Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
14 treff

Bokmålsordboka 5 oppslagsord

nysnø

substantiv hankjønn

Opphav

av ny (2

Betydning og bruk

snø som nettopp har falt
Eksempel
  • landskapet fikk et dryss av nysnø
Artikkelside

dunlett

adjektiv

Betydning og bruk

lett som dun;
svært lett
Eksempel
  • dunlett nysnø;
  • dunlette lydbilder
Artikkelside

smøringsproblem

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

problem med å finne riktig skimøring
Eksempel
  • nysnø og nullføre gir bestandig smøringsproblemer
Artikkelside

silkeføre

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

godt skiføre i fin, lett nysnø
Artikkelside

hette

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

norrønt hetta; av hatt

Betydning og bruk

  1. hodeplagg som dekker hodet og halsen, ofte festet til anorakk eller lignende
    Eksempel
    • regnjakke med hette;
    • bruke hetta på anorakken
  2. noe som i form eller bruk minner om en hette (1)
    Eksempel
    • fjellet hadde fått en hette av nysnø på toppen

Faste uttrykk

  • få hetta
    bli helt fortumlet;
    miste evnen til å tenke klart
Artikkelside

Nynorskordboka 9 oppslagsord

nysnø

substantiv hankjønn

Opphav

av ny (2

Tyding og bruk

snø som nyleg er fallen
Døme
  • det kom ti centimeter nysnø i natt
Artikkelside

hette

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt hetta; av hatt

Tyding og bruk

  1. hovudplagg som dekkjer hovudet og halsen, ofte festa til anorakk eller liknande
    Døme
    • ta opp hetta på anorakken
  2. toppdel (til dømes på fugl, skorstein) som liknar ei hette (1)
    Døme
    • ei hette av nysnø på toppen

Faste uttrykk

  • få hetta
    bli heilt fortumla;
    gløyme alt
Artikkelside

dunlett

adjektiv

Tyding og bruk

lett som dun (1;
svært lett
Døme
  • ein dunlett solo avslutta plata;
  • kvit, dunlett nysnø
Artikkelside

tørr, turr

adjektiv

Opphav

norrønt þurr

Tyding og bruk

  1. som ikkje inneheld eller er dekt av (særleg mykje) væte;
    fri for væske, ikkje våt, ikkje fuktig;
    Døme
    • klesvasken er tørr;
    • tørt høy, korn;
    • tørr ved;
    • vere tørr på føtene – ikkje våt;
    • skifte på seg tørt – tørre klede;
    • den grana er tørr – inntørka på rot, død;
    • halde krutet tørt;
    • tørr jord;
    • tørr nysnø;
    • tørr luft;
    • vegen er tørr att etter regnet;
    • det er tørt (i skogen) i sommar;
    • tørt vêr, klima;
    • ein tørr sommar;
    • bekken er tørr – utan vatn;
    • tørre kaker;
    • tørt brød – med lite væskeinnhald;
    • ha ein god og tørr kjellar;
    • maten må stå tørt;
    • gå tørr – om mjølkedyr: ikkje gje mjølk, vere oppsina;
    • eit tørt gjestebod – alkoholfritt;
    • vere tørr i munnen, halsen;
    • tørr hud – med lite feittstoff;
    • tørt hår;
    • gråte tørre tårer – etter norr: ikkje sørgje
  2. som vatnet ikkje når;
    som er på landjorda
    Døme
    • båten står tørr – slik at floda ikkje når han;
    • skjeret fell tørt ved fjære sjø;
    • kome på tørt land el.tørr grunn – på landjorda
  3. Døme
    • ei tørr bygd;
    • ein mager og tørr mann
  4. om vin: sec, skarp, bitter, snerpande, ikkje søt
  5. om lyd: skarp (2, knirkande
    Døme
    • tørr stemme;
    • tørr latter
  6. utan (vanleg) tilhøyr, utan tillegg;
    Døme
    • ete maten tørr el. ete tørt – ete utan drikke til, jamfør tyd. 1;
    • ete brødet tørt – utan drikke til; utan smør el. pålegg i det heile;
    • fange fisk med tørre fingrane;
    • gå laus på tørre veggene;
    • dette er dei tørre tala, fakta – utan kommentarar el. tilleggsopplysningar;
    • turre sanninga;
    • sagt med tørre ord
  7. kort, lakonisk, uttrykkslaus, (med vilje) kjølig
    Døme
    • eit tørt svar;
    • «å, er det slik,» sa ho tørt
  8. Døme
    • eit tørt fagspråk;
    • ei tørr bok, framstilling;
    • ein tørr førelesar
  9. lite intelligent;

Faste uttrykk

  • bli tørr
    om småbarn: ikkje væte seg
  • ha sitt på det tørre
    vere sikra, ha gardert seg
  • halde seg tørr
    • hindre at ein blir våt
    • avstå frå alkohol eller anna rusmiddel
  • korkje vått eller tørt
    korkje drikke eller mat
    • eg fekk ikkje i meg korkje vått eller tørt
  • på tørre nevar
    utan våpen
  • tørr bak øyra
    vaksen, med naudsynt røynsle
    • ho har berre så vidt fylt 18 og er knapt tørr bak øyra;
    • han er framleis ikkje tørr bak øyra
  • tørr hoste
    hoste utan losna slim
  • tørr humor
    humor framstilt alvorleg og uttrykkslaust (for å skape verknad)
  • tørr mat
    mat utan drikke til, jamfør tyd. 6 og tørrmat
Artikkelside

snø 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt snjór, snær

Tyding og bruk

nedbør som fell som iskrystallar
Døme
  • nysnø;
  • kram, tørr, våt snø;
  • rein og kvit som snø;
  • det kom 15 cm (med) snø i natt;
  • snøen kom like før jul – dvs la seg for vinteren;
  • snøen ligg enno høg i fjellet

Faste uttrykk

  • snøen som fall i fjor
    det som høyrer fortida til
Artikkelside

glideflate

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

plan flate som noko glir på
Døme
  • preparere glideflata på skiene;
  • raset var ei følgje av nysnø som la seg på ei ustabil glideflate av gammal snø
Artikkelside

smørjingsproblem

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

problem med å finne rett skismurning
Døme
  • nysnø og nullføre skaper alltid smørjingsproblem
Artikkelside

silkeføre

substantiv inkjekjønn

Opphav

av føre (1

Tyding og bruk

godt skiføre i fin, lett nysnø
Artikkelside

dekke 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk; samanheng med dekkje

Tyding og bruk

  1. noko som dekkjer;
    dekkjande lag
    Døme
    • veg med fast dekke;
    • eit dekke av nysnø
  2. Døme
    • eit dekke for maktspel og korrupsjon
  3. teppe til hest og andre husdyr;
    Døme
    • leggje eit dekke over hesten

Faste uttrykk

  • under dekke av
    under påskot av;
    med noko som skjul
    • spionen tok seg inn i landet under dekke av å vere turist
Artikkelside