Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

konkav

adjektiv

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

krumma innover;
innhòl (2), skålforma;
motsett konveks
Døme
  • ei konkav linse
Artikkelside

disk 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt diskr, gjennom latin; frå gresk diskos ‘(kaste)skive’

Tyding og bruk

  1. lengre bord, skranke i butikk, kafé og liknande
    Døme
    • sal av kjøt skal gå føre seg ved eigen disk
  2. tallerken (som ein tek brødet av i altargang)
  3. rund, svakt konkav skive av plast til å kaste så ho sviv roterande i lufta;

Faste uttrykk

  • selje over disk
    selje i butikk
    • eignar seg til å selje over disk
  • stå bak disken
    ekspedere i butikk
    • 20 års fartstid i å stå bak disken
Artikkelside

bikonkav

adjektiv

Opphav

av bi- (2 og konkav

Tyding og bruk

om linse: uthola på begge sider
Artikkelside

hol 3

adjektiv

Opphav

norrønt holr

Tyding og bruk

  1. med tomrom innvendig
    Døme
    • ein hol trestamme;
    • veggen var hol
  2. Døme
    • eit holt kinn
  4. Døme
    • det var berre hole frasar
  5. Døme
    • ei hol stemme;
    • ein hol hoste

Faste uttrykk

  • ha i si hole hand
    ha fullstendig kontroll over
    • ho hadde publikum i si hole hand
Artikkelside

konveks

adjektiv

Opphav

frå latin , opphavleg ‘bøygd saman (i endane)'

Tyding og bruk

krumma utover;
motsett konkav
Døme
  • ei konveks linse
Artikkelside

frisbee

substantiv hankjønn

Uttale

frisˊbi

Opphav

frå engelsk; amerikansk varemerke

Tyding og bruk

  1. rund, svakt konkav skive av plast til å kaste så ho sviv roterande i lufta;
    Døme
    • kaste ein frisbee
  2. det å kaste eller konkurrere med frisbee (1)
    Døme
    • arbeide for at frisbee skal bli ein stor idrett
Artikkelside

konkavitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere konkav
Artikkelside

peg, pegg

substantiv hankjønn

Uttale

pegg

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

liten plugg med konkav topp til å leggje golfballen på før slaget
Artikkelside

vinkel

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk; samanheng med vinke eigenleg ‘bøying’

Tyding og bruk

  1. geometrisk figur som er avgrensa av to rette linjer frå same punktet;
    mål for kor mykje den eine av to linjer må svingast om skjeringspunktet før ho fell saman med den andre
    Døme
    • full vinkel – 360° (400 g);
    • stump (gag) vinkel – vinkel mellom 90° og 180°;
    • dørkarmen er ikkje i vinkel – er ikkje rettvinkla
    • til dømes i fotball
      • skyte frå (altfor) skrå vinkel
    • i overført tyding
      • sjå noko frå ulike vinklar – synsvinklar
  2. reiskap til å måle, setje av (rette) vinklar med
    Døme
    • lausvinkel;
    • fast vinkel
    • om distinksjonar for sersjantar og (vise)korporalar
      • få vinklar
    • særleg i fotballmål: kryss (1, 2)
      • skotet gjekk heilt opp i vinkelen

Faste uttrykk

  • bein/like vinkel
    vinkel på 180° = rett linje
  • konkav vinkel
    vinkel mindre enn 180°
  • konveks vinkel
    vinkel større enn 180°
  • rett vinkel
    vinkel på 90°
  • spiss vinkel
    • vinkel under 90°
    • i fotball og handball: utgangspunkt for spark eller kast langt nede mot dødlinja på sida av målet
      • skyte ballen frå spiss vinkel
Artikkelside

innhòl, innhol

adjektiv

Tyding og bruk

  1. tom innvendes;
    Døme
    • ei innhol furu
  2. som rundar innover;
    Døme
    • innhole kinn
Artikkelside