Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
140 результатів

Словник нюношка 140 oppslagsord

militær 1

іменник середній

Походження

av militær (2

Значення та вживання

i bunden form eintal: forsvar (2) eller krigsmakt (2) i eit land;
Приклад
  • vere i militæret;
  • bli innkalla til militæret
Сторінка статті

militær 2

прикметник

Походження

gjennom fransk, frå latin; av miles, genitiv militis, ‘soldat’

Значення та вживання

som gjeld eller høyrer til forsvaret til eit land i tilfelle krig;
til skilnad frå sivil (2, 1)
Приклад
  • militært område;
  • militær straffesak;
  • militære styrkar
  • brukt som substantiv:
    • få støtte både frå politi og det militære;
    • norske militære deltek i operasjonen;
    • ein høgtståande militær
Сторінка статті

sivilist

іменник чоловічий

Походження

jamfør sivil (2

Значення та вживання

person som ikkje er knytt til militæret;
sivilperson;
Сторінка статті

borgarleg

прикметник

Значення та вживання

  1. som er tilhengjar av ein konservativ, liberal eller kristeleg ideologi;
    ikkje-sosialistisk
    Приклад
    • dei borgarlege partia;
    • borgarleg regjering
    • brukt som adverb
      • røyste borgarleg
  2. som ikkje er kyrkjeleg eller religiøs;
    Приклад
    • borgarleg vigsel
    • som adverb
      • dei gifte seg borgarleg
  3. som gjeld, har med borgarklassa å gjere;
    som er særmerkt for mellomklassa sine normer
  4. som vedkjem eller er særmerkt for ein statsborgar;
    Приклад
    • borgarlege rettar
  5. Приклад
    • den borgarlege straffelova
  6. ikkje adeleg eller kongeleg
    Приклад
    • borgarleg ektefelle
    • som adverb
      • prinsessa gifte seg borgarleg

Фіксовані вирази

  • borgarleg moral
    tilsynelatande lytefri moral
Сторінка статті

vinkel

іменник чоловічий

Походження

frå lågtysk; samanheng med vinke, opphavleg ‘bøying’

Значення та вживання

  1. geometrisk figur som er avgrensa av to rette linjer frå same punktet;
    opning mellom to rette linjer som skjer kvarandre
  2. posisjon som ein ser eller gjer noko frå
    Приклад
    • eit knallhardt skot frå skrå vinkel;
    • ta biletet frå ein annan vinkel
  3. i overført tyding: synsvinkel
    Приклад
    • sjå noko frå ulike vinklar
  4. reiskap til å måle (rette) vinklar med
  5. kryss (1, 3) (i fotballmål)
    Приклад
    • skotet gjekk heilt opp i vinkelen
  6. militær distinksjon (2) i form av ein omvend V
    Приклад
    • ein korporal med to vinklar på jakka

Фіксовані вирази

  • i vinkel
    med 90° vinkel mellom to delar i ein heilskap
    • dørkarmen er ikkje i vinkel;
    • stova er bygd i vinkel
  • klikke i vinkel
    miste fatninga;
    bli rasande;
    gå frå konsepta
  • konkav vinkel
    vinkel mindre enn 180°
  • konveks vinkel
    vinkel større enn 180°
  • like vinkel
    vinkel på 180° = rett linje
  • rett/bein vinkel
    vinkel på 90°
  • spiss vinkel
    • vinkel under 90°
    • i lagspel: utgangspunkt for spark, kast eller skot langt nede mot dødlinja på sida av målet
      • skyte ballen frå spiss vinkel
  • stump vinkel
    vinkel mellom 90° og 180°
Сторінка статті

