Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
12 treff

Nynorskordboka 12 oppslagsord

takksam

adjektiv

Opphav

av takk (1 og -sam

Tyding og bruk

  1. som kjenner takk;
    Døme
    • vere takksam for all hjelpa
  2. som gjev uttrykk for eller vitnar om takk;
    Døme
    • ho sende han eit takksamt augekast
  3. som det er lett å gjera til lags;
    Døme
    • eit takksamt publikum
  4. som det er lett å oppnå det ein ynskjer med;
    Døme
    • språk er eit takksamt emne å skrive om
Artikkelside

takk 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt þǫkk

Tyding og bruk

  1. kjensle av skyldnad og velvilje andsynes nokon som har gjort ein ei teneste eller synt velvilje;
    Døme
    • eg var overvelda og full av takk
  2. teikn på takk (1, 1) i form av ytring eller anna handling
    Døme
    • ei gåve til takk;
    • få ei blomebukett som takk for arbeidet;
    • vere takk skuldig;
    • du skal ha takk for innspelet
  3. brukt i utrop for å gje uttrykk for takksemd;
    brukt i høfleg samtykke eller avslag
    Døme
    • takk for hjelpa!
    • takk for maten!
    • så takk!
    • ja takk;
    • nei takk
  4. brukt ironisk om gjengjeld som syner manglande takksemd
    Døme
    • det var takken for å vere hjelpsam!

Faste uttrykk

  • da skal du ha takk
    brukt som uttrykk for negativ overrasking: da er det gjort;
    da nyttar ingen ting
  • mange takk
    brukt for å uttrykkje at ein er svært takksam
  • sjølv takk
    takk, det same;
    takk til deg òg
    • takk for laget! – Sjølv takk!
  • ta til takke med
    nøye seg med
  • takk for sist
    • brukt som helsing: takk for samværet førre gongen vi møttest
    • brukt for å uttrykkje at nokon gjer gjengjeld eller hemner seg på nokon
  • takk og farvel
    det at noko tek slutt
    • dette er takk og farvel til norsk toppfotball
  • takk og pris
    brukt for å uttrykkje at ein er letta eller takksam;
    heldigvis
    • takk og pris for at vi bur i eit demokrati;
    • takk og pris kom ho seg unna
  • takk vere
    på grunn av
Artikkelside

prise 3

prisa

verb

Opphav

norrønt prísa; same opphav som pris (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • prise Gud
  2. uttrykkje glede eller takksemd over;
    setje pris på;
    verdsetje
    Døme
    • prise maten

Faste uttrykk

  • prise seg lykkeleg
    vere glad og takksam
    • han kan prise seg lykkeleg som slapp så lett frå det
Artikkelside

pris 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt príss ‘ære, lov, stas, prakt’, gjennom lågtysk, frå gammalfransk; av latin pretium ‘verdi’

Tyding og bruk

  1. pengesum ein betaler for ei vare eller ei teneste;
    verdi i pengar;
    Døme
    • prisen på brød;
    • prisane på bustader gjekk opp;
    • dei lagar eksklusive produkt og ligg høgt i pris
  2. utmerking for særleg god innsats;
    premie i konkurranse
    Døme
    • dele ut prisar i fire ulike kategoriar
  3. det å prise (3 noko eller nokon;
    ros, lovprising
    Døme
    • syngje vinens pris

Faste uttrykk

  • setje pris på
    verdsetje, like;
    setje høgt
  • ta prisen
    vere best;
    utmerkje seg
  • takk og pris
    brukt for å uttrykkje at ein er letta eller takksam;
    heldigvis
    • takk og pris for at vi bur i eit demokrati;
    • takk og pris kom ho seg unna
Artikkelside

mange

adjektiv

Opphav

fleirtal av mang ein

Tyding og bruk

  1. talrike, atskillege, ikkje få
    Døme
    • mange stader;
    • mange gonger;
    • for mange år sidan;
    • mange slag av bær og frukt
  2. brukt som substantiv, særleg om personar
    Døme
    • mange av dei kom ikkje;
    • det er mange som har ferie no

Faste uttrykk

  • mange om beinet
    mange som kappast om eit gode
  • mange slags
    av eller med fleire ulike slag
    • på mange slags vis;
    • mange slags frukt er til sals
  • mange takk
    brukt for å uttrykkje at ein er svært takksam
Artikkelside

lykkeleg, lukkeleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som har hell med seg;
    som går føre seg på ein god måte;
    Døme
    • den lykkelege vinnaren;
    • ein lykkeleg start
  2. som kjenner eller er prega av lykke (3);
    Døme
    • lykkelege menneske;
    • vere lykkeleg over noko;
    • leve eit langt og lykkeleg liv

Faste uttrykk

  • prise seg lykkeleg
    vere glad og takksam
    • han kan prise seg lykkeleg som slapp så lett frå det
Artikkelside

evig

adjektiv

Opphav

frå lågtysk, samanheng med norrønt ævi ‘leve(tid)'; jamfør æve

Tyding og bruk

  1. som varer alltid;
    Døme
    • vare evig;
    • draumen om eit evig liv
  2. Døme
    • det er eit evig mas;
    • eg skal vere deg evig takksam
  3. Døme
    • han øver kvar evige dag

Faste uttrykk

  • den evige kvila
    døden
    • lengte etter den evige kvila
  • den evige staden
    Roma
  • det evige livet
    livet etter døden
    • tru på Gud og det evige livet
  • evig din
    din for alltid
    • eg er evig din
  • evig nok
    meir enn nok
    • eg har evig nok med eigne problem
  • evig og alltid
    all framtid
    • det er slutt for evig og alltid
  • til evig tid
    utan å ta slutt;
    for alltid
    • dei vil vere saman til evig tid
Artikkelside

takknemleg

adjektiv

Opphav

gjennom bokmål, frå lågtysk; jamfør takk (1

Tyding og bruk

  1. som kjenner takk;
    Døme
    • dei var takknemlege for at det gjekk godt
  2. som gjev uttrykk for eller vitnar om takk;
    Døme
    • eit takknemleg smil
  3. som det er lett å gjera til lags;
    Døme
    • dei har skaffa seg eit stort, takknemleg publikum
  4. som det er lett å oppnå det ein ynskjer med;
    Døme
    • ei takknemlig oppgåve
Artikkelside

takksemd

substantiv hokjønn

Opphav

av takksam, jamfør -semd

Tyding og bruk

det å vere takksam (1)
Døme
  • syne takksemd
Artikkelside

takk og pris

Tyding og bruk

brukt for å uttrykkje at ein er letta eller takksam;
heldigvis;
Sjå: pris, takk
Døme
  • takk og pris for at vi bur i eit demokrati;
  • takk og pris kom ho seg unna
Artikkelside
Side 1 av 2