Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 24 oppslagsord

akkord

substantiv hankjønn

Uttale

akårˊd

Opphav

frå fransk; jamfør akkordere

Tyding og bruk

  1. avtale om å gjere eit arbeid for ein viss sum på ei fastsett tid;
    avtale om løn i høve til arbeidsytinga
    Døme
    • arbeide på akkord;
    • sprengje akkorden
  2. arbeidsmengd som ein arbeidar skal gjere på fastsett tid
    Døme
    • vere ferdig med akkorden
  3. semje mellom debitor og kreditor om å utsetje tilbakebetaling av gjeld eller ettergjeving av ein del av gjelda
    Døme
    • søkje akkord;
    • vere under akkord;
    • få til frivillig akkord for å unngå konkurs
  4. samklang av tre eller fleire tonar
    Døme
    • slå ein akkord på gitaren

Faste uttrykk

  • gå på akkord
    ofre noko viktig for å oppnå noko;
    gje etter;
    føye seg
    • gå på akkord med prinsippa sine;
    • ikkje gå på akkord når det gjeld tryggleiken i trafikken

gå på akkord

Tyding og bruk

ofre noko viktig for å oppnå noko;
gje etter;
føye seg;
Sjå: akkord
Døme
  • gå på akkord med prinsippa sine;
  • ikkje gå på akkord når det gjeld tryggleiken i trafikken

akkordarbeid

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

arbeid som blir gjort på akkord (1)
Døme
  • heller velje akkordarbeid enn timebetaling

akkordforhandling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

forhandling om akkord (3)
Døme
  • vere i akkordforhandling med kreditorane

aksentuere

aksentuera

verb

Uttale

aksentueˊre

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

  1. leggje trykk på (ord eller staving);
    uttale med aksent (1)
    Døme
    • aksentuere første stavinga i ordet ‘motor’
  2. spele (ein akkord) med aksent (2)
    Døme
    • aksentuere ein akkord
  3. framheve, leggje vekt på
    Døme
    • aksentuere eit problem

aksent

substantiv hankjønn

Uttale

aksenˊt; aksanˊg

Opphav

av latin accentus ‘song til (orda)'

Tyding og bruk

  1. framheving av staving ved trykk eller tonehøgd; jamfør trykk (3, 4) og tonem
    Døme
    • ord med aksent på første staving
  2. i musikk: framheving av ein einskild tone eller akkord
  3. diakritisk teikn over vokal, brukt for å vise trykk og/eller kvalitet
    Døme
    • bruke aksent over e-en i ordet ‘kafé’
  4. måte å uttale eit framandspråk på;
    Døme
    • snakke norsk med fransk aksent;
    • tale med framand aksent

akkordbu

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

bu (2, 1) som har fått akkord (3)

akkordløn, akkordlønn

substantiv hokjønn

Opphav

av akkord

Tyding og bruk

løn som blir fastsett etter mengda av arbeid som er utført;
til skilnad frå timeløn

klang

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk; samanheng med klinge (2

Tyding og bruk

  1. tone eller tonande lyd;
    Døme
    • det var god klang i instrumenta;
    • vi høyrde klang frå bjøller;
    • ei røyst med mørk klang
  2. lydinntrykk av språklyd
    Døme
    • vokalar med lys klang

Faste uttrykk

  • ha dårleg klang
    gje negative assosiasjonar
  • ha god klang
    gje positive assosiasjonar
    • namnet har ein god klang

forsagt 1, forsagd 1

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

substantiv av dansk forsagt adjektiv ‘som er avtala på førehand’; jamfør forsagd (2

Tyding og bruk

  1. avtale om løn i høve til arbeidsytinga;
    Døme
    • arbeide på forsagt
  2. leige av krøter i sommartida
    Døme
    • ta krøter på forsagt
    • godtgjersle for krøterleige
      • full forsagt