Avansert søk

42 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 42 oppslagsord

menneskeleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som høyrer til eller er særmerkt for menneska
    Døme
    • den menneskelege organismen;
    • det er menneskeleg å feile;
    • det står ikkje i menneskeleg makt;
    • årsaka til ulykka var menneskeleg svikt
  2. mild, human, venleg
    Døme
    • få ei menneskeleg behandling
  3. naturleg, liketil
    Døme
    • presidenten verkar så menneskeleg

kulturnamn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. stadnamn som fortel om menneskeleg verksemd;
    til skilnad frå naturnamn
  2. person eller gruppe som utmerkjer seg i kulturlivet
    Døme
    • ho er eit kjent kulturnamn i Sverige;
    • gruppa vart årets kulturnamn i fylket

kultur

substantiv hankjønn

Opphav

av latin cultura, av colere ‘dyrke’

Tyding og bruk

  1. levevis og førestillingsverd for ei bestemt folkegruppe på eit bestemt tidspunkt;
    Døme
    • bli kjend med framande kulturar;
    • materiell kultur;
    • amerikansk kultur
  2. menneskeleg framferd som uttrykk for miljø, oppseding og utdanning;
    Døme
    • ein mann med kultur;
    • kunst og kultur er viktig for menneska;
    • motsetninga mellom kultur og natur
  3. haldningar, verdiar og normer som rår hos ei viss gruppe menneske eller i visse samanhengar
    Døme
    • eg møtte ein heit ny kultur i den nye bedriften;
    • dei er kjend for den utagerande kulturen sin
  4. dyrking av jord, skog, planter eller vatn
    Døme
    • leggje land under kultur
  5. reindyrking av organismar eller populasjon av reindyrka organismar;
    væske bakteriar er dyrka i

Faste uttrykk

  • ha/vere kultur for
    ha eller vere aksept for
    • hos oss er det kultur for samarbeid;
    • vi har ein kultur for openheit

naturtilstand

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

opphavleg tilstand utan menneskeleg påverknad

encyklopedi, ensyklopedi

substantiv hankjønn

Uttale

ensyklopediˊ; angsyklopediˊ

Opphav

gjennom latin; frå gresk ‘opplæring som omfattar heile krinsen av vitskapar’

Tyding og bruk

generell og samanfattande framstilling av menneskeleg viten;

menneskelegdom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere menneskeleg;
Døme
  • krigen skrellar av all menneskelegdom

menneskekjennar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person med innsikt i menneskeleg sjeleliv

menneskeliv

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. liv (3), levetid til eit menneske
    Døme
    • eit langt og lykkeleg menneskeliv;
    • ulykka kravde mange menneskeliv
  2. menneskeleg tilvære;
    Døme
    • atombomba er eit trugsmål mot alt menneskeliv;
    • gåtene i menneskelivet

human

adjektiv

Opphav

av latin humanus, av homo ‘menneske’

Tyding og bruk

  1. som høyrer til eller er særmerkt for menneska;
    Døme
    • veterinær og human medisin;
    • vere professor i human genetikk
  2. Døme
    • få human behandling;
    • eit humant samfunn;
    • ha ein human sjef

produktivkrefter

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

i marxistisk teori: samnemning for produksjonsmiddel og menneskeleg arbeidskraft