Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
10 treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

skjøn, skjønn 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skyn

Tyding og bruk

  1. dømekraft;
    forstand, vit;
    vurdering
    Døme
    • ha skjøn på noko;
    • etter mitt skjøn er dette bra greier
  2. omdøming, vurdering eller takst føreteke av det offentlege
    Døme
    • halde offentleg skjøn;
    • få noko avgjort ved skjøn
Artikkelside

skjønn 2

adjektiv

Opphav

av lågtysk schone

Tyding og bruk

Artikkelside

skjøne, skjønne

skjøna, skjønna

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skynja; av skjøn

Tyding og bruk

ha greie på;
forstå, innsjå
Døme
  • skjøne samanhengen;
  • ikkje skjøne eit ord;
  • skjøne at noko er gale;
  • dette går ikkje, skjønar du

Faste uttrykk

  • ikkje skjøne bæret
    ikkje forstå noko som helst
    • elevane skjøna ikkje bæret då læraren forklarte likningar med to ukjende;
    • dette skjønar eg ikkje bæret av
  • skjøne på
    • gjere seg opp ei meining om (noko)
    • gje ei påskjøning
      • skjøne på nokon for innsatsen
  • skjøne seg på
    ha innsikt i;
    forstå seg på
    • han skjønar seg ikkje på politikk
Artikkelside

nydeleg

adjektiv

Opphav

frå lågtysk ‘behageleg’, påverka av nyte

Tyding og bruk

  1. Døme
    • maten var nydeleg;
    • kakene såg nydelege ut
  2. svært pen;
    vakker, skjønn
    Døme
    • for ein nydeleg unge;
    • vêret var nydeleg;
    • eit nydeleg landskap
  3. veldig bra;
    Døme
    • ein nydeleg prestasjon;
    • skåringa hans var nydeleg
  4. brukt ironisk for å uttrykkje skepsis eller mild kritikk
    Døme
    • du er meg ein nydeleg ein;
    • for eit nydeleg vêr!
Artikkelside

utrekna

adjektiv

Opphav

jamfør rekne

Tyding og bruk

som er rekna ut
Døme
  • måten eigedomsskatten er utrekna på;
  • taksten er utrekna etter skjønn
Artikkelside

biletskjønn, bildeskjønn

adjektiv

Tyding og bruk

svært vakker;
Døme
  • eit biletskjønt andlet;
  • den biletskjønne naturen
Artikkelside

kanon 1

substantiv hankjønn

Uttale

kaˊnon

Opphav

frå gresk ‘(måle)stong, rettesnor’

Tyding og bruk

  1. regel, føresegn (i den katolske kyrkja)
  2. skrifter i Bibelen som er rekna for ekte og autoritative heilt frå oldkyrkja;
    til skilnad frå apokryf (1
  3. liste over helgenar
  4. fleirstemd song der alle stemmene har same melodi, men byrjar ulikt
  5. samling av (skjønn)litterære verk som er rekna for å vere dei beste gjennom tidene
    Døme
    • kanon for verdslitteraturen;
    • norsk litterær kanon
Artikkelside

skjønnskrift

substantiv hokjønn

Opphav

av skjønn (2

Tyding og bruk

  1. handskrift med vakre og sirlege bokstavar
  2. om eldre forhold: skulefag der ein øver seg på skjønnskrift (1)
Artikkelside

skjønnlitteratur

substantiv hankjønn

Opphav

av skjønn (2

Tyding og bruk

samnemning for diktekunst av alle slag;
til skilnad frå faglitteratur
Døme
  • lese skjønnlitteratur
Artikkelside

skjønnheit

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å vere skjønn;
    Døme
    • sjå skjønnheita omkring oss i naturen
  2. vakker person, særleg kvinne
    Døme
    • han flørta med ei skjønnheit
Artikkelside