former av adjektiv

Фіксовані вирази

  • linn bøying
    i språkvitskap, om verb i germanske språk: bøying med tillagd ending i preteritum; til skilnad frå sterk bøying
  • linne substantiv
    substantiv som endar på trykklett vokal;
    til skilnad frå sterke substantiv
  • linne verb
    i germanske språk: verb som lagar preteritum med bøyingsending;
    til skilnad frå sterke verb
    • 'hoppe' og 'spele' er linne verb
Сторінка статті

konstituere

konstituera

дієслово

Походження

frå latin ‘stille opp, fastsetje’

Значення та вживання

  1. tilsetje mellombels
    Приклад
    • konstituere nokon i ei stilling
  2. brukt som adjektiv: fungerande;
    forkorta kst.
    Приклад
    • konstituert direktør
  3. organisere i faste former
    Приклад
    • konstituere ein organisasjon
    • brukt som adjektiv:
      • halde konstituerande møte
  4. utgjere eller danne hovuddrag i
    Приклад
    • element som konstituerer ein kultur

Фіксовані вирази

  • konstituere seg
    halde det første møtet for å fordele roller og ansvar
    • det nye styret konstituerte seg
Сторінка статті
Сторінка 1 з 9