Avansert søk

139 treff

Nynorskordboka 139 oppslagsord

jern, jarn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt jarn, járn

Tyding og bruk

  1. metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 26;
    kjemisk symbol Fe
    Døme
    • hardt jern;
    • ei stong av jern;
    • malm som inneheld mykje jern
  2. medisin som inneheld jernsambindingar
    Døme
    • ta jern for å auke blodprosenten
  3. gjenstand eller reiskap av jern
  4. energisk person
    Døme
    • han er eit jern til å drive på

Faste uttrykk

  • gje jernet
    • gje full gass
      • han gjev jernet bak rattet
    • yte maksimalt
      • musikarane gjev jernet
  • ha mange jern i elden
    ha mange oppgåver samtidig
  • helse av jern
    sterk helse
  • leggje i jern
    setje hand- eller fotjern (på nokon)
  • smi medan jernet er varmt
    nytte eit lagleg høve når det byr seg

jernverk, jarnverk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

verk (2, 3) der ein smelter ut jern av malm

sinder

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt sindr

Tyding og bruk

  1. smått avfall av jern som er arbeidd i smie
  2. slagg som flyt opp når ein smelter malm (1, 1) til jern

slepesko

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

bøyel eller mei av jern som ein reiskap glir på

jernskoning, jarnskoning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Døme
  • ein slede med jernskoning

svijern, svijarn

substantiv inkjekjønn

Opphav

av svi (2

Tyding og bruk

jern til å svimerkje med

sinkblende

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør blende (2

Tyding og bruk

mineral som er samansett av sinksulfid og ei varierande mengd jern

gorojern, gorojarn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

jern til å steike goro i

umbra

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘skugge’

Tyding og bruk

  1. mørkt område i ein solflekk
  2. skugge frå planet
  3. brunt til grønleg fargestoff laga av bergarter med jern, mangan og silikat

smijern, smijarn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

mjukt jern med opptil 0,25 prosent karbon som kan smiast, men ikkje herdast (2;
til skilnad frå støypejern