Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no
, Bokmålsordboka og Nynorskordboka
Bokmålsordboka og Nynorskordboka
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Meny
Hjelp
Om ordbøkene
Innstillingar
Kontakt oss
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Avansert søk
Vanleg søk
Ordbøker
Begge ordbøkene
Bokmålsordboka
Nynorskordboka
Søk
Oppslagsord
Med bøygde former
Fritekstsøk
Ordklasse
alle
verb
substantiv
adjektiv
pronomen
determinativ
adverb
preposisjonar
konjunksjonar
subjunksjonar
interjeksjonar
Nullstill
Listevisning
Søkjehjelp
10 treff
Nynorskordboka
10
oppslagsord
bakar
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
bakari
Tyding og bruk
person som har til yrke å
bake
(1)
Døme
nybakt brød frå bakaren
Artikkelside
bake
baka
verb
kløyvd infinitiv: -a
Vis bøying
Opphav
norrønt
baka
Tyding og bruk
lage til og steikje deig til brød, kaker eller liknande
Døme
dei bryggjer og baker
;
bake brød
lage til noko på jamn og sterk varme,
til dømes
i omn eller i folie på grill
;
jamfør
omnsbakt
Døme
bake fisk i omnen
brukt som adjektiv:
bakte poteter
hete, varme opp
Døme
sola bakte oss
;
bake seg ved varmen
Artikkelside
bak
1
I
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
bak
Tyding og bruk
lekamsdel på baksida mellom rygg og (bak)bein på menneske eller dyr
;
bakende
(2)
,
rumpe
(1)
Døme
dette på baken
;
få ris på baken
;
sitje på baken
bakarste ende av noko
;
bakside
Døme
bilen køyrde inn i baken på bussen framføre seg
del av kledeplagg som dekkjer baken
Døme
buksa har hol i baken
bakhun
Faste uttrykk
sitje på baken
drive dank
;
vere uverksam, lat
;
sitje på rumpa
dei sit på baken heile dagen og gjer ikkje det grann
smaken er som baken, delt
ulike folk har ulik smak og ulik meining
eg tykte ikkje om det, men smaken er som baken
spark i baken
sterk oppmoding eller plutseleg inspirasjon til å gjere noko
kunstnaren trong berre eit spark i baken for å kome i gang
;
programmet på tv gav meg eit spark i baken
år på baken
års røynsle
;
års
fartstid
ekteparet har mange år på baken som gifte
;
orkesteret har snart 200 år på baken
Artikkelside
rette
3
III
retta
verb
Vis bøying
Opphav
same opphav som
rette
(
2
II)
Tyding og bruk
rå bot på
;
hjelpe, betre
Døme
rette på eit mishøve
fjerne eller peike på feil og manglar
;
korrigere
Døme
rette trykkfeil
;
læraren retta stilar
;
rette på uttale
jamne seg, kome seg, bli bra
Døme
det rettar seg vel
Faste uttrykk
rette bakar for smed
la noko gå ut over ein uskuldig person
Artikkelside
forstand
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
frå
tysk
;
av
forstå
Tyding og bruk
evne til å forstå og tenkje
;
fatteevne
,
vit
Døme
ha ein klar forstand
;
dette går over min forstand
;
lykka er betre enn forstanden
tankeinnhald til eit uttrykk
;
tyding
,
meining
Døme
i bokstavleg forstand
;
dette er kunst i vidaste forstand
;
byggje bru i dobbel forstand
;
ikkje vere bonde i eigenleg forstand
Faste uttrykk
gå frå forstanden
bli sinnssjuk
han heldt på å gå frå forstanden
ha forstand på
ha greie på
ha forstand på tekniske verktøy
i den forstand
på den måten
boka er god i den forstand at ho stiller viktige spørsmål
i ordets rette forstand
i den mest grunnleggjande tydinga til uttrykket
ein konditor bakar ikkje i ordets rette forstand
Artikkelside
for
6
VI
preposisjon
Opphav
norrønt
fyr, fyrir
;
jamfør
føre
(
3
III)
Tyding og bruk
framfor
(1)
,
nær
(
2
II)
Døme
stå for døra
;
stå for tur
;
midt for nasen på dei
;
stire fram for seg
;
halde for nasen
;
liggje for døden
;
for bordenden
;
ha for handa
;
møte for retten
;
bind for auga
;
suse for øyra
;
det svartna for auga
brukt som adverb
sjå seg for
;
ta seg for
i høve til
Døme
aust for elva
;
sør for Stad
;
til side for målet
;
til høgre for vindauget
til støtte
eller
gagn for
Døme
er du for eller imot?
