Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
198 результатів

Словник букмола 88 oppslagsord

vern

іменник середній

Походження

norrønt vernd, vǫrn; beslektet med verge (3

Значення та вживання

  1. det å verne;
    Приклад
    • varmt tøy til vern mot kulden;
    • bruke fordommer til vern mot nye tanker
  2. brukt som etterledd i sammensetninger: forening eller institusjon med formål å verne
Сторінка статті

verne

дієслово

Походження

norrønt verna; jamfør vern

Значення та вживання

Приклад
  • verne fedrelandet;
  • hun verner om helsa si;
  • de vernet seg mot tap
  • brukt som adjektiv:
    • holde en vernende hånd over noe
Сторінка статті

sprøytevæske

іменник жіночий або чоловічий

Значення та вживання

kjemisk væske som sprøytes på planter til vern mot skadedyr;
Сторінка статті

brystning

іменник чоловічий або жіночий

Походження

av bryst

Значення та вживання

  1. lavt vern (for eksempel mur, rekkverk) om en balkong, terrasse, trapp eller lignende
  2. del av veggen fra gulvet til underkanten av vinduet
Сторінка статті

seil 2, segl 2

іменник середній

Походження

norrønt segl

Значення та вживання

  1. stor duk (1), ofte trekantet eller firkantet, som er festet i en mast (1) eller lignende på en båt, et skip eller annet fartøy, og som fanger vinden og driver fartøyet framover
    Приклад
    • heise seil;
    • skuta hadde alle seilene oppe;
    • store, hvite seil
  2. utspent duk eller presenning som brukes for å fange opp noe eller til vern mot noe
    Приклад
    • sitte under seilet

Фіксовані вирази

  • berge/stryke/reve seil
    • ta ned seilene eller minske størrelsen på seilene på et fartøy
      • vi må berge seilene i slikt vær;
      • mannskapet revet seilene og kastet ut drivanker;
      • de strøk seilene for å få kontroll over skipet
    • sette ned tempoet, bremse
  • for fulle seil
    • med alle seilene heist og dermed i høy fart
      • barken satte kursen hjemover for fulle seil
    • med stor kraft, fart og energi
      • økonomien går for fulle seil
  • sette alle seil til
    • ha alle seilene heist og seile i stor fart
    • sette alle krefter inn;
      sette alle kluter til
      • vi må sette alle seil til for å redde lokalbutikken
  • sette seil
    • heise seilene på et fartøy slik at det kan seile
    • sette i gang, starte
  • ta rev i seilene
    • trekke felt i et seil ned mot bommen for å få mindre seilflate
    • gå mer forsiktig fram;
      moderere seg
  • under seil
    på reise;
    underveis
    • galeasen var under seil mot fremmede strender
  • vind i seilene
    medgang;
    suksess
    • laget har virkelig vind i seilene denne sesongen
Сторінка статті

sosialdemokrati

іменник середній

Значення та вживання

  1. samfunnssystem tuftet på blandingsøkonomi, demokrati og omfattende velferdsordninger, som særlig legger vekt på likeverd, en tilnærmet lik fordeling av goder og byrder og vern om svake grupper
  2. stat med sosialdemokratisk regjering
Сторінка статті

korstegn

іменник середній

Значення та вживання

  1. bevegelse med hånd eller finger som danner et kors
    Приклад
    • gjøre korstegn
  2. om eldre forhold: korsformet merke på hus, redskap, husdyr og lignende (til vern mot vonde makter)
Сторінка статті

dyrevernsaktivist, dyrevernaktivist

іменник чоловічий

Значення та вживання

aktivist som kjemper for vern av dyr (1, 1);
Приклад
  • dyrevernsaktivister har aksjonert mot forholdene dyra lever under
Сторінка статті

tak 1

іменник середній

Походження

norrønt þak

Значення та вживання

  1. øverste del av en bygning som tjener til avslutning oventil og til vern mot været
    Приклад
    • en hytte med gress på taket;
    • måke snø ned fra taket
  2. øverste, dekkende del av et rom;
    innvendig takflate;
    Приклад
    • lampa heng i taket
  3. i overført betydning: begrensning, øvre grense
    Приклад
    • de satte tak på bevilgningene for neste år

Фіксовані вирази

  • gå i taket
    • stige kraftig
      • prisene gikk i taket
    • la en sterk følelse (særlig sinne) få brått utløp;
      eksplodere (2)
      • gå i taket av raseri;
      • de gikk i taket av begeistring
  • ha tak over hodet
    ha husrom
  • hoppe i taket
    la glede eller lignende følelse brått få utløp
    • hun hoppet i taket av begeistring
  • hælene i taket
    (oftest i den uoffisielle formen hæla i taket);
    full fest
  • høyt under taket
    • med stor avstand fra gulv til tak
      • det er høyt under taket i atelieret
    • preget av toleranse
      • det skal være høyt under taket i dette partiet
  • lavt under taket
    • med liten avstand fra gulv til tak
    • lite vidsyn, liten toleranse
      • han synes det er lavt under taket i foreningen
  • sette kryss i taket
    markere noe uventet (som en er glad for)
  • stange i taket
    møte en hindring som stopper vekst, utvikling eller lignende
    • markedet stanger i taket
  • under tak
    • om bygning: med ferdig bygd tak
      • bygget skal være under tak innen jul
    • inn i en bygning;
      i hus
      • få høyet under tak;
      • få flyktningene under tak før vinteren
    • i samme bolig eller hjem
      • familien jeg bor under tak med
Сторінка статті

