Avansert søk

Nynorskordboka 9 oppslagsord

hardnakka

adjektiv

Opphav

jamfør -nakka

Tyding og bruk

om person: som ikkje let seg påverke eller endre;
som ikkje vik frå haldningane eller prinsippa sine
Døme
- dei er hardnakka pasifistar;
- ein hardnakka fan av artisten
- brukt som adverb
  han stod hardnakka på sitt
om kamp eller forsvar: uthaldande, seig
Døme
- gjere hardnakka motstand
- brukt som adverb
  kjempe hardnakka
om noko leitt eller ubehageleg: som ikkje vil gje seg;
seigliva
Døme
- ein hardnakka influensa;
- eit hardnakka rykte

stiv

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

som ikkje eller vanskeleg lèt seg bøye;
motsett mjuk (1)
Døme
- ein bil med stive fjører;
- skiene var altfor stive;
- eg hadde harde og stive sko;
- boka har stiv perm;
- han har stivt, stritt hår;
- ho hadde ein stiv fot
tjukk (3)
Døme
- fløyten ville ikkje bli stiv
urørleg (1)
Døme
- eg vart stiv av skrekk
støl (2
Døme
- vere gammal og stiv
erigert
Døme
- ein stiv penis
lite naturleg;
ufri (4), tilgjord
Døme
- eit stivt smil;
- ho er litt stiv og keitete
ubøyeleg (2);
hardnakka (1), stivsinna
Døme
- vere stiv og stri
dugande (1);
stø (3, 3), trygg (2)
Døme
- han var ikkje så stiv i engelsk
urimeleg (3), dryg (5)
Døme
- butikken hadde nokså stive prisar
om vêr: kraftig, hard
1. brukt som adverb:
  det blæs stivt
heil og full
Døme
- vi sat stille i to stive timar

Faste uttrykk

eit stivt stykke
noko som er (for) drygt å seie
sjå stivt på
sjå vedvarande og intenst på
ho såg stivt på oss
stiv kuling
sterk vind av styrke 13,9–17,1 m/s
stiv som ein pinne
svært stiv;
urørleg
ho vart ståande stiv som ein pinne og venta på kva som ville kome
stiv som ein stokk
svært stiv;
urørleg;
stiv som ein pinne
ho var stiv som ein stokk i den siste bakken

pukke

pukka

verb

Opphav

frå lågtysk ‘slå’

Tyding og bruk

slå sund stein
dekkje med pukkstein
Døme
- pukke og gruse vegen
vere steil og kranglevoren

Faste uttrykk

pukke på noko
stå steilt og hardnakka på noko
dei pukkar på rettane sine

pukke på noko

Tyding og bruk

stå steilt og hardnakka på noko;

Sjå: pukke

Døme

dei pukkar på rettane sine

samanbiten

adjektiv

Tyding og bruk

hardnakka (1), stri (

Døme

eit samanbite uttrykk i andletet

persistent

adjektiv

Opphav

frå latin, jamfør persistere

Tyding og bruk

som ikkje endrar form eller struktur;
som held seg uendra;
varig
Døme
- ei persistent miljøgift
uthaldande;
hardnakka (2)

-nakka

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

med slik nakke som førsteleddet nemner;

i ord som hardnakka og stivnakka

innbiten

adjektiv

Tyding og bruk

som vitnar om undertrykt raseri
Døme
- han fekk eit innbite uttrykk i andletet
hardnakka (1), stri (2, 3)
Døme
- han var ein innbiten motstandar av nazismen

ostinat

adjektiv

Opphav

frå italiensk ‘hardnakka, vedvarande’

Tyding og bruk

i musikk, om motiv: som stadig blir gjenteke

Døme

dei ostinate bassmotiva gjev musikken eit stilleståande preg