Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
22 treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

smuldre

smuldra

verb

Opphav

samanheng med smule (1

Tyding og bruk

  1. løyse seg opp i småbitar
    Døme
    • granitten smuldrar
    • brukt som adjektiv:
      • smuldrande sement;
      • ein smuldra jordklump
  2. Døme
    • smuldre åkeren
  3. i overført tyding: få mindre innverknad;
    forsvinne

Faste uttrykk

  • smuldre bort
    bli borte;
    forsvinne
    • tradisjonen med hestesjå har smuldra bort
  • smuldre opp
    • bli borte
      • fritidstilboda smuldrar opp
    • løyse seg opp i småbitar
      • betongen smuldra opp
Artikkelside

løyse seg opp

Tyding og bruk

Sjå: løyse
  1. om stoff: blande seg med eit anna stoff, særleg ei væske, slik at blandinga blir einsarta
    Døme
    • sukkeret løyste seg opp
  2. smuldre opp;
    bli borte
    Døme
    • skodda løyste seg opp;
    • køen har løyst seg opp
Artikkelside

tære

tæra

verb

Opphav

norrønt tæra; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. løyse opp;
    etse, smuldre
    Døme
    • rust tærer
  2. slite på, bryte ned;
    jamfør tærande (1)
    Døme
    • lediggang tærer

Faste uttrykk

  • tære opp
    • gå i oppløysing
      • koparrøyra tærer opp;
      • snøen tærast opp
    • øydeleggje ved å smuldre eller etse opp
      • syra tærer opp metallet
  • tære på
    • svekkje, slite, gå ut over
      • det harde arbeidet tærer på han;
      • motgangen tærer på kreftene;
      • sola tærer på snøen
    • bruke av, forbruke
      • tære på ressursane
  • tære på flesket
    • svelte
    • greie seg med det ein har
      • dei må tære på flesket for å få budsjettene i hop
Artikkelside

ry 2

verb

Opphav

norrønt hrjóða ‘kaste utover, spreie’

Tyding og bruk

Døme
  • blomstrane ryr;
  • det rydde pengar ut ut av lommene

Faste uttrykk

  • ry frå kvarandre
    falle frå kvarandre i smådelar;
    smuldre (1)
Artikkelside

løyse

løysa

verb

Opphav

norrønt leysa, av lauss ‘løs’

Tyding og bruk

  1. gjere laus frå eit feste
    Døme
    • løyse ein båt;
    • løyse kyrne
  2. gjere fri frå skyldnad, tvang eller liknande
    Døme
    • løyse nokon ut av ein vanskeleg situasjon
  3. gjere lausare eller romslegare;
    opne
    Døme
    • løyse ein knute;
    • han løyste på snippen;
    • ho løyser grepet
  4. gje fritt løp;
    fyre av
    Døme
    • løyse eld;
    • dei løyste skot
  5. blande eit stoff i væske så det dannar seg ei einsarta blanding;
    Døme
    • løyse ein tablett i vatn
  6. finne svar eller forklaring på
    Døme
    • løyse ei gåte;
    • løyse kryssord;
    • ho løyser likninga;
    • dei løyste oppgåva
  7. greie opp i;
    ordne
    Døme
    • dei løyste problemet
  8. skaffe seg ved å betale for;
    kjøpe
    Døme
    • løyse billett;
    • krevje at hobbyfiskarar løyser fiskekort

Faste uttrykk

  • løyse av
    kome i staden for;
    ta over etter;
    avløyse (1)
    • dagskiftet løyser av nattskiftet klokka sju
  • løyse inn
    betale for å få att eit verdipapir, eit pant eller liknande
    • løyse inn ein veksel;
    • løyse inn klokka hos pantelånaren
  • løyse opp
    • få eitt stoff til å blande seg med eit anna stoff, særleg ei væske, slik at blandinga blir einsarta
      • løyse opp salt i vatn
    • få til å dele seg opp i mindre einingar
      • politiet løyste opp demonstrasjonen
    • få til å bli mindre stiv, stram, spend eller liknande;
      gjere meir fleksibel
      • løyse opp stive kroppar;
      • ho er flink til å løyse opp stemninga
  • løyse seg
    • om stoff: blande seg med eit anna stoff, særleg ei væske, slik at blandinga blir einsarta
      • sukkeret løyser seg i varmt vatn
    • om konflikt, problem eller liknande: bli fjerna eller gå i orden
      • problemet løyste seg sjølv
  • løyse seg opp
    • om stoff: blande seg med eit anna stoff, særleg ei væske, slik at blandinga blir einsarta
      • sukkeret løyste seg opp
    • smuldre opp;
      bli borte
      • skodda løyste seg opp;
      • køen har løyst seg opp
  • løyse ut
    • betale ut ein medeigar for å ta over parten hans
      • ho løyste ut syskena etter at faren døydde
    • setje i gang;
      utløyse (2)
      • løyse ut eit skred;
      • innbrotet løyste ut alarmen
    • la kome til uttrykk;
      forløyse (2, 2)
      • løyse ut evnene sine
Artikkelside

tære opp

Tyding og bruk

Sjå: tære
  1. gå i oppløysing
    Døme
    • koparrøyra tærer opp;
    • snøen tærast opp
  2. øydeleggje ved å smuldre eller etse opp
    Døme
    • syra tærer opp metallet
Artikkelside

smuldre bort

Tyding og bruk

bli borte;
forsvinne;
Sjå: smuldre
Døme
  • tradisjonen med hestesjå har smuldra bort
Artikkelside

smuldre opp

Tyding og bruk

Sjå: smuldre
  1. bli borte
    Døme
    • fritidstilboda smuldrar opp
  2. løyse seg opp i småbitar
    Døme
    • betongen smuldra opp
Artikkelside

sprø

adjektiv

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

  1. som lett kan smuldre eller sprekke
    Døme
    • sprø kavringar;
    • sprøtt bacon
  2. sped, svak
    Døme
    • ein sprø, fin lyd
  3. frå vitet;
    galen
    Døme
    • er du heilt sprø?
    • dette er kanskje litt sprøtt?
Artikkelside

ry frå kvarandre

Tyding og bruk

falle frå kvarandre i smådelar;
Sjå: ry
Artikkelside
Side 1 av 3