Розширений пошук

Словник букмола 489 oppslagsord

substantiv

іменник середній

Походження

av latin (nomen) substantivum ‘(nomen) som betegner substans’

Значення та вживання

ord som refererer til skapninger, steder, gjenstander, handlinger, tilstander eller abstrakte fenomener, og som i norsk kan bøyes i bestemt og ubestemt form, entall og flertall;

jamfør appellativ ( og proprium

Приклад

ord som ‘menneske’, ‘stein’, ‘kjærlighet’, ‘skriking’ og ‘Per’ er substantiver

Сторінка статті

substantivere

дієслово

Значення та вживання

omdanne ord av en annen ordklasse til substantiv

Приклад

substantivere ‘å skrive’ til ‘skriving’

Сторінка статті

god

прикметник

Походження

norrønt góðr; jamfør bedre ( og best (

Значення та вживання

av høy kvalitet;
bra, fin, utmerket;
tilfredsstillende, gagnlig, tjenlig
Приклад
- en god kniv;
- et godt fotografi;
- gode veier;
- se en god film;
- få godt vær;
- gjøre en god handel;
- ha god helse;
- et godt spørsmål;
- ha gode intensjoner;
- det var gode tider;
- få gode nyheter;
- et godt tegn;
- i gode, gamle dager
- brukt som adverb;
  godt gjort!
  gjøre så godt en kan;
  komme godt overens
om person: flink, dyktig, dugende
Приклад
- en god lærer;
- en god snekker;
- være god i tysk og matematikk;
- hun var god på ski;
- han er god til å danse
om person eller kroppsfunksjon: frisk, bra (2)
Приклад
- hun er fortsatt ikke god i magen;
- bli god i ryggen igjen
som gir velvære;
som en nyter;
velsmakende, velluktende;
behagelig
Приклад
- spise god mat;
- drikke godt øl;
- sitte i en god sofa
- brukt som adverb:
  maten smaker godt;
  sitter du godt?
  ha det godt;
  leve godt
stor, romslig;
rikelig;
drøy (4)
Приклад
- ha god plass;
- ha god råd;
- ha god tid;
- holde god fart;
- ha god hjelp av noen;
- hytta ligger en god mil fra veien
brukt som adverb: i høy grad
Приклад
- da han hørte det, ble han godt forbannet
enkel, lett (2), grei (1)
Приклад
- det er ikke så godt å vite;
- han er ikke så god å tukte
fullverdig, fullgod;
berettiget
Приклад
- ha godt håp om noe;
- ha gode grunner for noe;
- være i sin gode rett
gjev, respektabel
Приклад
- være av god familie;
- gode borgere
med moralsk ønskverdige egenskaper;
som vil eller gjør det rette;
rettferdig, edel;
snill, vennlig, velgjørende
Приклад
- et godt menneske;
- være god mot noen;
- være snill og god;
- hun har mange gode sider;
- gode gjerninger;
- ha et godt hjerte
- brukt som adverb:
  tro for godt om noen
- brukt som substantiv:
  gjøre det gode;
  vite forskjellen på godt og ondt
brukt i utrop
Приклад
- gode Gud!
brukt som adverb: vel (3, 7);
gjerne (3)
Приклад
- det vet du godt;
- det kan godt hende;
- du kan godt være med;
- det går godt an
brukt i hilsen eller ønske;
jamfør god dag, god kveld, god morgen og god natt
Приклад
- godt nyttår!
- god jul!

