Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
31 результатів

Словник нюношка 31 oppslagsord

oppsyn

іменник середній або жіночий

Походження

i tydinga ‘kontroll’ truleg av tysk Aufsicht, opphavleg ‘det å sjå opp’; jamfør oppsikt

Значення та вживання

  1. Приклад
    • ha eit kvast oppsyn;
    • ha eit ærleg oppsyn
  2. (organ som fører) tilsyn, kontroll, overvaking
    Приклад
    • ha oppsyn med noko
Сторінка статті

skarp 2

прикметник

Походження

norrønt skarpr

Значення та вживання

  1. som skjer godt;
    med kvass kant eller spiss
    Приклад
    • ein skarp kniv;
    • skarpe klør
  2. spiss, brå
    Приклад
    • eit skarpt hjørne;
    • ein skarp sving
  3. klar og tydeleg;
    Приклад
    • skarpe andletsdrag;
    • eit skarpt fotografi;
    • dra ei skarp grense
  4. om luft, lukt, lyd eller lys: bitande, stikkande;
    gjennomtrengjande;
    blendane, sterk;
    Приклад
    • skarp vårluft;
    • ein ost med skarp lukt;
    • ho hadde ei skarp røyst;
    • ein morgon med skarpt lys
  5. om jord: full av sand og stein;
    Приклад
    • ein furumo med skarp jord
  6. om sans eller sanseorgan: som oppfattar klart;
    god
    Приклад
    • ha skarpt syn;
    • ha eit skarpt øyre
  7. rask i tanke og oppfatning;
    gløgg, intelligent
    Приклад
    • dei skarpaste forskarane
  8. hard, streng, nådelaus;
    Приклад
    • få skarp kritikk;
    • gje ei skarp irettesetjing;
    • vere under skarpt oppsyn;
    • det vart ei skarp tevling
    • brukt som adverb:
      • sjå skarpt på nokon
  9. som har prosjektil
    Приклад
    • skarpe skot
    • brukt som substantiv:
      • skyte med skarpt
  10. kvikk, rask
    Приклад
    • det gjekk i skarpt trav

Фіксовані вирази

  • ein skarp ein
    dram med sterkt brennevin
    • ta seg ein skarp ein
  • gjere det skarpt
    prestere svært godt
    • han gjorde det skarpt til eksamen
  • ikkje den skarpaste kniven i skuffa
    ikkje blant dei klokaste;
    mindre intelligent
  • skarp tunge
    krass og direkte måte å snakke på
    • ein forfattar med skarp tunge og ein kvass penn
  • skarpt føre
    skiføre med hard, grovkorna snø
Сторінка статті

radar

іменник чоловічий

Походження

frå engelsk, forkorting for radio detecting and ranging ‘peiling og avstandsmåling med hjelp av radio’

Значення та вживання

  1. apparat som finn og måler avstand til ein gjenstand med hjelp av radiobølgjer
    Приклад
    • dei oppdaga to ukjende fly på radaren
  2. Приклад
    • politiet tok sju bilistar med radar

Фіксовані вирази

  • på radaren
    under oppsyn;
    jamfør ha i kikerten
    • politiet har hatt terroristen på radaren i fleire år;
    • spelaren var på radaren til talentspeidaren
  • under radaren
    utan å bli oppdaga;
    utan å vekkje merksemd
    • saka har gått under radaren på pressa;
    • problema har snike seg under radaren
Сторінка статті

mus

іменник жіночий

Походження

norrønt mús, av mýss

Значення та вживання

  1. gråbrun smågnagar i musefamilien som er mindre enn vånd og rotte;
    jamfør husmus, markmus
    Приклад
    • katten fanga mus
  2. folkeleg nemning for ytre kjønnsorgan hos kvinner
  3. styreeining for markøren på ein dataskjerm

Фіксовані вирази

  • fjellet fødde ei mus
    (etter Esop) det vart smått resultat i høve til innsatsen
  • gå ned med mann og mus
    (om skip) søkke med alt om bord
  • kattens leik med musa
    oppgjer eller kamp der den eine parten er særs overlegen i styrke
    • fotballkampen vart kattens leik med musa, og laget vann stort
  • leike katt og mus
    ikkje la seg fange
    • tjuvane leikte katt og mus med politiet
  • når katten er borte, dansar musene på bordet
    når leiaren ikkje held oppsyn, gjer dei underordna det dei vil
  • stille som ei mus
    svært stille
    • han sat stille som ei mus;
    • ungane er stille som mus
Сторінка статті

meister

іменник чоловічий

Походження

norrønt meistari, gjennom lågtysk og gammalfransk, frå latin; same opphav som magister

