Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
52 результатів

Словник нюношка 52 oppslagsord

framand

прикметник

Походження

av lågtysk vremede ‘borte, fjerna frå’, jamfør dansk fremmed; samanheng med fram

Значення та вживання

  1. som høyrer til ein stad langt borte;
    Приклад
    • bu i eit framandt land;
    • framande styrkar tok seg inn i landet;
    • ha innsikt i framande kulturar;
    • lære framande språk
  2. ukjend på ein stad eller for ein person;
    komen utanfrå
    Приклад
    • snakke til vilt framande folk;
    • kjenne seg framand i miljøet
    • brukt som substantiv
      • han er ein framand i bygda
  3. som gjeld eller høyrer til nokon annan;
    Приклад
    • det er ei framand ku i flokken;
    • kome på framande hender;
    • framand eigedom
  4. som ein ikkje skjønar eller kjenner til;
    som ligg fjernt frå ein;
    Приклад
    • vere framand med eit arbeid;
    • dette er framandt for meg;
    • ei framand verd;
    • ein framand smak;
    • du er så framand i røysta;
    • dei er framande for kvarandre
  5. som ikkje høyrer til i eit visst fysisk eller biologisk miljø
    Приклад
    • framande arter;
    • framande organismar
  6. brukt som substantiv, i fleirtal: gjester
    Приклад
    • vi ventar framande;
    • dei fekk framande
Сторінка статті

ute

прислівник

Походження

norrønt úti; av ut

Значення та вживання

  1. under open himmel;
    i friluft;
    motsett inne (1)
    Приклад
    • gå ute og fryse;
    • liggje ute;
    • barna er ute og leiker;
    • eg finn dei verken ute eller inne;
    • ute på trappa
  2. på ein stad unna eit visst utgangspunkt;
    Приклад
    • ute på fjorden;
    • ute på kjøkenet;
    • ute ved kysten;
    • ute på øyane
  3. ikkje heime;
    ikkje til stades
    Приклад
    • sjefen er ute;
    • vere ute og handle
  4. heimanfrå i lengre tid;
    i utlandet;
    på framand stad
    Приклад
    • han var ute under krigen;
    • ute og heime
  5. heimanfrå for å vere selskapeleg
    Приклад
    • vere ute på byen;
    • ho er ute til langt på natt
  6. utanfor sitt vanlege hus, hylster, dekke eller liknande
    Приклад
    • kyllingen er ute av skalet;
    • skjorteflaket heng ute;
    • kniven er ute av slira
  7. brukt for å vise at noko er fjerna, ekskludert eller liknande;
    ikkje lenger del av
    Приклад
    • garden er ute av familien;
    • ho er ute av konkurransen;
    • han er ute av soga
  8. i verksemd, på ferde, til stades
    Приклад
    • vere tidleg ute;
    • ho er ute med strekane sine;
    • han er ute og skriv i avisa att;
    • vere ute etter revansje
  9. brukt for å uttrykkje at ein møter noko eller er utsett for noko, oftast vanskeleg eller ubehageleg
    Приклад
    • vere ute for eit uhell;
    • ho var ute for ein svindlar på internett
  10. til endes;
    forbi, slutt;
    utgått
    Приклад
    • fristen er ute;
    • før året er ute;
    • snipp, snapp, snute, så var eventyret ute
  11. ikkje på moten;
    ikkje etterspurd;
    motsett inne (6)
    Приклад
    • slengbukser er heilt ute no

Фіксовані вирази

  • hundre og eitt ute
    det ser verkeleg ille ut;
    spelet er tapt;
    jamfør hundreogein
    • er flyet forseinka, er hundre og eitt ute;
    • no er hundre og eitt ute
  • ille ute
    i store vanskar;
    i stor fare
    • bøndene var ille ute når innhaustinga slo feil
  • ute av spel
    ikkje kunne delta i noko;
    ikkje vere aktivt med på noko
    • han har brote foten og er ute av spel fram til jul
  • vere seint ute
    vere (for) sein til noko;
    vere forseinka
    • vere seint ute med julegåvene;
    • han var altfor seint ute og slapp ikkje inn på stadion
  • vere ute av seg
    kjenne sterke kjensler av sorg, fortviling eller liknande
    • ho var heilt ute av seg av sorg;
    • eg vart heilt ute av meg da hunden min forsvann
  • vere ute av stand til
    ikkje ha krefter eller makt til;
    ikkje makte, ikkje orke
    • ho er ute av stand til å forsørgje seg sjølv
  • vere ute etter
    prøve å treffe (nokon); prøve å få has på
  • vere ute med nokon
    ikkje vere håp om redning;
    vere fortapt
    • båten kantrar, det er ute med oss!
Сторінка статті

tendere

tendera

дієслово

Походження

gjennom tysk; frå latin ‘spenne, strekkje (seg etter)'