Фіксовані вирази

det kan jeg godt
brukt som positivt svar på forespørsel, invitasjon eller lignende;
gjerne (2)
kan du hjelpe meg? Ja, det kan jeg godt;
skal vi gå på ski i dag? Ja, det kan vi godt;
kan jeg være med? Ja, det kan du godt
en god del
nokså mange eller mye
finne for godt
avgjøre etter eget skjønn
alle gjør som de finner for godt
for godt
for alvor;
for alltid
hun forlot landet for godt
gi en god dag i
ikke bry seg om;
gi blaffen i
mange gir en god dag i fredningsbestemmelsene
gjøre det godt
lykkes i det en gjør
gjøre det godt i VM;
hun gjorde det godt til eksamen
gjøre noe godt igjen
skape forsoning etter uenighet, urett eller krenkelse
gjøre seg godt av
ha nytte eller glede av
gjøre seg godt av pengene
gjøre seg til gode
godgjøre seg
godt og vel
litt over
et underskudd på godt og vel 13 millioner
gå god for
garantere;
stå inne for
ha godt av
- ha nytte av
  han kunne hatt godt av å slappe litt av
- være til pass for
  de fikk kjeft, men det hadde de bare godt av
ha noe til gode
ha noe utestående;
ha noe (positivt) i vente
ha penger til gode;
dette har vi til gode å få et klart svar på
komme godt med
være til god nytte eller hjelp
de ekstra kronene kom godt med
komme noen til gode
bli til gagn for noen
tvilen kom tiltalte til gode
kort og godt
kort sagt;
rett og slett
dette var kort og godt ikke bra nok
like godt
brukt for å uttrykke at ett alternativ er like akseptabelt som et annet;
like gjerne
jeg kunne like godt ha vært en av dem
se godt ut
se sunn og frisk ut
si noe til godt
i spørsmål: fortelle noe;
ha noe å si
hva sier han til godt?
sitte godt i det
ha god økonomi
ta seg godt ut
se pen og velstelt ut
vær så god
- brukt når en gir noen noe, oppfordrer til å forsyne seg med mat eller lignende
  vær så god å gå til bords;
  jeg har en gave til deg. Vær så god
- brukt for å si at en har blitt tvunget til noe
  vi måtte vær så god gjøre som han sa
være god for
disponere noe som svarer til
hun er god for minst ti millioner
være like gode
ha like stor skyld

Сторінка статті

-sle

іменник чоловічий або жіночий

Походження

norrønt -sl, -sla

Значення та вживання

suffiks brukt i visse substantiv, ofte med abstrakt betydning, som er avledet fra verb eller adjektiv;

jamfør -sel (;

i ord som kjensle, rørsle og røynsle

Сторінка статті

absurd

прикметник

Вимова

absurˊd

Походження

fra latin ‘uharmonisk, urimelig’

Значення та вживання

meningsløs, urimelig (1);
jamfør ad absurdum og in absurdum
Приклад
- en absurd påstand
- brukt som adverb:
  det høres absurd ut
- brukt som substantiv:
  det grenser til det absurde
absurdistisk
Приклад
- absurd teater

Сторінка статті

yrkesmilitær

прикметник

Значення та вживання

som har utdanning og yrke som befal (eller soldat)

Приклад

yrkesmilitære soldater

brukt som substantiv:
- de yrkesmilitære er ofte ute på tjeneste i utlandet

Сторінка статті

skjev, skeiv

прикметник

Походження

norrønt skeifr

Значення та вживання

som heller til en side;
ikke rett;
skakk, skrå
Приклад
- ha skjev rygg;
- en skjev nese;
- skjeve hæler;
- et skjevt smil;
- det skjeve tårnet i Pisa
- brukt som adverb:
  flire skjevt
forkjært, vrang (3)
Приклад
- en skjev framstilling av saken
som bryter med tradisjonelle normer for seksualitet, kjønn og kjønnsidentitet
Приклад
- en møteplass for skeiv ungdom;
- skeive organisasjoner og miljøer
- brukt som substantiv:
  skeive opplever fortsatt trakassering

Фіксовані вирази

gå sin skjeve gang
utvikle seg eller forløpe tilfeldig og ofte uheldig
komme skjevt ut
komme galt av sted
på skjeve
- på skrå;
  på skakke
  stolpene står på skjeve
- på en uheldig og uønsket måte
  alt går på skjeve
se skjevt til
se på med uvilje eller mistro
skjev vinkel
vinkel som ikke er 90°

Сторінка статті

lærd

прикметник

Походження

norrønt lærðr

Значення та вживання

som har store teoretiske kunnskaper;
kunnskapsrik
Приклад
- munkene var lærde menn;
- boka kan leses av både lek og lærd
- - boklærd
  - sprenglærd
- brukt som substantiv:
  det var enighet blant de lærde
som vitner om eller er preget av boklig lærdom
Приклад
- en lærd avhandling;
- lærd stil

Фіксовані вирази

de lærde strides
de sakkyndige er uenige

Сторінка статті

stemmeberettiget, stemmeberettiga

прикметник

Значення та вживання

som har stemmerett
brukt som substantiv:
Приклад
- i valgkretsen er det over 5000 stemmeberettigede