skjul

іменник середній

Походження

norrønt skjól

Значення та вживання

  1. Приклад
    • holde seg i skjul

Фіксовані вирази

  • legge skjul på
    prøve å holde hemmelig
Сторінка статті

Словник нюношка 110 oppslagsord

vern

іменник середній

Походження

norrønt vernd, vǫrn; samanheng med verje (2

Значення та вживання

  1. det å verne;
    noko som tryggjer eller gjev ly mot eitkvart
    Приклад
    • eit vern mot ytre fiendar;
    • skogen gjev vern mot fjellvinden;
    • bruke fordommane til vern mot nye tankar
  2. brukt som etterledd i samansetningar: samskipnad eller lag (6) som vernar
Сторінка статті

verne

verna

дієслово

Походження

norrønt verna; jamfør vern

Значення та вживання

Приклад
  • verne fedrelandet;
  • eg vernar om familien;
  • dei verna seg mot tap
  • brukt som adjektiv:
    • halde si vernande hand over noko
Сторінка статті

tjørekross, tjærekross

іменник чоловічий

tjørekors, tjærekors

іменник середній

Значення та вживання

om eldre forhold: krossforma merke på hus, reiskap, husdyr og liknande som etter folketrua verna mot vonde makter
Приклад
  • måle ein tjørekross til vern mot vonde makter
Сторінка статті

sprøytevæske

іменник жіночий

Значення та вживання

kjemisk væske som blir sprøytt på planter til vern mot skadedyr;
Сторінка статті

fjern

прикметник

Походження

gjennom eldre dansk fjær, frå lågtysk vern(e); jamfør norrønt fjar(ri)

Значення та вживання

  1. som ligg langt unna
    Приклад
    • fjerne himmelstrok;
    • fjerne slektningar;
    • dette verkar fjernt for meg;
    • det har eg ikkje den fjernaste idé om
    • brukt som substantiv
      • frå fjern og nær;
      • sjå noko i det fjerne
  2. langt unna i tid
    Приклад
    • i ei fjern fortid
  3. Приклад
    • du verkar så fjern;
    • vere fjern i blikket
Сторінка статті

myndig

прикметник

Походження

av lågtysk mundich, opphavleg ‘som har makt’; av gammalhøgtysk munt ‘vern’

Значення та вживання

  1. som har nådd vaksen alder (i Noreg 18 år), og som kan gjere avtaler og rå over eigne midlar utan medverknad av verje (1, 1);
    til sklinad frå mindreårig og umyndig
    Приклад
    • nå myndig alder;
    • ho blir myndig neste år
  2. som vitnar om makt og autoritet;
    Приклад
    • tale i ein myndig tone;
    • gripe inn med myndig hand;
    • ein myndig leiar
    • brukt som adverb:
      • ho opptredde alltid myndig og bestemd
Сторінка статті

slør 2

іменник середній

Походження

av lågtysk sloier

Значення та вживання

  1. meir eller mindre gjennomsiktig stoff til å dekkje heile eller delar av hovudet med;
    brukt som pynt, symbol eller vern
    Приклад
    • hatt med slør;
    • brura hadde langt, kvitt slør;
    • ansiktsdekkjande slør;
    • bruke slør til å verne seg mot bistikk
  2. lag av dis eller røyk;
    lett skodde
    Приклад
    • røyken frå bålet la seg som eit slør over dalen
  3. i overført tyding: noko som hindrar klarleik
    Приклад
    • eit slør av teiing;
    • det ligg eit slør over saka

Фіксовані вирази

  • lette på sløret
    røpe løyndom;
    avsløre noko
  • ta sløret
    bli nonne
Сторінка статті

sosialdemokrati

іменник середній

Значення та вживання

  1. samfunnssystem tufta på blandingsøkonomi, demokrati og omfattande velferdsordningar, som særleg legg vekt på likeverd, tilnærma lik fordeling av gode og byrder og vern om svake
    Приклад
    • sosialdemokratia i Norden
  2. land med sosialdemokratisk regjering
Сторінка статті

øyrebeskyttar

іменник чоловічий

Значення та вживання

  1. bøyel til å spenne over hovudet med dekke for øyra til vern mot støy
  2. breidt band eller bøyel med klaffar til å verne øyra mot kulde
Сторінка статті

ty 1

дієслово

Походження

norrønt þýða ‘blidgjere’; jamfør tyd

Значення та вживання

søkje hjelp eller vern hos;
slutte seg til;
søkje hopehav eller kjennskap med
Приклад
  • dei tydde inn i ei koie i uvêret;
  • ungen tyr til meg;
  • ty til nokon i fare;
  • dei tyr seg saman

Фіксовані вирази

  • ty til
    gripe til;
    ta i bruk
    • ty til ulovlege middel;
    • han vart hissig og tydde til vald
Сторінка статті