Значення та вживання

  1. ha tildriv eller tendens (1) til
    Приклад
    • tendere til å gløyme noko;
    • eg tenderer til å vere samd med deg
  2. utvikle seg mot;
    peike i retning av
    Приклад
    • politikken tenderer mot å bli framand for folk
  3. vere nesten det same som;
    likne på
    Приклад
    • den dårlege avfallshandteringa tenderer mot å vere miljøkriminalitet
Сторінка статті

selskap

іменник середній

Походження

frå lågtysk, av selle ‘kamerat’, opphavleg ‘samling av kameratar’; jamfør norrønt selskapr

Значення та вживання

  1. Приклад
    • eg såg han i selskap med ein framand mann;
    • kan du halde meg med selskap ei stund?
    • eg er redd tenåringen er komen i dårleg selskap;
    • han fekk seg hund for selskaps skuld
  2. sosial samkome;
    Приклад
    • skal du ha selskap på bursdagen din?
    • vi er bedne i selskap neste helg
  3. samling av folk;
    gruppe av menneske
    Приклад
    • selskapet sit til bords no
  4. økonomisk verksemd
  5. samskipnad med eit visst føremål;
    Приклад
    • eit vitskapleg selskap

Фіксовані вирази

  • det gode selskap
    den fornemme og kultiverte delen av samfunnet;
    ei leiande gruppe
    • etter skandalen vart ho kasta ut av det gode selskap
Сторінка статті

valuta

іменник чоловічий

Походження

italiensk av; latin valere ‘vere verd’

Значення та вживання

  1. myntslag i eit land
    Приклад
    • framand valuta
  2. utanlandsk betalingsmiddel
  3. verdi som eit verdipapir lyder på
  4. motverdi, vederlag
    Приклад
    • få valuta for pengane

Фіксовані вирази

  • hard valuta
    • sterkt etterspurd valuta
    • noko som er ettertrakta
      • brennevin var hard valuta under krigen
Сторінка статті

tunge 1

іменник жіночий

Походження

norrønt tunga; samanheng med latin lingua ‘tunge, språk’

Значення та вживання

  1. beinlaust, muskuløst organ i munnhola hos menneske og dyr
    Приклад
    • sleikje med tunga;
    • (kunne ha) bite seg i tunga – til dømes med det same ein har sagt noko ein angrar
    • på eller av dyr, mellom anna som matrett:
      • torsketunge;
      • smørbrød med tunge – til dømes av storfe
    • om tunga som talereiskap:
      • eg vil ikkje ta ordet på tunga;
      • ha skarp tunge;
      • tøyme tunga si;
      • vonde tunger (seier at …) – folk som sladrar og vil sverte ein
  2. Приклад
    • framand tunge;
    • norsk tunge;
    • dansk tunge – nordisk språk i mellomalderen
  3. noko som liknar ei tunge (1, 1)
    Приклад
    • bretunge;
    • eldtunge;
    • landtunge;
    • tiriltunge;
    • breen endar i ei tunge nedover dalen;
    • kjolen hadde tunger i halslinninga;
    • tunge i ein pens – rørleg skjenedel i sporveksel;
    • tungene på bekaren;
    • tunga i kilenota
    • visar på vektskål
  4. flyndrefisken Solea solea

Фіксовані вирази

  • ha på tunga
    hugsar (noko) nesten, skulle til å seie (noko)
    • eg har det på tunga
  • halde tunga beint i munnen
    konsentrere seg for å halde jamvekta, passe på at alt går rett føre seg
  • rette tunge
    strekkje ut tunga som uttrykk for vanvørdnad eller hovmod
  • tale i tunger
    under religiøs ekstase tale språk ein ikkje har lært og som må tolkast for tilhøyrarane
  • tale med to tunger
    seie snart det eine, snart det andre;
    seie motstridande ting
  • tunga på vektskåla
    det som kan avgjere ei sak
    • han røysta nei og vart tunga på vekstskåla
Сторінка статті

presentere

presentera

дієслово

Походження

gjennom fransk; frå latin, samanheng med presens

Значення та вживання

  1. vise, leggje fram
    Приклад
    • presentere eit nytt produkt;
    • dei vart presenterte ei rekning på 1000 kroner
  2. Приклад
    • teateret vil presentere to Ibsen-stykke
  3. gjere ein person kjent for ein annan person eller for ei forsamling;
    Приклад
    • ho presenterte artistane

Фіксовані вирази

  • presentere gevær
    gjere honnør ved å halde geværet loddrett framfor brystkassa med munninga opp
  • presentere seg
    seie namnet sitt (når ein helsar på ein framand)
Сторінка статті

makt

іменник жіночий

Походження

norrønt makt, frå lågtysk; samanheng med måtte

Значення та вживання

  1. det å kunne bestemme over andre eller kunne styre ei utvikling;
    sterk innverknad;
    Приклад
    • kunnskap er makt;
    • ha makt over nokon;
    • ta makta i landet;
    • kome til makta;
    • det står ikkje i mi makt å hindre det
  2. stat eller institusjon som har makt (1)
    Приклад
    • ei nøytral makt;
    • gå i teneste hos ei framand makt
  3. kraft, styrke
    Приклад
    • eg har inga makt i armane;
    • bruke makt for å opne døra;
    • ta i av all makt
  4. vald, tvang
    Приклад
    • bruke makt for å oppnå noko;
    • eg tok frå henne lommeboka med makt
  5. stridskrefter
  6. overnaturleg vesen
    Приклад
    • gode og vonde makter

Фіксовані вирази

  • få/ha nokon i si makt
    få eller ha råderett over noko eller nokon
    • musikaren fekk publikum i si makt;
    • ordføraren hadde tala i si makt
  • ha ordet i si makt
    vere god til å uttrykkje seg
  • setje makt bak noko
    tvinge fram noko
    • ha vilje til å setje makt bok krava
  • stå ved makt
    vere gyldig
Сторінка статті

fugl

іменник чоловічий

Походження

norrønt fugl

Значення та вживання

  1. virveldyr med to bein, fjør og venger, som legg egg
    Приклад
    • store fuglar;
    • jakte på fugl;
    • kjenne seg fri som fuglen;
    • fuglen sit og syng i buret sitt
  2. kjøt av fugl (1)
    Приклад
    • ha fugl til middag
  3. Приклад
    • ein einsam fugl;
    • ho er ein fri fugl

Фіксовані вирази

  • framand fugl
    noko eller nokon som kjenner seg eller blir sett på som framand i eit miljø
  • fuglen er flogen
    personen det er snakk om, er vekke
  • korkje fugl eller fisk
    korkje det eine eller det andre
  • lause fuglar
    personar som har falle utanfor i samfunnet og som ikkje har nokon plass å bu
    • bygget er ein tilhaldsstad for byens lause fuglar
  • smake av fugl
    vere av høg kvalitet;
    love bra
    • den nye boka smakar av fugl
  • éin fugl i handa er betre enn ti på taket
    det vesle og sikre ein allereie har, er meir verdt enn alt ein håpar eller trur ein kan få
Сторінка статті

føregard, forgard

іменник чоловічий

Походження

av føre-

Значення та вживання

  1. bygning framfor annan bygning
    Приклад
    • rommet ligg i føregarden
  2. plass framfor bygning
    Приклад
    • setje seg på ein benk i føregarden;
    • turistane samla seg i føregarden til katedralen
  3. i overført tyding: stad, rom eller tilstand ved inngangen til eller starten av noko
    Приклад
    • området blir kalla føregarden til Jotunheimen;
    • oppdage ein framand ubåt i føregarden til landet

Фіксовані вирази

  • helvetes forgard
    forferdeleg stad eller sinnstilstand
    • bydelen blir skildra som helvetes forgard
Сторінка статті