Сторінка статті

arbeidsløs, arbeidslaus

прикметник

Значення та вживання

uten arbeid
Приклад
- småbarnsforeldre er aldri arbeidsløse
uten fast, lønnet arbeid;
arbeidsledig, arbeidssøkende
Приклад
- bli arbeidsløs etter en konkurs
brukt som substantiv:
Приклад
- de arbeidsløse

Сторінка статті

Словник нюношка 562 oppslagsord

substantiv

іменник середній

Походження

av latin (nomen) substantivum ‘(nomen) som står for substans’

Значення та вживання

ord som refererer til skapningar, stader, ting, handlingar, tilstandar og abstrakte fenomen, og som i norsk kan bøyast i ubunden og bunden form, eintal og fleirtal;

jamfør appellativ ( og proprium

Приклад

ord som ‘hest’, ‘stein’, ‘kjærleik’, ‘skriking’ og ‘Kari’ er substantiv

Сторінка статті

god

прикметник

Походження

norrønt góðr; jamfør betre ( og best (

Значення та вживання

av høg kvalitet;
bra, fin, framifrå;
tilfredsstillande, gagnleg, tenleg
Приклад
- eit godt hus;
- gode vegar;
- lese gode bøker;
- ynskje seg godt vêr;
- ha god helse;
- få ein god idé;
- ha godt samvit;
- med godt humør;
- gjere ein god handel;
- det var eit godt hopp;
- ein god prestasjon;
- det er gode tider for bransjen;
- i gode, gamle dagar;
- kva er det godt for?
- den er god!
- brukt som adverb
  gjere så godt ein kan;
  kome godt overeins;
  det er godt gjort å …;
  syngje godt;
  snakke godt for seg;
  kjem du? Godt!
om person: dugande, dyktig, flink
Приклад
- ein god pianist;
- ein god lærar;
- vere god i fransk;
- ho var god på skeiser;
- han er god til å teikne
om person eller kroppsfunksjon: frisk, bra (2)
Приклад
- eg er ikkje god i magen;
- bli god att i foten
som gjev velvære;
som ein nyt;
velsmakande, velluktande;
behageleg
Приклад
- ete god mat;
- drikke god vin;
- sitje i ein god stol;
- det er godt og varmt inne
- brukt som adverb
  det luktar godt;
  sitje godt;
  ha det godt;
  dei levde godt;
  det gjer meg godt å høyre det
stor, romsleg;
rikeleg;
dryg (4)
Приклад
- ha god plass;
- ha god tid;
- ha god råd;
- ein god slump pengar;
- det var godt om plass på stranda;
- få god hjelp av nokon;
- ei god mil opp i dalen
brukt som adverb: i høg grad
Приклад
- bli godt sliten
enkel, lett (2), grei (3)
Приклад
- det er ikkje så godt å vite;
- han er ikkje god å tukte
fullgild, fullverdig, velgrunna
Приклад
- vere i sin gode rett;
- ha gode grunnar for noko;
- ha god von
gjæv (2, respektabel (1)
Приклад
- godt folk;
- alle gode krefter
med moralsk ynskverdige eigenskapar;
som vil eller gjer det rette;
rettferdig, edel;
snill, venleg, velgjerande
Приклад
- eit godt menneske;
- Gud er god;
- vere snill og god;
- vere god mot nokon;
- gode gjerningar
- brukt som adverb
  tru godt om nokon
- brukt som substantiv
  gjere det gode;
  ta nokon med det gode;
  striden mellom det gode og det vonde
brukt i utrop
Приклад
- gode Gud!
brukt som adverb: vel (2, 7), gjerne (2, 3)
Приклад
- det går godt an;
- det kan godt hende;
- det veit du godt;
- du kan godt få bli med;
- ein kan ikkje godt lyge heller
brukt i helsing eller ynske;
jamfør god dag, god kveld, god morgon og god natt
Приклад
- god jul!
- god sommar!

