Avansert søk

30 treff

Nynorskordboka 30 oppslagsord

hei 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt heiðr

Tyding og bruk

nokså høgtliggjande, berglendt, lyng- eller grasvaksen vidd (1
Døme
  • fare på heia;
  • lyngkledde heiar

hei 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt heið

Tyding og bruk

klår luft;
skyfri himmel;
òg: klårning i lufta, opphald i vêret
Døme
  • det vart eit lite hei

hei 3

adjektiv

Opphav

norrønt heiðr

Tyding og bruk

om luft: lett, klar (1

hei 4

interjeksjon

Opphav

norrønt hei

Tyding og bruk

  1. brukt som tilrop eller helsing
    Døme
    • hei, kom hit!
    • hei, korleis går det?
  2. brukt som kjensleutbrot, særleg ved glede, overrasking, fart eller liknande
    Døme
    • hei, fallera!
    • hei og hå, no skal det bli liv!
    • hei, kva er det som står på?
    • hei, kor det går!

heie 1

heia

verb

Opphav

av hei (4 og heia

Tyding og bruk

  1. rope heia;
    skunde på nokon med tilrop
    Døme
    • publikum heia han fram;
    • heie på favoritten sin
  2. rope ‘hei’;
    Døme
    • eg heia til han

heie 2

heia

verb

Opphav

av hei (2 og hei (3

Tyding og bruk

særleg om vêr: klårne (opp)

helse 3

helsa

verb

Opphav

norrønt heilsa; samanheng med heil (1 og hell

Tyding og bruk

  1. ynskje god dag eller farvel med ord eller rørsle
    Døme
    • helse med handa;
    • helse i handa;
    • dei helste kvarandre med ein klem;
    • helse ‘god kveld’;
    • han tok av lua og helste da han kom inn;
    • helse gjestene velkomne
  2. bere fram helsing
    Døme
    • eg skulle helse deg frå Ali;
    • hels heim!
    • du må helse alle kjende;
    • kan du helse henne og takke for lånet?
  3. i militæret: gjere honnør (2)
    Døme
    • soldaten helste med handa til lua
  4. Døme
    • du må kome innom og helse på oss ein dag;
    • i morgon skal eg helse på bestemor på sjukehuset
  5. ta imot
    Døme
    • mange helste framlegget hans med glede

Faste uttrykk

  • helse på nokon
    seie hei til nokon;
    presentere seg for nokon
    • eg helste på den nye kjærasten hennar i dag

heiden

adjektiv

Opphav

norrønt heiðinn; truleg av hei (1

Tyding og bruk

  1. som gjeld heidendomen, særleg religionar med fleirguderi;
    som ikkje høyrer til kristendomen, jødedomen eller dei andre store religionane
    Døme
    • heiden gudsdyrking;
    • gamle heidne skikkar
  2. om dyr: umælande
    Døme
    • eit heide beist

Faste uttrykk

  • i heiden tid
    i tida før kristendomen

utropsord

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

ord brukt til utrop (1);
Døme
  • utropsorda ‘au’ og ‘hei’

ståhei

substantiv hankjønn

Opphav

truleg av eldre dansk ståg ‘ståk’ og hei (4; jamfør hurlumhei

Tyding og bruk

Døme
  • det vart stor ståhei