subordinasjon

іменник чоловічий

Походження

av subordinere

Значення та вживання

age for ein føresett;
Приклад
  • militær subordinasjon
Сторінка статті

slag 1

іменник середній

Походження

norrønt slag

Значення та вживання

  1. (rask) rørsle med stor kraft med hand eller reiskap mot noko med stor kraft;
    det å slå (2, 1);
    Приклад
    • slå harde slag med ei sleggje;
    • gje eit slag med knyttneven;
    • klokka slo tolv slag;
    • eit godt slag med racketen;
    • kvalen gjorde eit slag med sporden
  2. det at noko eller nokon blir ramma (hardt);
    (ufrivillig) kraftig støyt;
    dunk, dask
    Приклад
    • falle og få eit slag i hovudet
  3. jamn dunking frå noko;
    rytmisk samandraging
    Приклад
    • slaga i maskinen;
    • høyre slaga av bølgjene mot båtsida;
    • hjartet slår om lag 70 slag i minuttet
  4. lei hending som råkar brått og kraftig;
    ulykke
    Приклад
    • å bli aleine er eit hardt slag;
    • det var eit slag for heile familien
  5. plutseleg sjukdomsanfall på grunn svikt i livsviktige organ, oftast hjerne og hjarte
    Приклад
    • han har fått slag;
    • døy av slag
  6. væpna kamp mellom fiendtlege styrkar;
    militær trefning
    Приклад
    • slaget på Stiklestad;
    • vinne eit slag;
    • slaget om byen
  7. krafttak for å oppnå noko eller vinne over noko eller nokon;
    konflikt eller motsetnad mellom stridande interesser
    Приклад
    • slaget om sjåarane;
    • ho vann slaget om gullet;
    • opposisjonen tapte slaget
  8. einskild omgang av leik eller spel;
    Приклад
    • eit slag krokket;
    • skal vi ta eit slag kort?
  9. ombretta kant på klede
    Приклад
    • slaget på ei jakke
  10. laustsitjande overplagg utan ermar
  11. rørsle i rett linje etter kvar gang ein skiftar retning;
    Приклад
    • båten tok eit slag opp mot vinden;
    • gjere eit slag bortover golvet
  12. råske eller væte på noko
    Приклад
    • det har gått slag i handkleda
  13. Приклад
    • sjå slag etter gaupe
  14. om båtar: overgang mellom side og botn;
  15. brukt om samansetningar om noko som ein slår mot;
    i ord som spikarslag

Фіксовані вирази

  • eit slag i lufta
    gjerning som er heilt utan verknad
  • ha fritt slag
    ha full handlefridom
  • i slag
    i god form
    • han er verkeleg i slag i kveld;
    • eg kjenner meg ikkje i godt slag i dag
  • med eitt slag
    brått, plutseleg
  • mellom slaga
    mellom to periodar med høg aktivitet
    • deltakarane kvilte mellom slaga;
    • han tok ein matbit mellom slaga
  • på slaget
    nøyaktig på tida
    • han stod på døra på slaget tolv
  • slag i slag
    utan stogg imellom
  • slå eit slag for
    ta eit ekstra tak for;
    kjempe for
    • slå eit slag for miljøet
Сторінка статті

gjevakt, givakt

іменник незмінні

Походження

av bokmål gi(v) akt, militær kommando; jamfør akt (2

Значення та вживання

  1. i militærstell: det å stå i grunnstilling med stram haldning
    Приклад
    • stå i stram gjevakt;
    • gardistane stod i gjevakt da dronninga kom
  2. overført tyding: det å stå rett eller klar til noko
    Приклад
    • nervane stod i gjevakt før konserten;
    • pupillane stod i gjevakt under heile filmen
Сторінка статті

ulydnad

іменник чоловічий

Значення та вживання

det å vere ulydig;
Приклад
  • vise grov ulydnad;
  • militær ulydnad

Фіксовані вирази

  • sivil ulydnad
    det å nekte å rette seg etter lover og offentlege vedtak som ein del av ein politisk kamp
Сторінка статті

tukt

іменник жіночий

Походження

norrønt tykt; frå lågtysk

Значення та вживання

  1. streng oppseding eller åtferdsnorm frå forelder eller annan formyndar;
    Приклад
    • halde streng tukt;
    • følgje militær tukt
  2. tukt (1) med bruk av kroppsleg straff
    Приклад
    • få tukt i barndomen;
    • før i tida var det vanlegare med tukt av uskikkelege barn

Фіксовані вирази

  • i tukt og ære
    på sømeleg vis
    • leve i tukt og ære
  • ikkje ta tukt
    ikkje bli betre eller lydigare av å bli straffa
  • med tukt å melde
    ærleg tala;
    i sanning
    • med tukt å melde var filmen ganske keisam
Сторінка статті