Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 228 oppslagsord

frukt

substantiv hokjønn

Opphav

seint norrønt fruktr, gjennom lågtysk; frå latin fructus av frui ‘nyte’

Tyding og bruk

etande, saftig og kjætrik del av plante, til dømes eple, appelsin og mango
Døme
- dyrke frukt og grønsaker;
- lage ein søt dessert med frukt
fruktemne (1) (hos dekkfrøingar) omlaga etter frøinga;
i botanikk: del av plante som ber eitt eller fleire frø, og som omfattar bær (1, 1), steinfrukt, nøtt (1) og kapsel (5)
Døme
- setje frukt
i overført tyding: utbyte, godt resultat, vinning;
verknad, resultat, følgje (1, 1), produkt (1)
Døme
- hauste fruktene av arbeidet;
- tilstanden er ei frukt av dårleg planlegging;
- samarbeidet bar frukter

Faste uttrykk

falsk frukt
fruktliknande plantedel (til dømes jordbær)
forboden frukt
det ein ikkje har lov til, men som er mest lokkande
forboden frukt smaker best

Artikkelside

soyabønne

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

eittårig, 20–60 centimeter høg plante i erteblomfamilien;
Glycine max
frukt av soyabønne (1), brukt til utvinning av olje og protein

Artikkelside

sorbé, sorbe

substantiv hankjønn

Uttale

sorbeˊ

Opphav

frå arabisk sharāb ‘drikk’

Tyding og bruk

dessert laga av halvfrosen saft av frukt eller bær

Artikkelside

spaltefrukt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

frukt der fruktknute med to eller fleire rom kløyver seg i sjølvstendige frukter under modninga

Artikkelside

sortere

sortera

verb

Opphav

frå italiensk; jamfør sort

Tyding og bruk

ordne eller dele inn etter sort, type eller kvalitet;

skilje (, 1)

Døme

sortere frukt;
sortere post

Faste uttrykk

sortere under
høyre inn under

Artikkelside

sopp

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med norrønt svǫppr ‘sopp, svamp’

Tyding og bruk

(frukt av) ein- eller fleircella, klorofyllfrie sporeorganismar som lever av daude el levande plantar og dyr, el i symbiose med andre levande organismar;
Fungi
Døme
- plukke sopp;
- det finst giftige og etande soppar
- - flugesopp
  - kjellarsopp
  - røyksopp
  - slørsopp
sjukdom hos menneske eller dyr som kjem av sopp (1)

Artikkelside

-tøy

substantiv inkjekjønn

Opphav

same opphav som tøy (

Tyding og bruk

etterledd i ord for reiskap eller bruksgjenstand;
til dømes dekkjetøy, fartøy, køyretøy, leiketøy, seletøy og verktøy
etterledd i ord for produkt av bær eller frukt;
til dømes frysetøy og syltetøy
etterledd i ord for noko ein er redd for eller ikkje liker;
til dømes trolltøy og utøy (2