Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 84 oppslagsord

framleis

adverb

Opphav

norrønt framleiðis; jamfør -leis

Tyding og bruk

som enno varer (eller varte) ved;

enno, stadig

Døme

lova gjeld framleis;
den gongen galdt framleis den gamle lova;
han er framleis den same;
det skal framleis vere slik

Artikkelside

skeiv

adjektiv

Opphav

norrønt skeifr

Tyding og bruk

som hallar til eine sida;
ikkje rett;
skakk, skrå
Døme
- ha skeiv rygg;
- skeiv nase;
- skeive hælar;
- eit skeivt smil;
- det skeive tårnet i Pisa
- brukt som adverb:
  flire skeivt
forkjært, vrang (3)
Døme
- gje ei skeiv framstilling av noko;
- gå på skeive
som bryt med tradisjonelle normer for seksualitet, kjønn og kjønnsidentitet
Døme
- ein møtestad for skeiv ungdom;
- skeive organisasjonar og miljø
- brukt som substantiv:
  mange har framleis negative haldningar til skeive

Faste uttrykk

gå sin skeive gang
utvikle seg eller utarte tilfeldig og ofte uheldig
kome skeivt ut
kome gale av stad
på skeive
- på skakke;
  på skrå
  kassene står på skeive
- på ein uheldig og uynskt måte
  alt går på skeive
sjå skeivt til
sjå på med uvilje eller mistru
skeiv vinkel
vinkel som ikkje er 90 grader

Artikkelside

laus tråd

Tyding og bruk

uoppklara omstende eller spor;

Sjå: tråd

Døme

drapsvåpenet er framleis ein laus tråd;
historia har mange lause trådar

Artikkelside

tråd

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þráðr; samanheng med dreie

Tyding og bruk

tynn snor av tekstil eller anna materiale
Døme
- sy med nål og tråd;
- træ i tråden;
- spinne ein tråd av ull
- - bektråd
  - nylontråd
  - ståltråd
  - ulltråd
samanheng i ei historie, utvikling, ein diskusjon eller liknande;
jamfør raud tråd
Døme
- eg finn ingen tråd i framstillinga;
- nøste opp dei viktigaste trådane i historia

Faste uttrykk

henge i ein tynn tråd
om tiltak, prosjekt eller liknande: berre så vidt kunne bergast
i tråd med
i samvar med;
som følgje av
leve i tråd med eigne verdiar;
vedtaket er heilt i tråd med reglane
knute på tråden
usemje mellom vener, kjærastar, partnarar eller liknande;
mellombels uvenskap
det er knute på tråden mellom familiane;
diplomatiske knutar på tråden
laus tråd
uoppklara omstende eller spor
drapsvåpenet er framleis ein laus tråd;
historia har mange lause trådar
lett på tråden
som har mange seksualpartnarar;
promiskuøs
miste tråden
gå surr i samanhengen
miste tråden i resonnementet
på tråden
i andre enden i ein telefonsamtale
ha mormor på tråden
samle trådane
setje saman den overordna samanhengen i noko basert på mange ulike opplysningar
forsøkje å samle trådane frå litteraturhistoria;
vi må få samla trådane i saka
slå på tråden
ringje opp;
telefonere
ta opp tråden
byrje att med noko ein har gjort tidlegare
ta opp tråden frå førre møte;
ta opp att tråden med den årlege teltturen
trekkje i trådane
dirigere eller kontrollere noko utan å ha ein synleg framskoten plass
trekkje i trådane i det kriminelle miljøet
utan ein tråd
heilt naken

Artikkelside

teknisk

adjektiv

Opphav

gjennom fransk og tysk, frå latin; jamfør teknikk

Tyding og bruk

som gjeld teknikk (1);
som gjeld metodikken som gjer at noko blir laga, blir utført eller at noko verkar
Døme
- den tekniske utviklinga skjer fort;
- ein teknisk feil var årsaka til straumbrotet
som gjeld teknikk (2) eller innøvd praktisk dugleik
Døme
- teknisk sett var det bra;
- ein teknisk fotballspelar;
- det er teknisk uråd å få det til
som gjeld formelle krav eller føresetnader;
praktisk
Døme
- teknisk er det mogleg, men juridisk tilrår eg det ikkje;
- teknisk sett er han framleis tilsett, sjølv om han forlét stillinga si førre veke

Faste uttrykk

teknisk knockout
det at ein boksar blir dømt ute av stand til å halde fram med kampen

Artikkelside

science fiction

substantiv hankjønn

Uttale

saiˊens fikˊsjen

Opphav

frå engelsk ‘vitskapsdikting’; sisteleddet same opphav som fiksjon

Tyding og bruk

samlenemning for litteratur og film som skildrar ein visjon av framtida, ofte knytt til ny eller spekulativ teknologi;
fantastisk litteratur, fabelprosa
Døme
- ho elskar fantasy og science fiction
(urealistisk) framtidsvisjon;
ynskjedraum
Døme
- flygande bilar er framleis berre science fiction

Artikkelside

stadig vekk

Tyding og bruk

Sjå: stadig, vekk

jamnleg, ofte
Døme
- ho er stadig vekk å høyre på radioen;
- det kjem nye produkt i handelen stadig vekk
framleis, enno
Døme
- eg hang ut kleda i går kveld, og dei heng der stadig vekk

Artikkelside

stadig

adjektiv

Opphav

norrønt stǫðugr ‘som står fast’; av sta

Tyding og bruk

ikkje skiftande;
fast, jamn, stendig stø (3, 1)
Døme
- vêret har vore stadig i haust;
- ein stadig og påliteleg arbeidskar
vanleg (1);
hyppig, ofte
Døme
- vere ein stadig gjest i teateret;
- bli seinka av stadige avbrot
som ikkje endrar seg;
konstant, vedhaldande
Døme
- gå i ein stadig gledesrus
brukt som adverb: med korte mellomrom;
jamt, regelbunde
Døme
- han kjem stadig på besøk;
- det skjer stadig ulykker

Faste uttrykk

stadig vekk
- jamnleg, ofte
  ho er stadig vekk å høyre på radioen;
  det kjem nye produkt i handelen stadig vekk
- framleis, enno
  eg hang ut kleda i går kveld, og dei heng der stadig vekk
støtt og stadig
heile tida;
jamnleg, ofte
han er støtt og stadig på stadion

Artikkelside

døgnvill, døgervill

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje veit kva tid det er på døgnet;
som er trøytt og ute av den vanlege døgnrytmen, til dømes på grunn av nattevaking eller reise mellom ulike tidssoner
Døme
- forsove seg så grundig at ein blir døgnvill;
- eg er framleis døgnvill etter den lange reisa
som har mista rekninga med dagane;
dagvill

Artikkelside

uslått

adjektiv

Tyding og bruk

om mark: med gras som ikkje er kutta;
uslegen (1)
- bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
  ei uslått eng;
  uslåtte enger
- bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
  åkeren er uslått;
  åkrane er uslått
om gras: som ikkje er kutta;
uslegen (2)
- bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
  uslått gras;
  uslåtte grastustar
- bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
  graset var uslått;
  mange av grastustane er framleis uslått

Artikkelside

Side 1 av 9

Resultat per side: