Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
7 treff

Nynorskordboka 7 oppslagsord

dagsorden

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk; opphavleg frå engelsk

Tyding og bruk

Døme
  • første punkt på dagsordenen

Faste uttrykk

  • stå på dagsordenen
    vere emne for debatt
Artikkelside

kart 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk carte og latin c(h)arta; frå gresk khartes ‘papir’

Tyding og bruk

  1. grafisk framstilling av ein del av jordyta (eller stjernehimmelen)
    Døme
    • geologisk kart;
    • eit kart over Hardangervidda;
    • lese kart;
    • teikne kart
  2. Døme
    • kva står på kartet i dag?

Faste uttrykk

  • kartet stemmer ikkje med terrenget
    teorien stemmer ikkje med røynda
  • setje noko på kartet
    gjere noko synleg og kjent
    • eit flott arrangement som set kommunen på kartet
Artikkelside

agenda

substantiv hankjønn

Uttale

agenˊda

Opphav

frå latin , fleirtal av agendum ‘noko som bør gjerast’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • årsmøtesaker var siste posten på agendaen
  2. overført: tenkt liste over sentrale tema som bør takast opp til debatt;
    plan for noko ein ynskjer å gjennomføre;
    (skjult) føremål
    Døme
    • kome høgt på den politiske agendaen;
    • styre agendaen;
    • ha sin eigen agenda

Faste uttrykk

  • setje agendaen
    avgjere eller leggje premissane for kva som blir aktuelle tema;
    setje dagsorden
    • nyhenderedaktørar som set agendaen for politikarane
  • skjult agenda
    føremål ein løyner
    • frykte at leiinga har ein skjult agenda
Artikkelside

øvst

adjektiv

Opphav

norrønt øfstr; jamfør øvre

Tyding og bruk

  1. som er eller ligg lengst eller høgast oppe;
    motsett nedst (1)
    Døme
    • dei øvste gardane i dalen;
    • øvste dekket på båten
    • brukt som adverb:
      • øvst oppe;
      • lua ligg øvst i sekken
  2. som står høgast på ein skala, i ei rangordning eller liknande
    Døme
    • øvste embetsmannen i departementet;
    • gå i øvste klassa
    1. brukt som adverb:
      • saka står øvst på dagsorden
  3. brukt som adverb: lengst framme, på den mest fornemme plassen
    Døme
    • sitje øvst ved bordet;
    • stå øvst på kyrkjegolvet
Artikkelside

setje agendaen

Tyding og bruk

avgjere eller leggje premissane for kva som blir aktuelle tema;
setje dagsorden;
Sjå: agenda
Døme
  • nyhenderedaktørar som set agendaen for politikarane
Artikkelside

stå på dagsordenen

Tyding og bruk

vere emne for debatt;
Sjå: dagsorden
Artikkelside

hovudfelt

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. viktigaste område eller felt (2, 2)
    Døme
    • han sette dagsorden på eit hovudfelt: distriktspolitikken
  2. i idrett: felt (2, 3) der størstedelen av deltakarane ligg
    Døme
    • han låg først i hovudfeltet;
    • stikke frå hovudfeltet
Artikkelside