Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 71 oppslagsord

sete 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt sæti; samanheng med sitje

Tyding og bruk

  1. noko til å sitje på;
    sitjeplass
    Døme
    • setet på ein sykkel;
    • ein buss med 40 sete
  2. det å sitje som medlem av ei forsamling og liknande
    Døme
    • ta sete i retten
  3. opphaldsstad, residens
    Døme
    • hovudstaden er sete for dei øvste styresmaktene
Artikkelside

sete 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt seta; av sitje

Tyding og bruk

det å sitje;
sitjing
Døme
  • det vart ikkje lange seta
Artikkelside

sete 3

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt -seti; av sitje

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere sår i seten
Artikkelside

sitje, sitte

sitja, sitta

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt sitja

Tyding og bruk

  1. kvile setet eller bakdelen med overkroppen meir eller mindre oppreist
    Døme
    • sitje på ein stol;
    • katten sit ute på trappa
    • setje seg
      • vil du ikkje sitje?
      • sitje med armane i kross – òg: vere passiv;
      • sitje som på nåler – vere i nervøs spenning;
      • sitje på – òg: tvihalde på (noko), dra ut, seinke
    • med avbleikt tyding:
      • sitje og arbeide
  2. stå roleg, vere i kvilestilling
    Døme
    • hønene sit på vaglet;
    • det sat ei fluge i taket
  3. bu, opphalde seg, vere
    Døme
    • sitje att, igjen på skulen;
    • sitje att, igjen med mange barn;
    • sitje i fengsel;
    • nøkkelen sat i låsen;
    • redsla sat i han;
    • han sat heime heile dagen;
    • ho sat på garden så lenge ho levde;
    • lua sat på snei;
    • det sit eit godt hovud på den guten;
    • sitje godt, vanskeleg i det – ha det godt, vanskeleg økonomisk
  4. vere fast
    Døme
    • slå i ein spikar så han sit;
    • sjukdomen sat lenge i;
    • sigeren sat langt inne – det var vanskeleg å vinne
    • i presens partisipp:
      • ha mistanken sitjande på seg
  5. stå føre ei viss verksemd
    Døme
    • sitje i billettluka;
    • sitje i ei nemnd;
    • sitje med makta;
    • sitje på Stortinget
      • den sitjande regjeringa
  6. Døme
    • dressen sit som støypt;
    • sitje som eit skot – vere ein fulltreffar, høve framifrå;
    • ei langrennsdrakt som sit etter – følgjer kroppen
  7. slite med jamn bruk
    Døme
    • sitje hol i buksebaken;
    • sitje ned ein sofa

Faste uttrykk

  • sitje inne
    vere i fengsel
  • sitje med
    ha eller disponere noko
  • sitje modell
  • sitje ned
    setje seg ned
  • sitje oppe
    vere oppe om natta
Artikkelside

sitje fast/trygt i salen

Tyding og bruk

ha ei trygg maktstode;
Sjå: sal
Døme
  • statsministeren har sete fast i salen i fleire år;
  • ho trudde ho sat trygt i salen
Artikkelside

mase

masa

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

  1. Døme
    • mase med matlaging heile dagen
  2. formane tidt og ofte;
    kome med inntrengjande ynske, bøn eller liknande;
    Døme
    • ho masa på dei for å få dei til å vere stille;
    • barna masar om søtsaker;
    • dei masa seg til å få vere lenge oppe
  3. Døme
    • nei, no har vi sete her og masa alt for lenge

Faste uttrykk

  • mase seg ut
    trøytte seg ut
Artikkelside

lærdomssete

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

eldre nemning for institusjon eller sentrum for vitskaplege studium og forsking;
jamfør sete (1, 3)
Artikkelside

kateter 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin; av gresk kathedra ‘sete’

Tyding og bruk

bord og stol for lærar eller førelesar;
jamfør talarstol
Artikkelside

karmslede

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

slede med sete og ryggstø
Artikkelside

kveldsete

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør sete (3

Tyding og bruk

om eldre forhold: tid ein sit oppe frå mørket kjem til leggjetid
Artikkelside
Side 1 av 8