Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 9 oppslagsord

skandale

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; opphavleg frå gresk ‘felle, snare’

Tyding og bruk

handling, hending eller åtferd som vekkjer harme eller pinleg oppsikt
Døme
  • lage skandale;
  • dei gjorde skandale;
  • dei var innblanda i ein skandale
Artikkelside

korrupsjonsskandale

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

skandale etter avsløring av korrupsjon
Artikkelside

historie

substantiv hokjønn

Opphav

av gresk historia ‘etterrøking, gransking’

Tyding og bruk

  1. utviklingsgang i tid utan nærmare avgrensing
    Døme
    • historia til jorda;
    • historia til fiskane
  2. (vitskap om) kulturutviklinga for menneska, manneætta eller ein avgrensa del av denne utviklinga;
    Døme
    • studere historie;
    • professor i historie;
    • Kina er eit land med ei gammal og ærerik historie;
    • Noregs eldste historie;
    • den første kvinnelege statsministeren i historia
  3. livsløp, lagnad
    Døme
    • ein får sjå historia hennar på teaterscena
  4. verk, lærebok i historie (2)
  5. skulefag, studium med historie (2) som emne;
    Døme
    • ha historie i andre timen
  6. mindre forteljing;
    Døme
    • fortelje ei god historie;
    • grove historier;
    • dikte opp ei fæl historie
  7. (pinleg, lei, ubehageleg) situasjon, hending, oppleving, skandale
    Døme
    • stelle i stand ei farleg historie;
    • det vart ei dyr historie

Faste uttrykk

  • gå over i historia
    • bli hugsa (for noko)
    • ta slutt, vere til ende
  • historias dom
    måten noko blir vurdert av ettertida
  • historias skraphaug
    stad for feilslått ideologi eller politikk frå tidlegare tider
    • apartheid hamna på historias skraphaug
  • skape historie
    utrette noko som set merke i utviklinga;
    skrive historie
  • skrive historie
    utrette noko som set merke i utviklinga;
    skape historie
  • vere historie
    ikkje finnast meir;
    vere forbi, forelda eller gammaldags
    • dette er no allereie historie
Artikkelside

dimensjon

substantiv hankjønn

Opphav

av latin di- og metiri ‘måle ut’; jamfør di- (2

Tyding og bruk

  1. fysisk utstrekning i éi retning
    Døme
    • dei tre dimensjonane lengd, breidd og høgd;
    • ei flate har to dimensjonar;
    • Einstein innførte tida som den fjerde dimensjonen
  2. omfang av ein viss storleik
    Døme
    • dimensjonen på materialen;
    • ei sak med store dimensjonar;
    • ein skandale av dimensjonar
  3. eit visst trekk ved ei sak, eit fenomen eller liknande;
    side, aspekt
    Døme
    • ein religiøs dimensjon;
    • ein historisk dimensjon;
    • den estetiske dimensjonen;
    • politikken har fått ein ny dimensjon med miljørørsla;
    • kulturelt mangfald er ein viktig dimensjon i kulturpolitikken
Artikkelside

komplett

adjektiv

Opphav

gjennom tysk og fransk, frå latin; jamfør komplement

Tyding og bruk

  1. som ikkje manglar ein einaste del;
    fulltalig, fullstendig
    Døme
    • ei komplett samling;
    • eit komplett oversyn over reglane
  2. i full utstrekning;
    i høgaste grad;
    Døme
    • komplett idioti;
    • ein komplett skandale
  3. brukt som forsterkande adverb: svært, heilt
    Døme
    • komplett likegyldig;
    • det er komplett umogleg å skjøne dette
Artikkelside

opprusting 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å ruste (1 i stykke;
Døme
  • opprustinga av dei gamle ubåtane er ein skandale
Artikkelside

skandalisere

skandalisera

verb

Tyding og bruk

la nokon bli råka av skandale;
skjemme ut;
Døme
  • familien vart skandalisert av all avisomtala saka fekk
Artikkelside

skandaleoppslag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

medieoppslag som dreier seg om ein skandale
Artikkelside

skandaløs

adjektiv

Opphav

frå fransk; jamfør skandale

Tyding og bruk

som vekkjer eller bør vekkje skandale;
forargeleg, skammeleg
Døme
  • rekneskapen avslørte skandaløse tilhøve
Artikkelside