Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
91 treff

Nynorskordboka 91 oppslagsord

regel

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk, frå latin regula ‘linjal, rettesnor’; jamfør regle (1

Tyding og bruk

  1. norm (1) som ein rettar seg etter;
    Døme
    • klassa har reglar for god åtferd;
    • ho følgjer alltid reglane;
    • det er ein uskriven regel at bursdagsbarnet har med kake på jobben
  2. tilhøve som stadig tek seg opp att
    Døme
    • han har gjort det til ein fast regel å ta trappa i staden for heisen

Faste uttrykk

  • etter alle kunstens reglar
    etter god skikk for det som skal gjerast;
    svært grundig
  • gyllen regel
    klok og god regel
    • det er ein gyllen regel aldri å gå frå eit brennande lys
  • i regelen
    som oftast;
    vanlegvis
  • ingen regel utan unntak
    det finst alltid enkelte tilfelle der regelen ikkje gjeld
  • som regel
    som oftast;
    til vanleg
Artikkelside

forbod

substantiv inkjekjønn

Opphav

av forby

Tyding og bruk

det å forby;
regel eller påbod som forbyr noko
Døme
  • leggje ned forbod mot ferdsel
Artikkelside

tommelfingerregel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

omtrentleg, lettfatteleg regel som er lett å hugse
Døme
  • som ein tommelfingerregel gir vegvesenet tilskot på 40 prosent av kostnadene
Artikkelside

singelplate

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

lita grammofonplate, som regel med éin melodi på kvar side;
til skilnad frå langspelplate
Artikkelside

oppskrift

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør skrift (1

Tyding og bruk

  1. rettleiing eller instruks for å lage noko
    Døme
    • ei oppskrift på kveitebollar;
    • du må prøve den nye oppskrifta mi
  2. vanleg eller kjend regel;
    framgangsmåte
    Døme
    • skipe til 17. mai-feiringa etter den tradisjonelle oppskrifta;
    • festen gjekk heilt etter oppskrifta
  3. noko som er oppskrive;
    Døme
    • ei oppskrift av målføre
Artikkelside

senior 1

substantiv hankjønn

Opphav

av senior (2

Tyding og bruk

  1. (klasse for) idrettsutøvar over ein viss alder (som regel 18 eller 20 år);
    til skilnad frå junior (1, 1)
    Døme
    • ho blir senior neste år;
    • han stiller i senior
  2. i ubunden form eintal: eldstemann innanfor ein viss krins;
    den eldste av to mannlege familiemedlemer;
    far i huset;
    til skilnad frå junior (1, 2)
    Døme
    • ta ein prat med senior i familien
  3. eldre person;
    Døme
    • seniorane er ein viktig ressurs i arbeidslivet
Artikkelside

uskriven

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • det er ein uskriven lov, regel – fast skikk, regel, sedvane
Artikkelside

takst

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk, frå fransk, av mellomalderlatin taxa; jamfør taksere

Tyding og bruk

  1. Døme
    • halde takst over eigedomen
  2. pris som er fastsett ved takst (1)
    Døme
    • betale etter takst;
    • selje til takst;
    • bodet ligg langt under taksten
  3. fast pris for visse ytingar
    Døme
    • auke takstane på ferjene

Faste uttrykk

  • fast takst
    fast regel;
    vane, skikk
    • slakting av grisen om hausten var fast takst
Artikkelside

skjorte

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt skyrta; samanheng med skjere (3

Tyding og bruk

klesplagg til å ha på overkroppen, som regel med stiv krage og lukking i brystet
Døme
  • korterma skjorte;
  • ta på seg skjorta

Faste uttrykk

  • ei sjel og ei skjorte
    person utan eige
  • jobbe skjorta av seg
    arbeide svært hardt;
    anstrengje seg til det ytste
  • koste skjorta
    vere svært dyr
  • spele skjorta av nokon
    vise seg overlegen i spel
Artikkelside

ofte

adverb

Opphav

norrønt opt

Tyding og bruk

mange gonger;
til vanleg;
Døme
  • dei møtest ofte;
  • han syklar oftare til jobb om sommaren

Faste uttrykk

Artikkelside