Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 15 oppslagsord

horisontal 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

vassrett linje;
noko som er eller står horisontalt

Faste uttrykk

  • innta horisontalen
    leggje seg ned
Artikkelside

horisontal 2

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • eit horisontalt plan;
  • ei horisontal linje
Artikkelside

innta horisontalen

Tyding og bruk

leggje seg ned;
Artikkelside

limbo 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå karibisk engelsk

Tyding og bruk

dans (1) der dansaren bøyer seg bakover for å kome under ei låg, horisontal stong
Artikkelside

situp

substantiv hankjønn

Uttale

sittøpp

Opphav

frå engelsk ‘sitje opp’

Tyding og bruk

mageøving der ein frå horisontal stilling lyftar overkroppen medan beina er i ro
Artikkelside

ås 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt áss; kanskje same opphav som ås (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • golvås
    • særleg: horisontal takbjelke
      • åsane ber taket;
      • mønsås
  2. det som noko sviv rundt;
    Døme
    • hjulås
  3. på plog: (horisontal) bom som går frå den bakre delen (med veltefjøl o a) fram til festet for dragkrafta
    Døme
    • plogås
  4. tverrtre som bind i hop meiane på slede, stytting, kjelke og liknande;
    tverrtre som bind i hop to skjæker;
Artikkelside

hanebjelke

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør hane

Tyding og bruk

horisontal tverrbjelke mellom sperrene (1 i ein takkonstruksjon
Artikkelside

vertikal 2

adjektiv

Opphav

avleiing av latin vertex, sjå verteks; nylatinsk

Tyding og bruk

  1. loddrett, motsett horisontal (2
    Døme
    • dra ei vertikal linje på grunnlinja;
    • ein vertikalt delt tomannsbustad – sjå vertikaldelt
  2. som gjeld oppstigande ledd
    Døme
    • dei vertikale ledda i ei produksjonskjede frå råvare til ferdigprodukt
Artikkelside

strekkfisk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. horisontal eller vertikal avstivande bjelke som held ei forskaling, ein vegg og liknande rett
  2. innretning til å stramme vaier eller tauverk med
Artikkelside

flat 2

adjektiv

Opphav

norrønt flatr

Tyding og bruk

  1. lite eller ikkje skrånande;
    Døme
    • flat mark;
    • eit bygg med flatt tak;
    • ein flat veg;
    • tomtene ligg i flatt terreng;
    • sende ei flat pasning
    • brukt som adverb
      • garden ligg flatt og fint
  2. utan store forhøgningar eller fordjupingar;
    Døme
    • ein båt med flat botn;
    • ho sette seg på den flate steinen;
    • løpe ned den flate skråninga;
    • flat som ei fjøl;
    • slå med flat hand
  3. tynn og brei;
    skiveforma
    Døme
    • ei lita flat pakke
    • brukt som adverb
      • bli klemd flat;
      • slå nokon flat
  4. Døme
    • han vart flat da vi avslørte han
  5. Døme
    • ein flat vits
  6. med høg grad av jamstilling og deltaking i staden for underordning;
    til skilnad frå hierarkisk
    Døme
    • den flate strukturen i mange norske verksemder;
    • dei fekk flatare organisering på avdelinga
  7. om avgift, skatt eller liknande: som blir rekna ut etter ein fast prosentsats;
    til skilnad frå progressiv (2)
    Døme
    • flat skatt;
    • flat skattlegging;
    • flate avgifter

Faste uttrykk

  • flat rente
    uforandra rente over eit visst tidsrom
  • flatt batteri
    batteri som er utladd
  • flatt dekk
    dekk (på køyretøy) utan luft i
  • ikkje fem flate øre
    ingen ting
    • det har ikkje vorte løyvd fem flate øre til prosjektet
  • leggje seg flat
    vedgå ein feil
    • det hjelper lite å leggje seg flat når det ikkje får konsekvensar
Artikkelside
Side 1 av 2