Avansert søk

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

framstøt, fremstøt

substantiv intetkjønn

framstøyt

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

Eksempel

gjøre et framstøt for å bedre arbeidsmiljøet;
et samlet framstøt

Nynorskordboka 10 oppslagsord

framstøyt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

initiativ (1), tiltak (1), utspel (2)
Døme
- gjere ein framstøyt for å få endra lova
framskuv, framhjelp, stimulans (2)
Døme
- gje nokon ein framstøyt til å gjere noko;
- få ein framstøyt til å gjere noko

offensiv 1

substantiv hankjønn

Uttale

åfˊfangsiv eller åfˊfansiv

Opphav

frå fransk; jamfør offensiv (

Tyding og bruk

framstøyt (1);

til skilnad frå defensiv (

Døme

fienden sette inn ein offensiv

Faste uttrykk

ta offensiven
gå til åtak;
ta initiativet;
vere først ute
vere på offensiven
ha overtaket i til dømes ein krig eller konkurranse;
halde på å få overtaket;
vere på frammarsj

kvesse

kvessa

verb

Opphav

norrønt hvessa; av kvass (

Tyding og bruk

gjere kvass;
skjerpe (1, 1), slipe (1);
spisse (1)
Døme
- kvesse kniven;
- han kvesste blyanten med kniv
om vind: bli kvassare eller stridare
Døme
- vinden kvesser på
tale kvast
Døme
- ho kvesste i

Faste uttrykk

kvesse klørne
gjere seg klar til åtak eller framstøyt
partiet kvesser klørne føre valkampen
kvesse pennen
gje seg i kast med å skrive noko
kvesse seg til
bli spennande eller alvorleg
kvesse øyre
lyde vel etter

klo

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt kló

Tyding og bruk

kvass hylseforma tånagl hos krypdyr, fuglar og mange pattedyr
Døme
- ha lange klør;
- setje klørne i byttet;
- katten kvesser klørne
saksliknande gripe- og fangstreiskap hos hummar, krabbe og kreps
Døme
- ein hummar med digre klør
reiskap som liknar ei klo (1);
hake (2, 1), krok (1)
Døme
- kloa på ankeret
i overført tydig: vond kjensle
Døme
- kjenne ei klo i magen;
- få ei kald klo i brystet
rev (2 i råsegl
Døme
- ha fleire klør i seglet

Faste uttrykk

falle/kome i klørne på
kome i nokons makt
falle i klørne på fienden;
dei kom i klørne på politiet
få/slå kloa i
få tak i
slå kloa i det siste kakestykket;
politiet slo kloa i skurkane
klippe klørne på
gjere uskadeleg
argumentet klipte klørne på motdebattanten
kvesse klørne
gjere seg klar til åtak eller framstøyt
partiet kvesser klørne føre valkampen
med nebb og klør
med alle middel ein har
kjempe med nebb og klør i forsvar
vise klør
vise at ein er klar til å bite frå seg
stundom må ein vise klør

kvesse klørne

Tyding og bruk

gjere seg klar til åtak eller framstøyt;

Sjå: klo, kvesse

Døme

partiet kvesser klørne føre valkampen

prøveballong

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

liten ballong som ein sender opp før ein større ballong for å granske vindstyrke og vindretning
i overført tyding: varsam framstøyt for å sondere tilhøva;
følar (3)
Døme
- ein politisk prøveballong

følar

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

utvekst med sanseorgan på hovudet hos mange virvellause dyr og enkelte fiskar;
jamfør følehorn
instrument som registrerer ytre påverknad;
sensor (2
Døme
- det er installert ein følar i bassenget som registrerer mengda med klor i vatnet
varsam framstøyt for å sondere tilhøva;
prøveballong (2)
Døme
- ha følarar ute for eit mogleg politisk samarbeid

raid

substantiv inkjekjønn

Uttale

raid eller ræid

Opphav

frå engelsk ‘overfall’

Tyding og bruk

mindre militært åtak;
lynåtak
rask, uventa ransaking for å finne forbrytarar, ulovlege varer og liknande
Døme
- politiet gjorde eit raid i huset
raskt framstøyt for å gjere noko eller sikre seg noko
Døme
- han gjorde eit lite raid i bokhandelen;
- raidet mot mål vart krona med eit mål

tidsbunden

adjektiv

Tyding og bruk

som er bunden til ei bestemt tid (1, 4);
sterkt tidsprega
Døme
- tankegangen i boka er tidsbunden
som er avgrensa i tid
Døme
- ein tidsbunden framstøyt

stormtropp

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tropp (2) som gjer stormåtak
personar, gruppe som kjem med ein avgjerande framstøyt i ein kamp(situasjon)
Døme
- vere stormtroppar for revolusjonen