Фіксовані вирази

det kan eg godt
brukt som positivt svar på førespurnad, invitasjon eller liknande;
gjerne (2, 2)
blir du med på kino? Ja, det kan eg godt;
skal vi ta ein tur ut? Ja, det kan vi godt;
kan eg treffe deg seinare? Ja, det kan du godt
ein god del
nokså mange eller mykje
finne for godt
avgjere etter eige skjøn
eg kjem dersom eg finn det for godt
for godt
for alvor;
for alltid
han forlét landet for godt
gje ein god dag i
ikkje bry seg om;
gje blaffen i
han gav ein god dag i arbeidet sitt
gjere det godt
lukkast i det ein gjer
gjere det godt på skulen;
ei verksemd som gjer det godt økonomisk
gjere noko godt att
skape forsoning etter usemje, urett eller krenking
gjere seg godt av
ha nytte eller glede av
gjere seg godt av maten
gjere seg til gode
godgjere seg
godt og vel
litt over
eit underskot på godt og vel 13 millionar;
for godt og vel eit halvt år sidan
gå god for
garantere;
stå inne for
ha godt av
- ha nytte av
  ho vil ha godt av å kome seg litt bort
- vere til pass for
  dei fekk kjeft, men det hadde dei berre godt av
ha noko til gode
ha noko uteståande;
ha noko (positivt) i vente
ha pengar til gode;
laget har til gode å vinne ein kamp
kome godt med
vere nyttig å ha
pengane vil kome godt med
kome nokon til gode
bli til gagn for nokon
tiltak som kom industrien til gode
kort og godt
stutt sagt;
rett og slett
det var kort og godt eit hendeleg uhell
like godt
brukt for å uttrykkje at eitt alternativ er like akseptabelt som eit anna;
like gjerne
du kan like godt gje opp
seie noko til godt
i spørsmål: fortelje noko;
ha noko å seie
kva seier han til godt?
sitje godt i det
ha god økonomi
sjå godt ut
sjå sunn og frisk ut
ta seg godt ut
sjå pen og velstelt ut
ver så god
- brukt når ein gjev noko til nokon, oppmodar til å forsyne seg med mat eller liknande
  ver så god og et;
  eg har ei gåve til deg. Ver så god
- brukt for å seie at ein har vorte tvinga til noko
  vi måtte ver så god sitje, elles vart det ikkje mat
vere god for
disponere noko som svarer til
ho er god for minst ti millionar
vere like gode
ha like stor skyld

Сторінка статті

-sle

іменник жіночий

Походження

same opphav som -sel (

Значення та вживання

suffiks brukt i visse substantiv, ofte med abstrakt tyding, som er avleidd frå verb eller adjektiv;

jamfør -sel (;

i ord som kjensle, rørsle og røynsle

Сторінка статті

fattig

прикметник

Походження

norrønt fátǿkr, opphavleg ‘som har lite av’

Значення та вживання

som har lite til livsopphald;
som har eller er merkt av trong økonomi;
arm (2, 3), naudstadd
Приклад
- ein fattig familie;
- fattige land;
- fattige kår
- brukt som substantiv
  gapet mellom fattige og rike aukar
stakkarsleg, tarveleg (1), mangelfull
Приклад
- det er ei fattig trøyst;
- hjelpe til etter fattig evne
som har lite (av noko);
skrinn
Приклад
- fattig på nedbør
- - blodfattig
  - kalorifattig
fylt av sakn;
einsam;
gledelaus
Приклад
- eit fattig liv;
- kjenne seg så fattig

Сторінка статті

arbeidslaus

прикметник

Значення та вживання

utan arbeid
Приклад
- småbarnsforeldre er aldri arbeidslause
utan fast, lønt arbeid;
arbeidsledig, arbeidssøkjande
Приклад
- bli arbeidslaus etter ein konkurs
brukt som substantiv:
Приклад
- dei arbeidslause

