Avansert søk

Nynorskordboka 95 oppslagsord

ri 2, ride

rida

verb

Opphav

norrønt ríða

Tyding og bruk

sitje på ryggen av eit dyr og styre det framover;
ferdast på hesteryggen
Døme
- ri på ein hest;
- ri i galopp
sitje skrevs over noko
Døme
- ri på gjerdet;
- ri på båtkvelven
bikke
Døme
- ri over
plage eller tyngje over tid
Døme
- det rir meg som ei mare;
- riden av skuldkjensle;
- poeten er riden av kjærleikslengt
segle eller ferdast på sjø eller bølgje
ha fordel eller nytte av
Døme
- ri på ei popularitetsbølgje
om hanndyr: stige opp på hodyr for å gjennomføre paring

Faste uttrykk

ikkje ri den dagen ein salar
vere sein i vendinga
ri for anker
liggje for anker i storm
ri inn
temje eller dressere til ridedyr
ri kjepphestar
stadig gje til kjenne si (fastlåste) meining om eit emne
ri nokon som ei mare
vere ei stor plage for nokon
dei økonomiske vanskane rei henne som ei mare
ri paragrafar
følgje lova svært strengt;
vere pirkete og formell;
jamfør paragrafryttar
ri prinsipp
tvihalde på prinsippa sine utan å ta omsyn til andre faktorar;
jamfør prinsippryttar
ri stormen av
- kome gjennom ein storm med å liggje på vêret
  ri av ein storm
- klare seg gjennom vanskar
  ministeren reid stormen av

ri 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt hríð

Tyding og bruk

brå smerte eller sinnsstemning;
åtak, raptus
Døme
- få ei ri
- - føderi
  - fødselsri
  - hosteri
kort stund
Døme
- ei lita ri;
- ei god ri
brukt som etterledd i samansetningar: periode med hardt vêr
- - frostri
  - uvêrsri

tak 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt tak

Tyding og bruk

det å ta;
grep
Døme
- fangtak;
- ta tak i noko;
- få godt tak
- i overført tyding:
  mistak;
  overtak
(kraftig) rørsle med hand eller fot
Døme
- symjetak;
- spadetak;
- åretak
- strøk, drag
  eit tak på fela
styrkeprøve, mannjamning
Døme
- basketak;
- brytetak;
- ryggtak;
- ta eit tak med nokon
- (på)røyning
  krafttak;
  skippertak
- ri (1
  sjukdomen kjem i harde tak
- i overført tyding: merg, styrke (1
  det er ikkje tak i han
haldepunkt, feste (1, herredøme, kontroll
Døme
- få tak med spettet;
- elden fekk tak;
- ho har eit tak på meg
bolk, avdeling, etappe, (kort) stund, rykk
Døme
- eit heilt tak;
- rykkje fram i tak;
- arbeide i tak;
- i eitt tak – utan stans
del av reiskap som ein held i
Døme
- handtak
stad der ein tek ut noko
Døme
- høytak;
- sandtak

Faste uttrykk

få taket på
meistre, greie noko(n)
ta seg på tak
ta seg saman
tak om tak
av og til

ri paragrafar

Tyding og bruk

følgje lova svært strengt;

vere pirkete og formell;

jamfør paragrafryttar;

Sjå: paragraf, ri

ri prinsipp

Tyding og bruk

tvihalde på prinsippa sine utan å ta omsyn til andre faktorar;

jamfør prinsippryttar;

Sjå: prinsipp, ri

ri nokon som ei mare

Tyding og bruk

vere ei stor plage for nokon;

Sjå: mare, ri

Døme

dei økonomiske vanskane rei henne som ei mare

ri kjepphestar

Tyding og bruk

stadig gje til kjenne si (fastlåste) meining om eit emne;

Sjå: kjepphest, ri

ri stormen av

Tyding og bruk

Sjå: ride, storm

kome gjennom ein storm med å liggje på vêret
Døme
- ri av ein storm
klare seg gjennom vanskar
Døme
- ministeren reid stormen av

ride ranke

Tyding og bruk

om barn: ri på kneet;

Sjå: ranke

kule 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt kúla ‘kul, hevelse’

Tyding og bruk

rund utvekst på tre
rykk (2), ri (1, 1), kast (4)
Døme
- ei hard kule
- - fyllekule
  - vindkule
gjeng (2), flokk (1)
Døme
- heile kula
omgang i spel
Døme
- ei kule poker
varp, storfangst
Døme
- ei heil kule

Faste uttrykk

gå ei kule varmt
bli ein oppheita situasjon;
kome til ein konfrontasjon med høg temperatur
når det vart for mykje stress, kunne det gå ei kule varmt

Side 1 av 10

Resultat per side: