Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
14 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 14 oppslagsord

nydeleg

adjektiv

Opphav

frå lågtysk ‘behageleg’, påverka av nyte

Tyding og bruk

  1. Døme
    • maten var nydeleg;
    • kakene såg nydelege ut
  2. svært pen;
    vakker, skjønn
    Døme
    • for ein nydeleg unge;
    • vêret var nydeleg;
    • eit nydeleg landskap
  3. veldig bra;
    Døme
    • ein nydeleg prestasjon;
    • skåringa hans var nydeleg
  4. brukt ironisk for å uttrykkje skepsis eller mild kritikk
    Døme
    • du er meg ein nydeleg ein;
    • for eit nydeleg vêr!
Artikkelside

rolle 1

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom tysk og fransk, opphavleg ‘papirrull’; same opphav som rulle (1

Tyding og bruk

  1. person eller figur som ein skodespelar skal framstille
    Døme
    • få rolla som Nora i skodespelet;
    • spele rolla si heilt nydeleg
  2. replikkar og moglege innslag av song og dans som ein skodespelar skal framføre i eit teaterstykke eller ein film;
    Døme
    • lære rolla si
  3. i overført tyding: måte å framstille seg på som skil seg frå korleis ein verkeleg er
    Døme
    • ta på seg rolla som offer i saka
  4. part eller del av noko med ein bestemt funksjon eller status;
    oppgåve, plass
    Døme
    • få ei viktig rolle i prosjektet;
    • media si rolle i samfunnet
  5. uskrivne reglar og mønster for vere- og handlemåte,særleg knytt til ein viss sosial posisjon eller status
    Døme
    • ta rolla som barnevakt på alvor

Faste uttrykk

  • falle ut av rolla
    • gløyme innlært rollespel;
      jamfør rolle (1, 2)
      • skodespelaren fall ut av rolla og gløymde neste replikk
    • gløyme eller kome ut av ein innlært måte å vere på;
      gløyme seg, miste tråden;
      jamfør rolle (1, 5)
      • dei måtte for all del ikkje falle ut av rolla som pålitelege seljarar
  • ha spela ut rolla si
    ikkje vere viktig lenger
  • spele ei rolle
    ha noko å seie;
    påverke
    • det dårlege vêret kan ha spela ei rolle for dei dårlege avlingane;
    • det spelar inga rolle
Artikkelside

havutsikt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

utsikt (1) over havet
Døme
  • hotellrommet hadde ei nydeleg havutsikt
Artikkelside

tonesetjing, tonesetting

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å lage musikk til eit dikt eller liknande;
    det å tonesetje
  2. Døme
    • ei nydeleg tonesetjing av det kjende diktet
Artikkelside

oppstamma

adjektiv

Tyding og bruk

om tre og buskar: som har fått lengre kvistfri stamme ved at dei nedste greinene er skorne vekk
Døme
  • ein nydeleg, oppstamma ripsbusk
Artikkelside

blodraud

adjektiv

Opphav

norrønt blóðrauðr

Tyding og bruk

raud (1) som blod;
djup raud
Døme
  • bli blodraud i andletet;
  • kåpa hadde ein nydeleg blodraud farge

Faste uttrykk

Artikkelside

skåring, scoring

substantiv hokjønn

Opphav

av skåre (4

Tyding og bruk

det å skåre (4, 1) eller lage mål
Døme
  • ei nydeleg skåring;
  • kampen enda utan skåringar
Artikkelside

pudder

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå fransk; av latin pulvis ‘pulver’

Tyding og bruk

  1. finkorna pulver
  2. hudfarga kosmetisk pulver til å dekkje huda med
    Døme
    • leggje pudder med ein stor kost
  3. kortform av puddersnø
    Døme
    • det var ein nydeleg dag på fjellet med pudder og sol
Artikkelside

nypete

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • nypeteen har ein nydeleg raud farge
Artikkelside

ballade 1

substantiv hankjønn

Uttale

balaˋde

Opphav

gjennom fransk frå provençalsk ballada ‘dans(evise)'

Tyding og bruk

  1. episk-lyrisk dikt frå mellomalderen;
  2. langsam, roleg melodi til ballade (1, 1)
  3. langsamt, roleg musikkstykke eller moderne vise innanfor pop, rock eller liknande
    Døme
    • ein nydeleg ballade
Artikkelside