Сторінка статті

stor

прикметник

Походження

norrønt stórr

Значення та вживання

som tek mykje plass eller rom;
diger, dryg, svær;
motsett liten (1);
jamfør større, størst
Приклад
- ei stor bygd;
- store hus;
- vekse seg stor og sterk;
- vere stor for alderen;
- ein stor flokk;
- ein stor familie;
- eit stort smil
som gjer mykje av seg;
monaleg, omfattande
Приклад
- ei stor verksemd;
- Noreg har vore ein stor tørrfiskeksportør;
- tene store pengar;
- ein stor del av folket;
- stor skilnad;
- gjere stor skade;
- i stor målestokk;
- gjere nokon ei stor teneste;
- ikkje ete stort
- brukt som adverb
  han gledde seg stort over suksessen;
  glede seg stort til noko;
  dominere stort
- brukt som substantiv
  selje og kjøpe i stort
brukt ved oppgjeving av ein sum, eit mål, ei vekt
Приклад
- eit stort beløp;
- huset er 104 m² stort
vesentleg (1), viktig
Приклад
- eit av dei store politiske spørsmåla føre valet;
- det store spørsmålet er …;
- dra opp dei store linjene;
- i store drag;
- ei stor glede
høg (1, 3)
Приклад
- ha store tankar om nokon eller noko
sterk (6), drastisk, kvass (2, 3)
Приклад
- bruke store ord
som har høg (sosial) stilling
Приклад
- vere ein stor mann i kommunen
dugande, vidkjend
Приклад
- ho har vorte ein stor forskar;
- ein stor idrettsutøvar
- brukt som substantiv
  det blir nok noko stort av henne
ordentleg, retteleg
Приклад
- du er ein stor tosk;
- han var ein stor unge all sin dag
fin, flott
Приклад
- ikkje vere stort van;
- halde ein stor middag
full, heil;
fullstendig
Приклад
- den store kjærleiken;
- det store tomrommet
ikkje småleg (1)
Приклад
- vere stor nok til å vedgå ein feil
brukt i utrop for å gje uttrykk for overrasking eller liknande
Приклад
- du store Gud!
- du store verda!
- du store min!

Фіксовані вирази

gjere store auge
sperre auga opp av undring
i det store og heile
alt i alt, stort sett, jamt over
ikkje stort anna
ikke særlig mer;
nesten berre
ikkje sjå stort anna enn bilar på turen
ikkje stort over
ikkje særleg meir enn
ho kan ikkje vere stort over 20 år;
det kan ikkje vere stort over 20 grader
sjå stort på
vurdere i grov trekk utan å hefte seg ved detaljar;
vere mild og overberande
sjå stort på det
store og små
vaksne og barn
store oktav
oktav (2) under vesle oktav og to oktavar under einstroken oktav
stort sett
vurdert i heilskap med mindre vekt på dei einkilde detaljane;
vanlegvis
vere stor i kjeften
bruke sterke ord;
vere skrytete
vere stor på det
vere kry eller overlegen

Сторінка статті

sist 1

прикметник

Походження

norrønt síðastr; jamfør sist (

Значення та вживання

som kjem til slutt
Приклад
- gå siste året på skulen;
- siste frist;
- sende ei siste helsing
- brukt som substantiv:
  ho hadde vore sjuk i det siste
som utgjer resten av noko
Приклад
- bruke siste mjølet
dårlegast, lågast i makt, rang, kvalitet eller liknande
Приклад
- siste sort
som går nærmast føre;
førre
Приклад
- sist veke;
- takk for siste brevet ditt

Фіксовані вирази

den siste til å
den som har minst grunn til å
eg skal vere den siste til å klage
leggje siste hand på noko
avslutte noko
leggje siste hand på verket
liggje på det siste
vere nær ved å døy;
liggje for døden
syngje på siste verset
gå mot slutten

Сторінка статті

utkåra

прикметник

Значення та вживання

utvald
Приклад
- vere utkåra til noko
brukt som substantiv: kjærast
Приклад
- hans utkåra

Сторінка статті

fjern

прикметник

Походження

gjennom eldre dansk fjær, frå lågtysk vern(e); jamfør norrønt fjar(ri)

Значення та вживання

som ligg langt unna
Приклад
- fjerne himmelstrok;
- fjerne slektningar;
- dette verkar fjernt for meg;
- det har eg ikkje den fjernaste idé om
- brukt som substantiv
  frå fjern og nær;
  sjå noko i det fjerne
langt unna i tid
Приклад
- i ei fjern fortid
tankespreidd, åndsfråverande;
utilnærmeleg
Приклад
- du verkar så fjern;
- vere fjern i blikket

Сторінка статті

utgitt

прикметник

Значення та вживання

som er publisert;

utgjeven;

jamfør gje ut

bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv
- ein utgitt artikkel;
- utgitte bøker
bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb
- boka var utgitt;
- bøkene vart utgitt i fjor

Сторінка статті

Результати на сторінці: