Avansert søk

40 treff

Bokmålsordboka 6 oppslagsord

Nynorskordboka 34 oppslagsord

vårrull

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør engelsk spring roll, av kinesisk

Tyding og bruk

tynn samanrulla pannekake fylt med mellom anna kjøtfarse, lauk og krydder
Døme
  • kinesisk vårrull

baseball

substantiv hankjønn

Uttale

beiˊsbål

Opphav

frå engelsk; førsteleddet same opphav som base (1

Tyding og bruk

amerikansk ballspel der ein av spelarane, etter å ha slått ballen med eit balltre, spring frå hjørne til hjørne

åtgaum

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • det som spring i auga, har lett for å dra åtgaum til seg

Faste uttrykk

  • vekkje åtgaum
    bli lagd merke til

sprintar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som tevlar i, spring sprintdistansar

springvatn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. basseng med vasstrålar;
    Døme
    • eit hageanlegg med springvatn
  2. vatn frå ein spring (1, 1)

springsko

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

høg sko med spring (2, 3)

sprang 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av springe

Tyding og bruk

  1. rørsle når ein spring;
    Døme
    • kome i fullt sprang;
    • leggje, setje på sprang;
    • ta ein på sprangetnå att med å springe

Faste uttrykk

  • stå på sprang(et)
    vere klar til

sekkeløp, sekkelaup

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

kappløp der deltakarane spring med føtene i ein sekk

paradoks

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk para- og doxa ‘lære, meining’; jamfør para-

Tyding og bruk

ytring, påstand som tykkjest urimeleg og sjølvmotseiande, men som likevel inneheld ei sanning;
ovring eller tilhøve som inneheld (å sjå til) uforlikelege motsetnader
Døme
  • eit av Chestertons paradoks: «Somme spring så fort at dei aldri kjem fram»;
  • pakta mellom Hitler og Stalin i 1939 er eit paradoks

ho 2

pronomen

Opphav

norrønt hon, akkusativ hana, dativ henni, genitiv hennar

Tyding og bruk

  1. brukt om person eller annan skapning av hokjønn (1) og om ting eller omgrep med namn av hokjønn (2) når desse er (rekna for) eller blir kjende i samanhengen
    Døme
    • mor mi sa at ho skulle gjere det;
    • der kjem Kari, ho spring;
    • eg spurde ho kva ho eigenleg meinte;
    • bikkja høyrdest sinna ut, men ho beit ikkje nokon;
    • brua var skrøpeleg, det var berre så vidt ho heldt ein mann;
    • framsyninga slutta som ho byrja;
    • han gav ho boka;
    • gje henne pengane no
    • brukt etter ei setning for å ta opp att og utheve subjektet
      • jenta var snill, ho
    • med eit etterfølgjande ledd som avgrensar innhaldet av pronomenet
      • ho var lærar, mora
    • brukt rett etter eit trykksterkt substantiv for å ta opp att dette
      • veska, ho kan du bere
    • brukt føre kvinnenamn
      • ho Kari;
      • ho mor
  2. i genitiv
    Døme
    • den hatten er hennar;
    • mannen hennar Brit
  3. brukt som peikande pronomen
    Døme
    • ho med den gule genseren;
    • ho er det!