Avansert søk

Nynorskordboka 39 oppslagsord

heldig

adjektiv

Opphav

av dansk held ‘hell’

Tyding og bruk

som har hell med seg
Døme
- eg var så heldig å vinne;
- laget vann ein heldig siger
gunstig;
lykkeleg (1)
Døme
- saka fekk ein heldig utgang;
- det var heldig at det gjekk slik;
- han dukka opp i ein heldig augeblink;
- eg trur ikkje det er heldig å gjere det på den måten

Faste uttrykk

ha ei heldig hand med
ha ein god framgangsmåte med noko

sæl

adjektiv

Opphav

norrønt sæll; samanheng med salig

Tyding og bruk

gledeleg, hyggjeleg
Døme
- ei sæl stund
glad, lykkeleg, nøgd
Døme
- eg vart så sæl da eg høyrde det
heldig (1), heppen
Døme
- han var så sæl at han fekk det
salig (1), frelst (1)
kjær, velsigna
Døme
- mi sæle mor;
- sæle barnet mitt

heppen

adjektiv

Opphav

norrønt heppinn

Tyding og bruk

som har slumpelykke med seg;

Døme

han var så heppen at han fann att kniven

papegøye

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk, fransk og spansk; frå arabisk

Tyding og bruk

tropisk fugl i fuglefamilien Psittacidae med krøkt nebb, fargerike fjører og med evne til å etterlikne mennesketale
Døme
- papegøyen var over 80 år gammal;
- den raude, blå og gule papegøyen som sat i treet, måtte ha rømt
person som tankelaust gjentek andre
Døme
- elevane er papegøyar og gjentar berre læraren

Faste uttrykk

skyte papegøyen
vere særs heldig

overstått

adjektiv

Tyding og bruk

som har kome (heldig) gjennom noko;

bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
- ei raskt overstått ferieveke;
- raskt overståtte ferieveker
bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
- ferieveka var fort overstått;
- ferievekene var fort overstått

overstaden

adjektiv

Opphav

jamfør staden

Tyding og bruk

som har kome (heldig) igjennom noko;

Døme

eksamenstida er overstaden;
barnesjukdomane er vonleg overstadne

vinnarlodd

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

lodd (, 2) som gjev vinst

Faste uttrykk

trekkje vinnarloddet
vere usedvanleg heldig
dei hadde trekt vinnarloddet i livet

uhell

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør hell

Tyding og bruk

hending eller tilhøve som valdar skade eller bry;
skade, mindre ulykke;
mistak
Døme
- ha eit uhell på turen;
- eit hendeleg uhell;
- når uhellet er ute
- - arbeidsuhell
  - trafikkuhell
uflaks, utur
Døme
- ha uhell med vêret

Faste uttrykk

hell i uhell
heldig hending eller omstende som dempar verknaden av ei ugunstig hending
det var eit hell i uhellet at alle var ute da huset rasa saman

taktisk

adjektiv

Tyding og bruk

som er ein del av ein militær strategi;
som gjeld taktikk (1)
Døme
- taktisk oppmarsj;
- ei taktisk eining
som er prega av (heldig eller klok) taktikk (2)
Døme
- eit taktisk utspel;
- slik saka står, er det taktisk å la vere
om etterforsking: som har med innsamling og analyse av opplysningar å gjere
Døme
- politiet driv både taktisk og teknisk etterforsking

Faste uttrykk

taktiske atomvåpen
atomvåpen med avgrensa rekkjevidd og relativt lita sprengkraft som er meint å hindre særskilde tropperørsler eller operasjonar;
til skilnad frå strategiske atomvåpen
taktiske kjernevåpen
kjernevåpen med avgrensa rekkjevidd og relativt lita sprengkraft som er meint å hindre særskilde tropperørsler eller operasjonar;
til skilnad frå strategiske kjernevåpen

slump

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

tilfeldig hending;
(overraskande eller heldig) tilfelle (2)
Døme
- det var reine slumpen at eg fann det att
mengd av uviss storleik;
ein god del
Døme
- tene ein slump pengar;
- det trengst ein god slump flaks
det som er att av noko;
rest
Døme
- kjøpe slumpen;
- drikke slumpane

Faste uttrykk

på slump
på ein tilfeldig måte;
på måfå
lage mat på slump

Side 1 av 4

Resultat per side: