Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
190 результатів

Словник букмола 1 oppslagsord

åtak

іменник середній

Походження

norrønt átak, opprinnelig ‘det å ta fatt i’

Значення та вживання

Сторінка статті

Словник нюношка 189 oppslagsord

åtak

іменник середній

Походження

norrønt átak; jamfør å (4 og tak (2

Значення та вживання

  1. det å gå til (væpna) kamp mot nasjon, område, gruppe eller verksemd;
    det å gå laus på andre (for å drepe eller skade)
    Приклад
    • gjere åtak;
    • det tyske åtaket på Noreg i 1940;
    • åtak mot det militære datanettet;
    • bjørnen gjekk til åtak på saueflokken
  2. i lagidrett: offensivt spel som skal gje mål;
  3. det å rette skuldingar eller hard kritikk mot noko eller nokon;
    jamfør personåtak
    Приклад
    • eit sterkt åtak på boka;
    • ein bør ikkje svare på anonyme åtak;
    • han vart møtt med eit kraftig åtak i avisa
  4. det at skadedyr, sjukdomsvirus eller liknande gjer skade, til dømes på avling eller organ i kropp
    Приклад
    • eit virus som går til åtak på kroppen
Сторінка статті

fengje 3, fenge 3

fengja, fenga

дієслово

Походження

frå lågtysk; samanheng med fange (3 og få (2

Значення та вживання

  1. ta fyr, fate
    Приклад
    • veden, elden fengjer (i)
  2. skape eldhug, gripe, slå an, breie seg
    Приклад
    • diktet, ideen fengde (i hugen, i folket)
    • i presens partisipp: som vekkjer eldhug;
      oppglødande;
      eggjande;
      frisk (2
      • fengjande tale, appell, musikk
  3. gå til åtak (på);
    Приклад
    • sotta fengde
    • i perfektum partisipp:
      • vere fengd av sott;
      • vere fengd med lus – jamfør -fengd (2)
Сторінка статті

-fengd

прикметник

Походження

jamfør norrønt -fengr; samanheng med få (2

Значення та вживання

  1. som er å få, som finst slik som førsteleddet seier; til dømes fåfengd (2, lettfengd og snarfengd
  2. som er slik voren som førsteleddet seier; til dømes hardfengd og tynnfengd
  3. som har (fått åtak av) det som førsteleddet seier; jamfør fengje (3, 3), til dømes feberfengd, giftfengd og pestfengd
Сторінка статті

simultan

прикметник

Походження

frå mellomalderlatin; av latin simul ‘samstundes’

Значення та вживання

som går føre seg eller finst samstundes med noko anna
Приклад
  • ein simultan analyse;
  • simultane åtak i fleire byar
Сторінка статті

fri 2

прикметник

Походження

av lågtysk vri

Значення та вживання

  1. om person, stat eller styre: som har eller gjev fulle politiske rettar
    Приклад
    • frie borgarar;
    • innbyggjarane er frie;
    • landet har ein fri riksskipnad;
    • den frie verda;
    • frie val
  2. politisk sjølvstyrt;
    uavhengig
    Приклад
    • eit fritt land;
    • eitt fritt folk;
    • den frie pressa
  3. verna av lova;
    trygg for åtak
    Приклад
    • ha fritt leide
  4. ikkje innesperra eller i fangenskap
    Приклад
    • på fri fot
    • brukt som adverb
      • sleppe fri;
      • setje nokon fri
  5. utan stengsel eller hinder (for ferdsel, rørsle, sikt eller liknande)
    Приклад
    • fritt armslag;
    • fritt farvatn;
    • fri bane;
    • fritt utsyn;
    • på fri mark;
    • i Guds frie natur
    • brukt som adverb
      • puste fritt;
      • vekse fritt;
      • falle fritt;
      • garden ligg fritt til
  6. ikkje kontrollert eller regulert (av det offentlege);
    tillaten for alle;
    Приклад
    • fri konkurranse;
    • den frie marknaden;
    • fritt fiske;
    • fritt tilgjenge;
    • fritt ord
  7. ikkje strengt bunden til reglar, mønster, førebilete eller liknande;
    Приклад
    • fri oppseding;
    • fri rytme;
    • fri assosiasjon;
    • fri fantasi;
    • fri kjærleik
    • brukt som adverb
      • fritt omsett etter tysk
  8. utan særleg påverknad eller omsyn av noko slag;
    Приклад
    • ha fritt val;
    • av fri vilje;
    • den frie viljen;
    • på fritt grunnlag;
    • fri utvikling
    • brukt som adverb
      • kunne velje fritt;
      • stille nokon fritt;
      • stå heilt fritt
  9. utan særleg tvang, restriksjonar eller liknande
    Приклад
    • leve eit fritt liv
    • brukt som adverb
      • ha det fritt på jobben
  10. lausriven frå band, plikter, ansvar og liknande
    Приклад
    • kjenne seg fri som fuglen;
    • vere fri og frank
  11. trygg, open og direkte;
    Приклад
    • ha eit fritt blikk;
    • føre eit fritt språk;
    • det rådde ein fri tone i laget;
    • vere fri av seg;
    • får eg vere så fri å …
    • brukt som adverb
      • dette meiner eg fritt;
      • snakke fritt ut
  12. som har (mellombels) fritak frå arbeid, skule eller andre plikter;
    friteken, unnateken
    Приклад
    • ta seg fri frå skulen;
    • ha fri frå jobben;
    • eg vil be meg fri;
    • sleppe fri frå militæret
  13. som unngår;
    som er spart for;
    Приклад
    • gå fri all sut;
    • fri for angst;
    • bli fri sjukdomen
  14. ikkje skyldig eller innblanda;
    jamfør frikjenne
    Приклад
    • kjenne nokon fri;
    • dømme nokon fri
  15. som er utan;
    Приклад
    • vere fri for mat;
    • det er fritt for mus no;
    • boka er fri for humor
  16. brukt som etterledd i samansetningar: utan fare for;
    trygg, sikker
  17. Приклад
    • fri kost og losji;
    • fri skyss
    • brukt som adverb
      • få boka fritt tilsend
  18. i fysikk og kjemi: som ikkje er bunden til noko;
    ikkje i sambinding
    Приклад
    • frie elektron;
    • fri energi

Фіксовані вирази

  • det er ikkje fritt for
    ein kan ikkje nekte for
    • det er ikkje fritt for at det breier seg ein viss skepsis
  • frie hender
    full handlefridom
    • ho fekk frie hender til å lage ein ny radioserie
  • fritt fall
    • fall som ikkje blir hindra av mekanisk motstand
    • rask og kraftig nedgang i verdi, prestisje eller liknande
      • verdsøkonomien var i fritt fall
  • gå fri
    sleppe straff;
    sleppe unna
  • ha ryggen fri
    • vere sikra mot kritikk og åtak fordi ein handla etter reglane eller på andre måtar har gardert seg
    • vere sikra mot fysisk angrep bakfrå
  • i det fri
    utandørs
    • frukost i det fri
  • ikkje vere fri for
    måtte vedgå at nokon er eller gjer det som er nemnt
    • han er ikkje fri for å vere tjuvaktig
Сторінка статті

stormåtak

іменник середній

Значення та вживання

kraftig avsluttande åtak;
Сторінка статті

storm

іменник чоловічий

Походження

norrønt stormr

Значення та вживання

  1. sterk vind med styrke på 20,8–32,6 meter per sekund
    Приклад
    • full storm;
    • blåse sterk storm
  2. ofseleg, ofte høglydt, reaksjon
    Приклад
    • ein storm av fagnad;
    • ein storm av protestar
  3. avgjerande, brått og veldig åtak
    Приклад
    • ta stillingane til fienden med storm

Фіксовані вирази

  • ri stormen av
    • kome gjennom ein storm med å liggje på vêret
      • ri av ein storm
    • klare seg gjennom vanskar
      • ministeren reid stormen av
  • storm i eit vassglas
    stort oppstyr eller stor røre utan grunn
  • ta med storm
    gjere nokon sterkt oppglødd;
    gjere sterkt inntrykk på
    • ta publikum med storm
Сторінка статті

utfall

іменник середній

Значення та вживання

  1. rask rørsle mot;
    plutseleg åtak (1)
    Приклад
    • fektaren gjorde små utfall;
    • oksen gjorde eit utfall mot turgåarane
  2. i overført tyding: skarp kritikk
    Приклад
    • kome med harde utfall mot styresmaktene
  3. resultat av noko;
    utgang, slutt
    Приклад
    • utfallet av valet;
    • krisa fekk eit lykkeleg utfall
  4. i styrkjetrening: styrkeøving der ein set det eine beinet langt framfor det andre og bøyer seg ned slik at ein har rett vinkel i begge kne
  5. jamfør utfallsos
Сторінка статті

umotivert

прикметник

Походження

jamfør motivere

Значення та вживання

  1. som ein ikkje kan sjå årsaka til;
    utan rimeleg grunn
    Приклад
    • ein umotivert antipati;
    • han gjekk heilt umotivert til åtak;
    • det står ein staur så reint umotivert på tunet
  2. utan vilje eller pågangsmot;
    Приклад
    • umotiverte lærarar;
    • kjenne seg umotivert føre kampen
Сторінка статті

ettersleng

іменник чоловічий

Походження

jamfør sleng (1

Значення та вживання

  2. endestev i folkevise
  3. i fotball: spark etter motspelar som har takla eller dribla ein
    Приклад
    • det var ein stygg kamp med mange etterslengar
  4. i overført tyding: usakleg åtak i diskusjon eller liknande
    Приклад
    • ein ufin ettersleng etter diskusjonen
Сторінка статті