Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 108 oppslagsord

raude 2

rauda

verb

Tyding og bruk

gjere raud;
bli raud, få raudfarge;
Døme
  • morgonsola raudar toppane;
  • det raudar på tytebærtuene;
  • det raudar på himmelen i vest
Artikkelside

raude 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt rauða f

Tyding og bruk

raud farge, raudleg skin;
jamfør morgonraude
Døme
  • raude på kinna
Artikkelside

raud

adjektiv

Opphav

norrønt rauðr, samanheng med latin ruber; jamfør rubin

Tyding og bruk

  1. som har ein farge som blod (og som ligg mellom oransje og fiolett i fargespekteret)
    Døme
    • raude roser;
    • vere raud og frisk i kinna;
    • eit raudt hus
  2. politisk radikal;
    Døme
    • politisk er han temmeleg raud

Faste uttrykk

  • den raude hanen gjel
    det brenn;
    det er brann
    • brannvernet har plikt til å rykkje ut når den raude hanen gjel
  • ikkje ha eit raudt øre
    vere heilt blakk
  • på raude rappen
    med ein gong;
    på flygande flekken
  • raud dag
    dag som er markert med raud skrift i kalender;
    fridag
  • raud lykt
    • lykt med raudt glas som blir tend (ved inngangen til ein sal) når billettane til ei framsyning eller ein konsert er utselde
    • fullt hus (1)
      • stykket vart vist kveld etter kveld for raude lykter
  • raud strek
    • raudfarga strek som markerer feil i ein tekst
      • få mange raude strekar
    • grense mellom det som er akseptabelt og det som er uakseptabelt
      • foreldre må setje nokre raude strekar for barna
  • raud tråd
    berande idé, hovudtema
    • gå som ein raud tråd gjennom boka
  • raude gardar
    • avdelingar av væpna kommunistar som har spela ei rolle under uro og revolusjonar i fleire europeiske land
    • ungdomsgrupper som skulle gjennomføre kulturrevolusjonen i Kina 1966–68
  • raude hundar
    barnesjukdom med raudt utslett;
    Rubella
  • raude tal
    tal som syner underskot i rekneskapen for ein driftsperiode
  • raudt kort
    • i idrett: kort som domar viser til utøvar som blir utvist frå tevling eller kamp
    • motseiing, innvending
      • fleire av debattantane burde ha fått raudt kort
  • raudt lys
    • stoppsignal (1)
      • få bot for å køyre på raudt lys
    • det å seie eller få nei til noko;
      avslag (2)
      • regjering gav raudt lys for avgifta;
      • dei fekk raudt lys for prosjektet
  • verke som ein raud klut
    vere årsak til sinne
Artikkelside

paradiseple

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

busk av slekta Malus med små, søte og raude frukter
Artikkelside

papegøye

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk, fransk og spansk; frå arabisk

Tyding og bruk

  1. tropisk fugl i fuglefamilien Psittacidae med krøkt nebb, fargerike fjører og med evne til å etterlikne mennesketale
    Døme
    • papegøyen var over 80 år gamal;
    • den raude, blå og gule papegøyen som sat i treet, måtte ha rømt
  2. person som tankelaust gjentek andre
    Døme
    • elevane er papegøyar og gjentar berre læraren

Faste uttrykk

  • skyte papegøyen
    vere særs heldig
Artikkelside

pannestein

substantiv hankjønn

Opphav

av panne (1

Tyding og bruk

takpanne av tegl;
Døme
  • eit kvitt hus med raude pannesteinar
Artikkelside

raud strek

Tyding og bruk

Sjå: raud, strek
  1. raudfarga strek som markerer feil i ein tekst
    Døme
    • få mange raude strekar
  2. grense mellom det som er akseptabelt og det som er uakseptabelt
    Døme
    • foreldre må setje nokre raude strekar for barna
Artikkelside

raud løpar

Tyding og bruk

lang, raud matte inn mot inngangsdør, brukt ved formelle eller høgtidelege høve;
Sjå: løpar
Døme
  • rulle ut den raude løparen for kongen
Artikkelside

den raude hanen gjel

Tyding og bruk

det brenn;
det er brann;
Sjå: hane, raud
Døme
  • brannvernet har plikt til å rykkje ut når den raude hanen gjel
Artikkelside

raud jonsokblom

Tyding og bruk

plante i nellikfamilien med raude blomstrar;
Silene dioica;
Artikkelside
Side 1 av 11