eg er for å gå dit
;
tale for noko
;
streve for noko
;
leve og ande for jobben
;
til forsvar for freden
;
svare for seg
;
kan du vaske bordet for meg?
eg har rydda for deg
med omsyn til
;
når det gjeld
Døme
godt for helsa
;
det er viktig for mora
;
dette blir vanskeleg for meg
;
det same gjeld for alle
;
vere blind for farane
;
til glede for dei
;
gjere det lett for kvarandre
;
for moro skuld
;
gå tom for bensin
;
passe seg for ulven
;
ord for dagen
med føremål om
Døme
leggje seg for å kvile
;
gå heim for å ete
;
delta for å vinne
;
dra til fjells for å gå på ski
;
gå på skulen for å lære
;
kjøpe kake for å feire
;
ringje for å spørje om råd
på grunn av
Døme
vere kjend for bøkene sine
;
få straff for noko
;
ikkje sove for bråket
;
kva græt du for?
som er meint for, tiltenkt
Døme
fysikk for grunnskulen
;
politikk for folk flest
;
stønad for sjuke
;
tankar for ei anna tid
sett ut ifrå, i relasjon til
;
med tanke på
Døme
vere klok for alderen
;
det er kaldt for årstida
ved tildeling av eigenskap eller identitet
;
som
(
2
II
, 2)
Døme
døype guten for Ola
;
ta for god fisk
;
gje seg ut for rikmann
;
rekne for intelligent
;
finne for godt å reise
;
ha for vane
;
for eksempel
;
seie for visst
i uttrykk for måte eller reiskap
Døme
grave for hand
;
jobbe for eiga maskin
;
liggje for anker
;
gå for full fart
i uttrykk for tid
Døme
for lenge sidan
;
for to år sidan
;
dei drog for to minutt sidan
i uttrykk for rekkjefølgje
Døme
for det første
;
for tredje gong
;
steg for steg
;
time for time
i uttrykk for pris eller vederlag
;
mot
(
3
III
, 13)
Døme
100 kroner for jakka
;
betale fleire tusen kroner for billetten
;
det er dyrt for eit teppe
;
ikkje for alt i verda
mest i faste uttrykk: i staden for
Døme
få steinar for brød
;
rette bakar for smed
;
få syn for segn
i spørjesetningar
Døme
kva for hus er dette?
kva for nokon?
kva for ein sykkel har du?
i utrop:
Døme
for eit vêr!
for ein triveleg person!
no kjem du her, for pokker!
for svarte svingande!
brukt som
adverb
:
altfor
(1)
, i overkant
Døme
kjøpe for mykje mat
;
reint for gale
;
halde seg for god til slikt
;
ikkje vite for vel
;
sove for lenge
;
det er for seint no
;
det kjem for få folk
;
det er for langt å gå
Faste uttrykk
for det
trass i
;
likevel
det gjekk bra for det
for det om
fordi om, jamvel om
eg kan vel dra for det om du blir heime?
Artikkelside
i ordets rette forstand
Tyding og bruk
i den mest grunnleggjande tydinga til uttrykket
;
Sjå:
forstand
Døme
ein konditor bakar ikkje i ordets rette forstand
Artikkelside
bakarlære
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
tid i
lære
(
1
I
, 1)
for å bli
bakar
Døme
gå i bakarlære
Artikkelside
bakarvare
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
særleg
i
fleirtal
:
bakverk
som er til sals hos ein bakar
Døme
brød og andre bakarvarer
Artikkelside
-ar
2
II
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
-ari
;
opphavleg
frå
latin
-arius
Tyding og bruk
etterledd brukt til å lage substantiv som nemner yrke eller utøvar
;
i ord som
bakar
,
domar
,
fiskar
og
klokkar
etterledd brukt til å lage substantiv som nemner ting, reiskap eller apparat
;
i ord som
haldar
,
spreiar
og
visar
etterledd brukt til å lage substantiv som er innbyggjarnamn
;
i ord som
berlinar
og
bergensar
etterledd som lagar substantiv av talord
;
i ord som
einar
,
tiar
og
tolvar
Artikkelside