Значення та вживання

  1. rettleiar eller lærar i noko
    Приклад
    • den herre og meister som han var sett til å tene
  2. sjølvstendig handverkar med meisterbrev
    Приклад
    • lærling, svein og meister
  3. person som er særs dyktig i noko;
    ein som er best i noko;
    Приклад
    • øving gjer meister;
    • vere ein meister på piano;
    • ho er ein meister til å fortelje;
    • bli norsk meister på 800 m
  4. brukt som etterledd i samansetningar: person som leier eller har oppsyn med noko

Фіксовані вирази

  • vere meister for
    vere opphavsmann til;
    greie
    • han var meister for den beste nynorske kortprosaen
Сторінка статті

maske 1

іменник жіночий

Походження

gjennom tysk, fransk og italiensk; truleg frå arabisk maskhara ‘artist, tryllekunstnar’

Значення та вживання

  1. laust dekke som skal løyne eller dekkje heile eller delar av andletet
    Приклад
    • lage maske til karnevalet;
    • ransmannen brukte maske
  2. Приклад
    • ta på seg støvlar, vernedrakt, maske og doble hanskar
  3. ferdig sminka skodespelarandlet
    Приклад
    • ei vellykka maske
  4. lag av krem eller liknande som skal liggje på andletet ei viss tid for å reinse eller fukte huda;
    Приклад
    • leggje ei maske
  5. (gips)avstøyping av eit andlet

Фіксовані вирази

  • bli lang i maska
    vise tydeleg at ein blir skuffa, svært forundra eller liknande
  • halde maska
    ikkje røpe kjensler eller tankar
  • kaste maska
    vise korleis ein verkeleg er
  • stiv i maska
    uttrykkslaus
  • stram i maska
    morsk
    • ho vart stram i maska da ho høyrde kva dei hadde gjort
Сторінка статті

kikert 2, kikkert

іменник чоловічий

Походження

av lågtysk kiker; samanheng med kike (1

Значення та вживання

optisk instrument av røyr med linser som forstørrar;
Приклад
  • sjå i kikert

Фіксовані вирази

  • ha i kikerten
    ha under oppsyn
Сторінка статті

katt

іменник чоловічий

Походження

norrønt kǫttr; i tydinga ‘pisk’ av engelsk cat (o’ nine tails)

Значення та вживання

  1. lite husdyr og kjæledyr av kattefamilien;
    Приклад
    • katten freste mot hunden;
    • kattar og hundar er dei vanlegaste kjæledyra våre;
    • ho klappa katten på den mjuke pelsen;
    • katten vår liker seg best under omnen
  3. noko som liknar eller minner om ein katt (1)
  4. pisk (1, 1) med (som oftast) ni lange tynne lêrreimer, brukt som straffereiskap
    Приклад
    • katt var ein vanleg straffereiskap brukt til kakstryking
  5. stor talje (2 til å heise opp ankeret med;

Фіксовані вирази

  • få katten
    få avskil;
    få sparken
  • gje katten i
    ikkje bry seg om noko eller nokon;
    gje blaffen i
  • hengje bjølla på katten
    utsetje seg for ubehag ved å vere talsmann for ei sak andsyndes ein motpart
  • i mørkeret er alle kattar grå
    i mørkeret er alle skilnader viska ut
  • ikkje gjere ein katt fortred
    ikkje gjere nokon noko vondt;
    vere heilt ufarleg
  • kattens leik med musa
    oppgjer eller kamp der den eine parten er særs overlegen i styrke
    • fotballkampen vart kattens leik med musa, og laget vann stort
  • kjøpe katten i sekken
    ikkje vite kva ein får;
    bli lurt
  • leike katt og mus
    ikkje la seg fange
    • tjuvane leikte katt og mus med politiet
  • nihala katt
    pisk med ni lange tynne lêrreimer, brukt som straffereiskap
  • når katten er borte, dansar musene på bordet
    når leiaren ikkje held oppsyn, gjer dei underordna det dei vil
  • sleppe katten ut av sekken
    • røpe ei hemmelegheit
    • kome med ei sensasjonell opplysing
  • som hund og katt
    i stadig fiendskap
    • dei levde som hund og katt
  • som katten rundt den varme grauten
    som ikkje vågar å gje seg i kast med noko som ein er svært oppteken av;
    som ikkje vågar å kome inn på noko
Сторінка статті

trafikkpoliti

іменник середній

Значення та вживання

uniformert politi som har oppsyn med den køyrande og gåande trafikken
Сторінка статті

på radaren

Значення та вживання

under oppsyn;
jamfør ha i kikerten;
Sjå: radar
Приклад
  • politiet har hatt terroristen på radaren i fleire år;
  • spelaren var på radaren til talentspeidaren
Сторінка статті