Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 42 oppslagsord

suksess

substantiv hankjønn

Uttale

suksesˊs el. sykseˊ

Opphav

fransk succès, frå latin eigenleg ‘framgang’; samanheng med suksedere

Tyding og bruk

godt utfall;
Døme
  • ha suksess som skodespelar;
  • boka vart ein suksess;
  • følgje opp ein suksess
Artikkelside

gjennombrot, gjennombrott

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. det å bryte, trengje gjennom
    Døme
    • det har vore gjennombrot i tunnelarbeidet
  2. det å vinne frem eller lykkast;
    det å slå gjennom;
    ha suksess
    Døme
    • han fekk gjennombrotet sitt med denne boka;
    • det kom til eit gjennombrot i forhandlingane
Artikkelside

gjere lykke

Tyding og bruk

gjere oppglødd;
ha suksess;
Sjå: lykke
Døme
  • gjere lykke hos publikum
Artikkelside

når det regnar på presten, så dryp det på klokkaren

Tyding og bruk

når ein har suksess, kjem det òg andre i nærleiken til gode;
Artikkelside

den amerikanske draumen

Tyding og bruk

førestilling om at ein gjennom hardt arbeid og talent kan oppnå velstand og suksess i USA;
Artikkelside

lykke, lukke 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt lukka og lykka; av lågtysk (ge)lucke ‘lagnad, lykke’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • er lykka god, når vi fram i tide
  2. god lagnad;
    framgang, hell
    Døme
    • ha lykka med seg;
    • betre lykke neste gong!
    • det var ei lykke at skredet gjekk bortanfor husa
  3. djup og varig kjensle av glede og velvære;
    Døme
    • streve etter lykka;
    • finne lykka i livet;
    • bli fylt av lykke;
    • stråle av lykke

Faste uttrykk

  • freiste lykka
    prøve ut noko som ein vonar vil lykkast;
    prøve lykka
  • gjere lykke
    gjere oppglødd;
    ha suksess
    • gjere lykke hos publikum
  • lykka er betre enn forstanden
    hellet gjer at noko går bra sjølv om ein har handla uklokt
  • lykke på reisa!
    god reise!
  • lykke til!
    brukt som lykkynsking til nokon som skal gjere noko
    • lykke til med arbeidet!
  • prøve lykka
    prøve ut noko som ein håper vil lykkast;
    gje seg ut på noko utan å vite om det vil gå godt eller dårleg
    • ho prøvde lykka som modell;
    • prøve lykka i USA
  • på lykke og fromme
    på vona, på slump, som vågnad
    • gjere noko på lykke og fromme
  • til all lykke
    som vel var;
    heldigvis
    • til all lykke vart ingen skadde
  • til lykke!
    brukt som lykkynsking: gratulerer!
    • til lykke med dagen!
    • til lykke med barnet!
  • vere si eiga lykkes smed
    forme sin eigen lagnad;
    jamfør vere sin eigen lykkesmed
Artikkelside

opptur

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. tur til ein stad som ligg høgare oppe eller lenger mot nord
    Døme
    • vi trefte henne på opptur
  2. Døme
    • landslaget har hatt ein fin opptur;
    • den økonomiske oppturen held fram
  3. det å bli påverka av narkotika;
    stigande rus;
    jamfør nedtur (3)
Artikkelside

mett

adjektiv

Opphav

norrønt mettr; samanheng med mat

Tyding og bruk

  1. som ikkje er svolten;
    som har fått nok næring
    Døme
    • ete seg mett;
    • takk, eg er mett
  2. som har fått det ein treng av noko;
    nøgd
    Døme
    • eg var mett av gardslivet;
    • han er enno ikkje mett på suksess

Faste uttrykk

  • magen blir mett før auga
    brukt for å uttrykkje at maten ser så god ut at ein vil ha meir enn det magen har plass til
  • mett av dagar
    nøgd med kva ein har fått gjort i livet
    • han er sliten og mett av dagar;
    • men denne dama var enno ikkje mett av dagar
  • sjå seg mett på
    sjå på noko(n) heilt til ein er nøgd;
    få nok av
    • eg kunne vanskeleg sjå meg mett på detaljane i måleriet;
    • dei har sett seg mette på byen no
Artikkelside

amerikansk 2

adjektiv

Uttale

amerikaˊnsk

Tyding og bruk

som gjeld Amerika og amerikanarar, særleg USA;
Døme
  • ein amerikansk bil;
  • amerikanske tilstandar;
  • den amerikanske presidenten

Faste uttrykk

  • amerikansk fotball
    idrett der to lag spelar med ein oval ball;
    jamfør rugby
  • amerikanske urfolk
    felles nemning for folkegruppene som opphavleg levde på det amerikanske kontinentet før det vart invadert av europearar
  • den amerikanske draumen
    førestilling om at ein gjennom hardt arbeid og talent kan oppnå velstand og suksess i USA
  • med amerikansk fart
    svært fort
    • nye industrigreiner vart bygde opp med amerikansk fart
Artikkelside

framferd

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. Døme
    • framferd og heimferd
  2. måte å gå fram eller te seg på;
    Døme
    • vise god framferd
  3. Døme
    • ha framferd med arbeidet
  4. Døme
    • ikkje ha framferd til noko
Artikkelside
Side 1 av 5