Avansert søk

Nynorskordboka 16 oppslagsord

sleip 1

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

særleg kollektivt: glatte stokkar eller trestammer til underlag for noko som skal slepast fram;
lunn (1)
slisk (2, 1)
slags greie til å slepe noko på
Døme
- køyre (ein stokk) på sleip – dra ein stokk med berre den eine enden av han på sleden

sleip 2

adjektiv

Opphav

norrønt sleipr

Tyding og bruk

glatt, hål
Døme
- grusvegen var sleip etter regnet
- slimete
  fisken var sleip og glapp or hendene
lur (5, sløg, utkropen
Døme
- ein sleip fyr

glatt

adjektiv

Opphav

frå tysk; same opphav som glad (

Tyding og bruk

jamn i overflata;
utan klumpar;
slett, plan
Døme
- glatt hud;
- han har svart, glatt hår;
- elt inn mjøl til du får ein glatt og jamn deig
med låg friksjon;
utan feste;
sleip (2, 1)
Døme
- glatt som is;
- det er fare for glatte vegar;
- køyre på glatt føre;
- ho sklei ned den våte og glatte fjellsida
brukt som adverb: utan vanskar, lett
Døme
- operasjonen gjekk glatt;
- eg betaler glatt litt ekstra for den gode kvaliteten
vanskeleg å få tak på;
falskt venleg;
sleip (2, 3), sløg
Døme
- ein glatt politikar;
- ha ei glatt tunge
profesjonell, men upersonleg
Døme
- glatt stil;
- ei glatt framføring

Faste uttrykk

det glatte lag
sterk kritikk;
utskjelling
journalistane fekk det glatte lag etter publiseringa av saka;
eg vart sint og gav han det glatte lag
glatt muskulatur
muskulatur i innvolane som blir regulert av det autonome nervesystemet;
til skilnad frå tverrstripete muskulatur

hål

adjektiv

Opphav

norrønt háll

Tyding og bruk

som ein glir lett på;
glatt
Døme
- hål is;
- hålt føre;
- det er hålt på asfalten
som glir lett
Døme
- fisken var så hål at han var mest umogleg å halde
sløg, listig, sleip (2, 2)
Døme
- ein hål kar;
- ha ei hål tunge

gurmen

adjektiv

Tyding og bruk

grumsete, gruggen, uklar
blaut, sleip (2

faen 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt fjándinn

Tyding og bruk

djevelen;
fanden (1, fan (2
brukt forsterkande i spørsmål
Døme
- kva faen skulle eg gjere?
- kven faen er du?
brukt i uttrykk med visse verb i konjunktiv (1)
Døme
- faen steike!
- faen ta deg!
- no må han faen ta meg gje seg
brukt i uttrykk som skildrar ein person
Døme
- ein fattig faen;
- ein sleip faen

Faste uttrykk

det er som faen
det er utgjort
eg veit da faen
(opphavleg det veit da faen ‘det er det berre faen som veit’) brukt for å uttrykkje uvisse og ansvarsfråskriving
faen i helvete
brukt for å uttrykkje sinne
det har eg faen i helvete ikkje gjort
faen meg
brukt til å forsterke ei utsegn
det skal vi faen meg bli to om
for faen
brukt for å forsterke ei utsegn
du kunne vel for faen ha reist deg
full av faen
vondskapsfull
gje faen i
vere likegyldig til;
ikkje bry seg om
gje faen med feitt på
vere fullstendig likegyldig til
gje faen
ikkje bry seg
ho lærte meg å gje faen
gå ein faen i
få lyst på å gjere noko gale
det gjekk ein faen i han
ikkje faen
slett ikkje;
neimen (1)
ikkje faen om eg skal gjere det
som faen
med stor kraft;
intenst
tøff som faen;
det hastar som faen;
vere skuldig som berre faen

ål 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt áll;

Tyding og bruk

fisk(eart) i ålefamilien med slangeliknande kropp;

Anguilla anguilla

Døme

sleip som ein ål – om sleip el. utkropen person;
vri seg som ein ål – kvi seg, vise tydeleg uvilje

ålesleip

adjektiv

Tyding og bruk

sleip som ein ål;

òg i overført tyding: sleisk (

åleglatt

adjektiv

Tyding og bruk

glatt, sleip som ein ål;

òg om menneske: sleisk (

ulke 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

ulk (1)
Døme
- dvergulke;
- panserulke;
- vanleg ulke
padde
ufyseleg menneske
stygt, seigt belegg;
mygl;
sleip sopp;
slim
Døme
- ulke på mjølka, på bryggjepålen

Side 1 av 2

Resultat per side: