Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
69 результатів

Словник нюношка 69 oppslagsord

AD, a.D.

абревіатура

Значення та вживання

forkorting for anno Domini
Сторінка статті

gaum

іменник чоловічий

Походження

norrønt gaumr; samanheng med gå (2

Значення та вживання

Приклад
  • lese boka med gaum

Фіксовані вирази

  • gje gaum på
    leggje merke til, anse (vel) etter, ta ad notam
Сторінка статті

morganatisk

прикметник

Походження

av mellomalderlatin (matrimonium ad) morganaticam ‘(ekteskap med) morgongåve (men ikkje del i eigedomen til mannen)'; av gammalhøgtysk morgan ‘morgon(gåve)'

Фіксовані вирази

  • morganatisk ekteskap
    ekteskap mellom ein mann av fyrsteleg ætt og ei kvinne av lågare rang der kona (og barna) ikkje får arverett;
    ekteskap til venstre hand
Сторінка статті

avis

іменник жіночий

Вимова

aviˊs

Походження

frå fransk ‘meining, melding’; av latin ad ‘til’ og visum ‘syn, tanke’

Значення та вживання

  1. regelbunden publikasjon som inneheld aktuelle saker og nyhende;
    Приклад
    • abonnere på ei avis;
    • det står i avisa;
    • lese aviser på nettet
  2. økonomisk føretak som gjev ut ei avis (1)
    Приклад
    • starte ei ny avis
  3. lokale der ei avis (2) held til
    Приклад
    • klassa besøkte avisa

Фіксовані вирази

  • kome i avisa
    bli omtalt i avisa
Сторінка статті

av 2

прийменник

Походження

norrønt af

Значення та вживання

  1. står til nemning for utgangspunktet for ei rørsle eller for det som noko blir skilt frå
    Приклад
    • dette av hesten;
    • hogge greinene av treet;
    • ikkje kome av flekken;
    • gå ut av huset;
    • kome opp av vatnet;
    • kome ned av fjellet;
    • slite helsa av seg;
    • kome ut av kontroll
  2. står til nemning for opphav
    Приклад
    • vere av same ætta;
    • abortlova av 1978;
    • ny av året;
    • lære av noko;
    • ha glede av noko;
    • få låne noko av nokon;
    • ein roman av ein debutant
  3. står til nemning for årsak til eller motiv for ei gjerning eller ein tilstand
    Приклад
    • sjuk av sorg;
    • klok av skade;
    • skjemmast av noko;
    • gjere noko av fri vilje;
    • det lyser av dag;
    • melde avbod på grunn av sjukdom;
    • vere avhengig av nokon;
    • av samanhengen ser vi at …;
    • ha eit inntrykk av at …
  4. står til nemning for emne, slag, middel, reiskap eller måte
    Приклад
    • ein ring av gull;
    • leve av fiske;
    • ta i av alle krefter;
    • vere av same meining;
    • i ein fart av 80 km i timen;
    • kan du ta eit bilete av meg?
  5. står til nemning for ein heilskap eller ei mengd
    Приклад
    • kvar og ein av oss;
    • for mykje av det gode;
    • pengar har eg nok av;
    • resten av dagen
  6. med omsyn til;
    når det gjeld
    Приклад
    • norsk av ætt og sinn;
    • liten av vekst
  7. brukt i uttrykk for samband mellom eigar og eigedom og for tilknytingssamband
    Приклад
    • eigaren av ein gard;
    • kven er du dotter av?
    • sitje ved enden av bordet;
    • summen av to tal;
    • føremonen av å ha gode evner
  8. står til det logiske subjektet i setninga
    Приклад
    • boka er skriven av ein kjend forfattar;
    • han var likt av alle
  9. står til ein karakteristikk
    Приклад
    • ein mann av få ord;
    • ein formidlar av rang
  10. brukt i visse uttrykk som omtolking av opphavleg norrønt at (eller dansk ad)
    Приклад
    • le av noko;
    • gå inn av døra
  11. brukt i uttrykk for mengd
    Приклад
    • 97 av 100 gonger;
    • vere full av lovord
  12. står til noko eller nokon som det blir gjort noko med
    Приклад
    • restaurering av kulturminne;
    • ho gjorde narr av han
  13. står til refleksivt pronomen som tillegg til adjektiv eller adverb for å skildre ein person
    Приклад
    • vere redd av seg;
    • han var uroleg og ute av seg
  14. står til noko eller nokon som blir samanlikna med noko anna
    Приклад
    • ein thriller av ein fotballkamp;
    • ein brande av ein kar
  15. brukt som adverb: bort, i veg, til sides, unna;
    jamfør av stad
    Приклад
    • smyge seg av;
    • vegen bøyer av sørover;
    • ta av til venstre;
    • vere av etter ved og vatn;
    • vike av frå den rette linja;
    • skremme nokon av;
    • leggje av pengar;
    • kvar skal du av?
  16. brukt som adverb: om lausriving, fråskiljing, deling, etterlikning
    Приклад
    • ta av loket;
    • gå av på neste stasjon;
    • ta av seg skoa;
    • slite av eit tau;
    • skilje seg av med noko;
    • venje ein av med noko;
    • setje av pengar til noko;
    • skrive av noko
  17. brukt som adverb: viser at noko blir avbrote eller tek slutt
    Приклад
    • slå av varmen;
    • skru av lyset
  18. brukt som adverb: viser at noko minkar eller får eit resultat
    Приклад
    • bløme av;
    • stilne av;
    • fyre av eit skot;
    • det blir det ikkje noko av

Фіксовані вирази

  • av og til
  • av seg sjølv
    ved eiga kraft
    • dette vil gå av seg sjølv
  • frå … av
    i uttrykk for tid: frå (eit gjeve tidspunkt) og på uviss tid framover
    • frå morgonen av;
    • frå no av
Сторінка статті

assosiere

assosiera

дієслово

Вимова

asosieˊre

Походження

av latin associare ‘sameine’, av ad ‘til’ og socius ‘samlagsbror’

Значення та вживання

  1. binde, knyte saman med assosiasjon
    Приклад
    • du og eg assosierer likt;
    • assosiere reker med sommar
  2. slutte seg til (særleg på ein lausare måte);
    gjere seg forbunden med
    Приклад
    • vere assosiert med ein organisasjon;
    • å assosiere seg med målsaka

Фіксовані вирази

  • assosiert medlem
    person eller ting som er praktisk tilknytt eit fellesskap eller ein kategori utan å oppfylle dei formelle krava for medlemskap
    • vere assosiert medlem av eit band;
    • landet er assosiert medlem av EU
Сторінка статті

assistere

assistera

дієслово

Вимова

asisteˊre

Походження

frå latin ‘stille seg bortåt, stå attmed’, av ad ‘til’ og sistere ‘stille’

Значення та вживання

  1. Приклад
    • assistere nokon i arbeidet;
    • assistere eit fartøy i havsnaud

Фіксовані вирази

  • assisterande direktør
    nemning for stilling (5) som er avløysar for direktør;
    nestleiar
  • assisterande rektor
    nestleiar av skule;
    vara for rektor
  • assistert befrukting
    befrukting som skjer utanfor kroppen eller ved inseminasjon
  • assistert sjølvmord
    prosedyre der ein pasient får hjelp til å ta sitt eige liv, til dømes ved at ein lege gjev pasienten medikament
Сторінка статті

aspirere

aspirera

дієслово

Вимова

aspireˊre

Походження

av latin aspirare ‘puste til noko’, av ad ‘til’ og spirare ‘puste, ande’

Значення та вживання

  1. streve, ha ambisjonar om, vere kandidat til
    Приклад
    • aspirerande forfattar;
    • aspirere mot det profesjonelle
  2. i språkvitskap: uttale ein språklyd med ein tydeleg pustelyd etter (eller meir sjeldan) føre
    Приклад
    • p, t og k er aspirerte lydar i norsk

Фіксовані вирази

  • aspirere til
    trå, streve, stunde etter (noko);
    ha sjanse til å bli eller få (noko)
    • aspirere til ei stilling i departementet
Сторінка статті

anno

прислівник

Походження

av latin annus ‘år’

Значення та вживання

brukt ved opplysning av år: i året, frå året;
jamfør pro anno
Приклад
  • Noreg anno 2015;
  • eit hus anno 1850

Фіксовані вирази

  • anno Domini
    i det Herrens år;
    forkorta AD el. a.D.
Сторінка статті

alliere

alliera

дієслово

Походження

gjennom fransk; frå latin alligare ‘binde, halde fast’ av ad ‘til’ og ligare ‘sameine’

Значення та вживання

  1. perfektum partisipp som adjektiv som er i samband
    Приклад
    • allierte land;
    • dei allierte sigra i begge verdskrigane

Фіксовані вирази

  • alliere seg med
    refleksivt i uttrykk
    gjere samband med;
    inngå ein allianse;
    skaffe seg hjelp frå nokon
    • alliere seg med andre firma;
    • alliere seg med ein kjentmann
Сторінка статті